Postępowanie podatkowe. Stwierdzenie nieważności

Teza: Do postanowień wydanych w trybie art. 274 b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8 poz. 60 ze zm.) nie stosuje się trybu nadzwyczajnego jakim jest stwierdzenie nieważności uregulowane w rozdziale 18 Działu IV tej ustawy.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Niezgódka-Medek, Sędzia NSA Artur Mudrecki, Sędzia WSA del. Ewa Rojek (sprawozdawca), Protokolant Katarzyna Nowik, po rozpoznaniu w dniu 22 października 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej B. D. P. sp. z o.o. z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 maja 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 3513/12 w sprawie ze skargi B. D. P. sp. z o.o. z siedzibą w W. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 25 października 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności postanowienia w sprawie przedłużenia terminu dokonania zwrotu podatku od towarów i usług za kwiecień 2011r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od B. D. P. sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w W. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1.1   Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 maja 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 3513/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę B. D. P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 25 października 2012 r. nr ... w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności postanowienia przedłużającego termin dokonania zwrotu podatku od towarów i usług za kwiecień 2011 r.

1.2 Sąd administracyjny pierwszej instancji podał następujący stan faktyczny.

W dniu 27 października 2011 r. B. D. P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. (dalej: skarżąca lub Spółka), złożyła do Pierwszego Urzędu Skarbowego w W. korektę deklaracji podatkowej VAT-7 za kwiecień 2011 r. z wykazaną kwotą nadwyżki podatku naliczonego nad podatkiem należnym w wysokości 1.279.419 zł, do zwrotu na rachunek bankowy podatnika w terminie 25 dni. W dniu 2 czerwca 2011 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego dokonał zwrotu VAT za ww. miesiąc w kwocie 1.275.845 zł. Następnie postanowieniem z dnia 16 listopada 2011 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w W. przedłużył termin dokonania zwrotu różnicy podatku od towarów i usług w kwocie 3.574 zł, w terminie 25 dni wykazanej w korekcie deklaracji podatkowej VAT-7 za kwiecień 2011 r. do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika. W uzasadnieniu ww. postanowienia organ podatkowy wskazał, że w trakcie czynności sprawdzających na podstawie analizy rejestru wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ustalono, że w kwietniu 2011 r. strona dokonała dostaw na rzecz R. S. S., V., B. V., I. C., nr VAT RO 028120899 na kwotę 2.482.934 zł. Z przesłanych przez rumuńską administrację podatkową informacji wynika, że ww. kontrahent (do którego Spółka dokonywała wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów) jest tzw. znikającym podatnikiem. Przedstawiciel ww. spółki nie odpowiada na wezwania rumuńskich władz podatkowych. Władze rumuńskie wszczęły postępowanie sądowe wobec tej spółki w związku z uchyleniem się od płacenia podatków. Z uwagi na to, że prawidłowość opodatkowania 0% stawką VAT transakcji z ww. kontrahentem budziła wątpliwości i wymagała przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego co do zasadności zwrotu VAT w kwocie wykazanej przez stronę w korekcie deklaracji podatkowej VAT-7 za kwiecień 2011 r., Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w W. postanowił przedłużyć termin dokonania zwrotu różnicy podatku od towarów i usług w kwocie 3.574 zł, w terminie 25 dni wykazanej w ww. korekcie deklaracji podatkowej VAT-7 do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika.

Na powyższe postanowienie nie zostało wniesione zażalenie.

