Podatnik VAT nieświadomie kupuje skradziony towar

Ustawodawca nie uniemożliwia odliczenia naliczonego podatku w przypadku, gdy okaże się, że źródłem nabytego towaru jest kradzież. Nie oznacza to bynajmniej, że nabywca może w takim przypadku VAT odliczyć bezwarunkowo, a pochodzenie nabytych dóbr nie ma żadnego znaczenia. Jest to istotne i to nie tylko ze względu na zagrożenie odpowiedzialnością prawno-karną z tytułu paserstwa, czyli nabycia rzeczy pochodzącej z przestępstwa. Podatnik musi mieć pełną świadomość, że brak zachowania ostrożności przy zawieraniu transakcji może go słono kosztować.

Skoro chodzi o towar w domyśle uznać należy, iż przedmiotem tym jest towar handlowy. Definicja pojęcia „towar handlowy” nie została zawarta w ustawie o VAT. Znaleźć ją można w § 3 ust. 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Zgodnie z tym przepisem towarami handlowymi są wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym. Towarami handlowymi są również produkty uboczne uzyskiwane przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej. Najlepszym przykładem towaru handlowego są dobra zakupione w hurtowni przez sklep dowolnej branży, które w niezmienionej postaci zostaną na sztuki sprzedane klientom.

Prawo do odliczenia VAT

O prawie do odliczenia VAT naliczonego, czyli zawartego w cenie nabytych towarów, mówi art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Istnieją jednak negatywne przesłanki odliczenia VAT określone w art. 88 ust. 3a ww. ustawy. Zgodnie z nim nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy
podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

1. sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
2. transakcja została udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona z podatku,
3. wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
   • stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
   • podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
   • potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 (bezprawność czynności) i 83 (pozorność czynności) Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności,
4. faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego,
5. wystawiono faktury, w których wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wy...