Prosta spółka akcyjna nie taka prosta?

1 lipca 2021 r. wprowadzono nową formę prowadzenia biznesu w polskim prawie. Jest nią prosta spółka akcyjna. Jej najważniejsze założenia to minimalny kapitał zakładowy, niewielkie wymagania formalno-prawne przy jej prowadzeniu oraz swoboda w kształtowaniu umów. Tego rodzaju spółka może stać się przydatna np. startupom. Jednakże jej założenie nie będzie takie proste jak wskazuje nazwa. Chociażby ze względu na skomplikowaną i nie do końca zrozumiałą konstrukcję kapitału akcyjnego, a także drogi rejestr akcjonariuszy. Warto wspomnieć również o 130 przepisach regulujących prostą spółkę akcyjną.

Interpelacja nr 25337 do ministra rozwoju, pracy i technologii w sprawie prostych spółek akcyjnych

Szanowny Panie Ministrze!

1 lipca 2021 r. wprowadzono nową formę prowadzenia biznesu w polskim prawie. Jest nią prosta spółka akcyjna. Jej najważniejsze założenia to minimalny kapitał zakładowy, niewielkie wymagania formalno-prawne przy jej prowadzeniu oraz swoboda w kształtowaniu umów. Tego rodzaju spółka może stać się przydatna np. startupom. Jednakże jej założenie nie będzie takie proste jak wskazuje nazwa. Chociażby ze względu na skomplikowaną i nie do końca zrozumiałą konstrukcję kapitału akcyjnego, a także drogi rejestr akcjonariuszy. Warto wspomnieć również o 130 przepisach regulujących prostą spółkę akcyjną.

W związku z powyższym proszę o odpowiedź na następujące pytania:

Ile spółek zostało już zarejestrowanych w tej formule?

Jak rząd zamierza wspierać rozwój PSA?

Rozwiązanie dotyczące braku odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki rodzi wątpliwości. Czy w związku z tym zostaną podjęte kroki i działania w celu zniwelowania niejednoznaczności we wspomnianym przepisie?

Jak wygląda kwestia ogłoszenia upadłości takiej spółki?

Posłanka Agnieszka Hanajczyk

14 lipca 2021 r.

Odpowiedź na interpelację nr 25337 w sprawie prostych spółek akcyjnych

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację nr 25337 Pani Poseł Agnieszki Hanajczyk w sprawie prostych spółek akcyjnych, uprzejmie proszę o przyjęcie następującego stanowiska.

Ad 1.

Zgodnie z informacją uzyskaną od Ministerstwa Sprawiedliwości - na dzień 28.07.2021 r. zostało zarejestrowanych 38 prostych spółek akcyjnych.

Ad 2.

W celu wsparcia rozwoju P.S.A. ówczesne Ministerstwo Rozwoju przygotowało poradnik dla przedsiębiorców - Przewodnik po Prostej Spółce Akcyjnej. Ww. poradnik został opublikowany w dniu 18 listopada 2019 r. i jest publicznie dostępny na stronie Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii (https://www.gov.pl/web/rozwoj-pracatechnologia/przewodnik-po-prostej-spolce-akcyjnej).

Przewodnik po Prostej Spółce Akcyjnej w przystępny sposób objaśnia zasady działania spółki na wszystkich etapach jej funkcjonowania - od założenia aż do ewentualnego rozwiązania.

Z kolei we wrześniu br. Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii zorganizuje konferencję dla przedsiębiorców poświęconą prostej spółce akcyjnej. W konferencji w roli prelegentów wezmą udział wybitni przedstawiciele prawa handlowego, którzy uczestniczyli przy opracowaniu rekomendacji projektu P.S.A. Wydarzenie to będzie okazją do promocji nowej spółki jako formy dedykowanej przede wszystkim dla innowacyjnego biznesu. W trakcie konferencji przedsiębiorcy będą mogli uzyskać odpowiedzi na nurtujące ich pytania. Do współorganizacji wydarzenia zostaną zaproszone organizacje startupowe.

Ponadto MRPiT na bieżąco udziela odpowiedzi na zapytania wpływające od przedsiębiorców i organizacji, które dotyczą prostej spółki akcyjnej.

Ad 3.

Istotą spółki kapitałowej, jest brak odpowiedzialności wspólników/akcjonariuszy z majątku osobistego za zobowiązania spółki. Prawidłowość ta w równej mierze dotyczy każdej z trzech spółek kapitałowych uregulowanych w polskim systemie prawnym (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna). Ustawa z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (dalej: KSH) przewiduje natomiast określone rozwiązania prawne mające na celu ochronę wierzycieli spółek kapitałowych, które różnią się w zależności od typu spółki.

W przypadku P.S.A. przewidziano mechanizmy, które skuteczniej niż kapitał zakładowy w S.A. i sp. z o.o. zabezpieczają interesy wierzycieli spółki. Wysokość środków, jakie musi utrzymywać P.S.A., nie wyraża w arbitralnej kwocie kapitału zakładowego, a jest dostosowywana do wysokości zobowiązań i wymogu utrzymywania wypłacalności spółki. W przeciwieństwie do innych spółek, w P.S.A. wypłaty na rzecz akcjonariuszy, np. tytułem dywidendy, są możliwe tylko wtedy, gdy nie zagraża to wypłacalności spółki. Odbiorca wypłaconej kwoty i wszyscy członkowie organów odpowiadają solidarnie za jej zwrot, jeśli wypłata narusza przepisy lub umowę spółki. Na kapitale akcyjnym P.S.A. musi ponadto utrzymywać rezerwę w minimalnej wysokości 5% zobowiązań i na ten cel przeznaczać corocznie odpisy w wysokości 8% zysku. P.S.A. jest zatem jedyną spółką kapitałową, w której wysokość kapitału własnego jest powiązana z wymogiem utrzymywania płynności finansowej i aktualną skalą zobowiązań - z korzyścią dla wierzycieli i akcjonariuszy spółki. Tak samo jak w przypadku spółki z o.o., członkowie zarządu P.S.A. odpowiadają za zobowiązania spółki w przypadku bezskutecznej egzekucji z jej majątku. W rezultacie P.S.A. lepiej zabezpiecza interesy wierzycieli niż inne spółki kapitałowe.