1.3 W dniu 12 kwietnia 2012 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w W. wpłynął wniosek Spółki o stwierdzenie nieważności postanowienia z dnia 16 listopada 2011 r., które w ocenie skarżącej zostało wydane z rażącym naruszeniem art. 87 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) dalej: ustawy o VAT, w związku z art. 272 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa ( t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), dalej: ord. pod., poprzez wydanie postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu różnicy podatku w stanie faktycznym, w którym przepis ten nie miał zastosowania. Zdaniem Spółki, organ podatkowy pierwszej instancji dopuścił się rażącego naruszenia prawa w przedmiotowym postanowieniu, poprzez zastosowanie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT w stanie faktycznym, który nie dawał podstaw do jego zastosowania i przedłużenia terminu zwrotu różnicy podatku. Konieczność przedłużenia terminu do zwrotu podatku w sytuacji, gdy kwota tego zwrotu budzi uzasadnione wątpliwości jest oczywista, jeśli jednak organ podatkowy poweźmie takie wątpliwości w trakcie czynności sprawdzających, winien zakończyć tę fazę weryfikacji zasadności kwoty zwrotu i przejść do fazy kolejnej, umożliwiającej merytoryczną weryfikację tej kwoty (kontrola podatkowa, postępowanie podatkowe). Organ jeszcze przed wydaniem skarżonego postanowienia podjął czynności daleko wykraczające poza ramy czynności sprawdzających, prowadził bowiem postępowanie dowodowe w celu ustalenia zasadności zastosowania przez skarżącą 0% stawki VAT w dostawach wewnątrzwspólnotowych. Takie czynności są charakterystyczne dla kontroli podatkowej albo postępowania podatkowego. Czynności sprawdzające mają na celu zweryfikowanie formalnej poprawności deklaracji i nie mogą prowadzić do ustaleń o charakterze merytorycznym. Czynności organu mogą dotyczyć wyłącznie deklaracji, a nie zobowiązania podatkowego lub kwoty do zwrotu. Zdaniem Spółki, organ podatkowy pierwszej instancji wykroczył daleko poza procesowe ramy czynności sprawdzających, podejmując działania zmierzające do zweryfikowania wysokości kwoty podatku do zwrotu. W związku z powyższym Spółka stwierdziła, że brak było podstaw faktycznych do wydania przedmiotowego postanowienia, ponieważ w dniu jego wydania nie były już prowadzone czynności sprawdzające ale czynności odpowiadające tym prowadzonym w ramach kontroli podatkowej, a kontrola podatkowa, skarbowa ani postępowanie podatkowe nie zostały wszczęte. Zatem zaskarżone postanowienie narusza art. 87 ust. 2 ustawy o VAT w sposób rażący i powinno być wyeliminowane z obrotu prawnego.

1.4 Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w W. odmówił stwierdzenia nieważności postanowienia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w W. z dnia 16 listopada 2011 r. W uzasadnieniu wskazał, że w przedmiotowej sprawie nie zaistniała wskazana przez Spółkę przesłanka dla stwierdzenia nieważności wydanego ostatecznego rozstrzygnięcia, o której mowa w art. 247 § 1 pkt 3 ord. pod. Zdaniem organu, nie można stwierdzić, że treść tego postanowienia pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisów prawa, w szczególności z powoływanymi przez skarżącą regulacjami art. 87 ust. 2 ustawy o VAT oraz art. 272 § 1 ord. pod. Dyrektor Izby Skarbowej w W. zauważył, że przywołany przepis art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT nie zawiera konkretnych przesłanek nakazujących weryfikację zasadności zwrotu. W ocenie organu wystarczy chociażby powzięta przez organ wątpliwość co do zasadności zwrotu. Stwierdził, że wydając przedmiotowe postanowienie nie wykroczył poza zakres normy prawnej wskazanej w przepisie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT. Postanowienie wydane zostało przed upływem terminu dokonania zwrotu różnicy podatku wynikającej z korekty deklaracji podatkowej VAT-7 za kwiecień 2011 r. Wskazano w nim przyczyny przedłużenia terminu zwrotu różnicy podatku uzasadniające w stopniu wystarczającym konieczność zastosowania instytucji przedłużenia terminu zwrotu różnicy podatku, tj. w szczególności okoliczność podjęcia w ramach czynności sprawdzających działań mających na celu wyjaśnienie zasadności zwrotu VAT w kwocie wykazanej przez stronę w korekcie deklaracji podatkowej VAT-7 za kwiecień 2011 r. Organ legitymowany był do zastosowania instytucji przedłużenia terminu zwrotu w związku z koniecznością dodatkowego zweryfikowania zasadności zwrotu za kwiecień 2011 r. Koniecznym bowiem było wyjaśnienie okoliczności dotyczących dokonania dostawy na rzecz ww. kontrahenta podatnika.

