Podatki 2020: PIT i CIT - Kolejne ograniczenie możliwości zaliczania wydatków do KUP

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (projekt pochodzi z 25 lutego 2019 r.) przewiduje od początku 2020 r. kolejne ograniczenie możliwości zaliczania wydatków do KUP. Podatnicy, którzy będą chcieli uniknąć niebezpieczeństw związanych z pomniejszeniem kosztów (lub zwiększeniem przychodów - o czym za chwilę), będą musieli konfrontować numer rachunku na dokumencie kontrahenta z bazą rachunków - codziennie od nowa.

Spójrzmy na projektowany zapis zmieniający art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (analogiczna zmiana dotyczyć będzie również podatników podatku dochodowego od osób prawnych)

1. Podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (chodzi o transakcje o wartości przekraczającej 15 000 zł niżej przypominamy treść tego przepisu):

1) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub

2) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (wykaz podatników dla celów poboru VAT - dop. red.) – w przypadku transakcji z podatnikiem zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.

2. W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem ust. 1, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w tej części:

1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo

2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody

– w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego albo został zlecony przelew.”,

(...)

4. Przepisów ust. 1 pkt 2 i ust. 2 nie stosuje się, w przypadku gdy podatnik dokonujący płatności dokonał zapłaty należności przelewem na rachunek inny niż zawarty w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, i złożył zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu; przepis art. 117ba § 4 Ordynacji podatkowej oraz przepisy wydane na podstawie art. 117ba § 5 tej ustawy stosuje się odpowiednio.”.

Art. 19 - Ustawa Prawo przedsiębiorców.

Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Tak więc przedsiębiorca, który zauważy po fakcie, że wysłał płatność na „felerny” rachunek, będzie mógł uniknąć negatywnych konsekwencji, jeśli zauważy to odpowiednio wcześnie i wyśle zawiadomienie. To zaś, zgodnie z projektowanym nowym przepisem Ordynacji podatkowej zawierać ma co najmniej:

1) firmę (nazwę) oraz adres siedziby albo, w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną, imię i nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, na rzecz którego dokonano dostawy towarów lub świadczenia usług, lub podatnika określonego w § 2;

2) dane wystawcy faktury wskazane na fakturze (numer identyfikacyjny, nazwę albo nazwisko i imię oraz adres);

3) numer rachunku, na który dokonano zapłaty należności;

4) wysokość należności zapłaconej na rachunek, o którym mowa w pkt 3, i dzień zlecenia przelewu na ten rachunek.

Przepisy te mają obowiązywać będą również w przypadku, gdy zapłaty będą odbywać się np. w łańcuchu kompensat w którym bierze udział większa ilość podmiotów, niż tylko zobowiązany i dostawca w konkretnej transakcji.

To jednak nie jedyne proponowane konsekwencje zapłaty na rachunek inny, niż określony w wykazie.

Do Ordynacji podatkowej wprowadzone bowiem zostaną przepisy dotyczące solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania podmiotu, któremu przelaliśmy należność:

,Art. 117ba. § 1. Podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, na rzecz którego dokonano dostawy towarów lub świadczenia usług, odpowiada solidarnie całym swoim majątkiem wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, za jego zaległości podatkowe w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę towarów lub to świadczenie usług, jeżeli zapłata należności z tytułu tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, jeżeli z odrębnych przepisów wynika obowiązek dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego.

§ 2. Podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, który na podstawie umowy zawartej z podmiotem będącym wierzycielem innego stosunku prawnego, zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, jest obowiązany do pobrania należności od jego dłużnika i przekazania jej w całości albo w części wierzycielowi, i który dokonał zapłaty tej należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, odpowiada solidarnie całym swoim majątkiem wraz z wierzycielem za jego zaległości podatkowe w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę należność, jeżeli z odrębnych przepisów wynika obowiązek dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego.

§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, w przypadku gdy podatnik dokonujący płatności dokonał zapłaty należności przelewem na rachunek inny niż zawarty w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, i złoży zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

§ 4. Zawiadomienie, o którym mowa w § 3, zawiera co najmniej:

1) firmę (nazwę) oraz adres siedziby albo, w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną, imię i nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, na rzecz którego dokonano dostawy towarów lub świadczenia usług, lub podatnika określonego w § 2;

2) dane wystawcy faktury wskazane na fakturze (numer identyfikacyjny, nazwę albo nazwisko i imię oraz adres);

3) numer rachunku, na który dokonano zapłaty należności;

4) wysokość należności zapłaconej na rachunek, o którym mowa w pkt 3, i dzień zlecenia przelewu na ten rachunek.

§ 5. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, wzór zawiadomienia, o którym mowa w § 3, wraz z objaśnieniami co do sposobu prawidłowego jego wypełnienia, uwzględniając konieczność uproszczenia i usprawnienia procesu składania zawiadomień.

Art. 117bb. Przepisów art. 117ba nie stosuje się do transakcji, w odniesieniu do których podatnik dokonał zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.”.

Projektodawca szykuje więc przedsiębiorcom drogę przez mękę przy każdej zapłacie faktury, w każdym kolejnym dniu. Konsekwencją będą też z pewnością nowe zwyczaje i zapisy umowne, dotykające każdego przedsiębiorcę, który zmienia lub planuje zmienić rachunek bankowy. Jego kontrahenci będą z pewnością wymagać odpowiednich zawiadomień, oświadczeń, ostrzeżeń itp., aby choć w części przerzucić część tej mordęgi na kogoś innego albo też uniknąć skutków zapłaty na niewłaściwy rachunek . Co i tak nie zmienia faktu, że początkowo konsekwencje będzie ponosił kontrahent regulujący płatność.

Można sobie wyobrazić, że każde przeoczenie aktualizacji danych ewidencyjnych podatnika będzie powodowało reakcję łańcuchową, której skutki na gruncie podatku VAT i dochodowego czy odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe osób trzecich będą występowały przez lata - aż do upływu terminu przedawnienia - czyli po kolejnej dużej planowanej nowelizacji Ordynacji, praktycznie na zawsze. Można sobie również wyobrazić, że efektem rutynowych kontroli bieżących u podatników, którzy co prawda uczciwie płacą podatki, ale zapomnieli zmienić numer rachunku bankowego w zgłoszeniu aktualizacyjnym, będą następcze kontrole u wszystkich jego kontrahentów, którzy mieli nieszczęście zapłacić mu przelewem kwoty wyższe, niż 15 000 zł. 

Pełną wersję projektu w obecnej wersji znajdziecie tutaj.

Redakcja podatki.biz