Wobec powyższego nie ma podstaw do podejmowania interwencji ustawodawczej w celu zmiany przepisów P.S.A. Tym bardziej, że regulacja prostej spółki akcyjnej wyraża tendencje panujące obecnie w europejskim prawie spółek.

W tym kontekście warto też zauważyć, że większości krajów Unii Europejskiej obniżyło wymogi kapitałowe dla spółek. Przykładowo, we Francji, w Niemczech, w Czechach, na Słowacji, w Holandii, w Luksemburgu, w Estonii czy we Włoszech można założyć spółkę z kapitałem początkowym stanowiącym równowartość 1 euro. Zatem ustawodawcy europejscy zauważają, że kapitał zakładowy spółki nie jest ani koniecznym ani skutecznym zabezpieczeniem interesów wierzycieli, a może stanowić barierę przy rozpoczynaniu działalności gospodarczej.

Ad 4.

Procedura likwidacji prostej spółki akcyjnej w większości opiera się na mechanizmie stosowanym w spółce akcyjnej.

Otwarcie likwidacji następuje z dniem: uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania.

Likwidatorami spółki są członkowie jej zarządu (rady dyrektorów), chyba że umowa spółki lub uchwała walnego zgromadzenia inaczej regulują tę kwestię. Na wniosek akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 1/10 kapitału zakładowego sąd rejestrowy może uzupełnić liczbę likwidatorów, ustanawiając jednego lub dwóch likwidatorów. Likwidatorzy prowadzą sprawy spółki i ją reprezentują. Celem ich działania jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań oraz upłynnienie majątku spółki. Nowe interesy mogą podejmować tylko wówczas, gdy jest to potrzebne do ukończenia spraw, które znajdują się w toku.

Likwidatorzy sporządzają bilans otwarcia likwidacji i składają go walnemu zgromadzeniu do zatwierdzenia. Ogłaszają (jeden raz) rozwiązanie spółki i otwarcie likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności w terminie trzech miesięcy od tej daty.

Podział majątku spółki między akcjonariuszy nie może nastąpić przed zaspokojeniem lub zabezpieczeniem wierzycieli. To, co zostało po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, dzieli się między akcjonariuszy proporcjonalnie do liczby akcji. Z tym, że jeżeli wkłady nie zostały wniesione w całości, podziału dokonuje się w stosunku do wartości wniesionych wkładów.

Najpierw spłaca się akcje uprzywilejowane, które korzystają z pierwszeństwa przy podziale majątku spółki. Jednocześnie umowa spółki może określać inne zasady podziału jej majątku.

Po zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego (według stanu na dzień poprzedzający podział między akcjonariuszy majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli) i po zakończeniu likwidacji, likwidatorzy ogłaszają to sprawozdanie w siedzibie spółki i składają je sądowi rejestrowemu wraz z wnioskiem o wykreślenie spółki z rejestru.

Procedurą, która stanowi novum na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów KSH, jest natomiast możliwość przejęcia całego majątku spółki przez oznaczonego akcjonariusza, bez prowadzenia likwidacji spółki. Zgodę na takie działanie musi jednak wyrazić walne zgromadzenie uchwałą podjętą większością 3/4 głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę ogólnej liczby akcji. Zgodę na przejęcie majątku musi również wydać sąd rejestrowy, a warunkiem do tego jest uprawdopodobnienie przez akcjonariusza przejmującego majątek, że nie doprowadzi to do pokrzywdzenia wierzycieli ani akcjonariuszy spółki. Sąd rejestrowy może uzależnić zezwolenie na przejęcie majątku spółki od ustanowienia stosownego zabezpieczenia.

W przypadku wyrażenia zgody na przejęcie majątku spółki przez jednego akcjonariusza, sąd wzywa wierzycieli do zgłaszania sprzeciwu. Wierzyciel, który nie zgadza się na przejęcie majątku spółki, zgłasza sprzeciw do sądu rejestrowego, doręczając odpis sprzeciwu spółce. W sprzeciwie musi uprawdopodobnić to, że przejęcie majątku może doprowadzić do jego pokrzywdzenia.

Sąd rejestrowy bada ewentualne pokrzywdzenie akcjonariusza niezależnie od tego, czy uchwała walnego zgromadzenia o przejęciu majątku została wcześniej (lub w ogóle) zaskarżona. Dzięki temu możliwa jest ochrona interesów akcjonariuszy również w przypadkach, w których nie doszło do zaskarżenia uchwały ze względu na niespełnienie przesłanek zaskarżenia (np. akcjonariusze, których interesy narusza uchwała o przejęciu majątku, nie byli na zgromadzeniu i dlatego nie są legitymowani do wytoczenia powództwa).

Niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia, które zezwala na przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego zarząd, składa on wniosek o wykreślenie spółki z rejestru.

Z dniem jej wykreślenia akcjonariusz przejmujący wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki wykreślonej spółki.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii
Marek Niedużak

30 lipca 2021 r.