Dyrektor Izby Skarbowej w W. stwierdził ponadto, że niewskazanie art. 274b ord. pod. w podstawie prawnej rozstrzygnięcia wydanego przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w W. nie oznacza, że postanowienie z dnia 16 listopada 2011 r. nie zostało wydane w powyższym trybie. Z treści uzasadnienia ww. postanowienia wynika, że niewątpliwie podstawą przedłużenia terminu dokonania zwrotu jest konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego związanego z weryfikacją rozliczenia podatnika, w szczególności konieczność sprawdzenia prawidłowości opodatkowania stawką 0% wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 272 § 1 ord. pod., Dyrektor Izby Skarbowej w W. podzielił stanowisko, że czynności sprawdzające nie prowadzą do ustaleń merytorycznych mających wpływ na wymiar podatku, czy wysokość zwrotu nadwyżki podatku za dany okres rozliczeniowy. Zauważył jednak, że zakwestionowanie merytoryczne prawidłowości deklaracji rozliczeniowej za dany okres nie może być utożsamiane z korektą deklaracji dokonywaną w trybie art. 274 ord. pod., która to korekta ma miejsce w przypadku stwierdzenia, iż deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. W kontekście szerokiego rozumienia pojęcia czynności sprawdzających, mających na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności przedstawionych przez podatnika dokumentów, organ podatkowy nie podzielił stanowiska strony, iż samo powzięcie wątpliwości co do zasadności zwrotu obliguje organy podatkowe do wszczęcia postępowania podatkowego czy kontroli podatkowej.

1.5 Skarżąca złożyła zażalenie na ww. postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W., w wyniku czego organ ten postanowieniem z dnia 25 października 2012 r. utrzymał w mocy to rozstrzygnięcie. Stwierdził, że brak jest przesłanek dla stwierdzenia, że postanowienie z dnia 16 listopada 2011 r. wydane zostało z rażącym naruszeniem prawa poprzez zastosowanie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT. Nie zgodził się ze stanowiskiem skarżącej, że treść wydanego przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w W. postanowienia z dnia 18 listopada 2011 r. pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisów prawa, w szczególności z regulacją unormowań art. 87 ust. 2 ustawy o VAT oraz art. 272 § 1 ord. pod. Dyrektor Izby Skarbowej w W. podniósł, że z treści art. 87 ust. 6 ustawy o VAT oraz art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT wynika, że przedłużenie terminu dokonania zwrotu różnicy podatku następuje w sytuacji, gdy kwota zwrotu wymaga dodatkowego sprawdzenia, a zatem sprawdzenia ponad to, co było możliwe do sprawdzenia w terminie przewidzianym dla dokonania zwrotu. Przedłużenie to odbywa się w ramach procedur przewidzianych w ord. pod. Wyjaśnił, że postępowanie wyjaśniające oznacza wszelkie działania (w ramach określonych prawem procedur), jakie organy podatkowe podejmują w celu potwierdzenia zasadności zwrotu podatku. Działania te mogą zatem ograniczyć się tylko do czynności sprawdzających, jednak w niektórych wypadkach niezbędne są czynności wykonywane w ramach kontroli podatkowej, a także postępowania podatkowego. Co do zasady, w większości wypadków, postępowanie wyjaśniające zasadność zwrotu podatku o którym mowa w art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT, prowadzone jest przez organy podatkowe w ramach czynności sprawdzających, uregulowanych w dziale V Ordynacji podatkowej. Jeżeli jednak nie jest możliwe wyjaśnienie powyższych wątpliwości przed upływem terminu zwrotu, organ podatkowy może zastosować instytucję przedłużenia terminu zwrotu podatku, o której mowa w art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT.

W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w W., Naczelnik Urzędu Skarbowego legitymowany był do zastosowania instyt...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »