Ordynacja podatkowa 2017: Zmiany w naliczaniu odsetek za zwłokę

Od 1 stycznia 2017 r. zmieniły się przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące naliczania odsetek za zwłokę w przypadku uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz stwierdzenia nieważności decyzji.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 54 § 3 Ordynacji podatkowej, przepisy dotyczące okresów za które nie nalicza się odsetek za zwłokę w przypadku:

• przekazania sprawy do organu odwoławczego,
• załatwiania sprawy w postępowaniu odwoławczym i
• wszczęcia postępowania podatkowego,

stosuje się również w razie uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz stwierdzenia nieważności decyzji. Przy czym, w tym przypadku terminy liczy się sumując na poszczególnych etapach okresy trwania postępowania.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 54 § 1 Ordynacji podatkowej, odsetek za zwłokę nie nalicza się m.in.:

• pkt 2: za okres od dnia następnego po upływie terminu, o którym mowa w art. 227 § 1 do dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy;
  
  Stosownie do art. 227 § 1 Ordynacji, organ podatkowy, do którego wpłynęło odwołanie, przekazuje je wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania, chyba że w tym terminie wyda, uznając, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości, nową decyzję, którą uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.
• pkt 3: za okres od dnia następnego po upływie terminu, o którym mowa w art. 139 § 3, do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego, jeżeli decyzja organu odwoławczego nie została wydana w terminie, o którym mowa w art. 139 § 3;
  
  W myśl art. 139 § 3 Ordynacji, załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, a sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy - nie później niż w ciągu 3 miesięcy.
• pkt 7: za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.

Natomiast przepis art. 54 § 3 Ordynacji podatkowej wskazuje kiedy nie nalicza się odsetek za zwłokę w przypadku uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz stwierdzenia nieważności decyzji. Przepis ten budził wątpliwości interpretacyjne i aby je wyeliminować doprecyzowano (nowelizacją, która weszła w życie 1 stycznia 2016 r.), że terminy liczone są na nowo od dnia otrzymania akt sprawy i nie podlegają sumowaniu z dotychczasowymi. Takie rozwiązanie było jednak niekorzystne dla podatników.

W okresie vacatio legis, NSA w uchwale I FPS 2/15 orzekł, że art. 54 § 3 należy tak rozumieć, że w razie uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia, termin 3-miesięczny, o którym mowa w art. 54 § 1 pkt 7 należy liczyć – sumując czasookresy trwania postępowania przed organem pierwszej instancji – od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia ponownej decyzji organu pierwszej instancji.

W związku z powyższym, ustawą z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz. U. poz. 2255), zmieniono art. 54, tak aby termin 3-miesięczny liczyć sumując czasookresy trwania postępowania przed organem pierwszej instancji – od dnia wszczęcia postępowania do dnia doręczenia ponownej decyzji organu pierwszej instancji. Analogiczne zasady dotyczące sumowania terminów mają zastosowanie do terminu na przekazanie sprawy do organu odwoławczego i załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym.

Takie rozwiązanie, zdaniem ustawodawcy, powinno przyczynić się do wyeliminowania sytuacji, w przypadku których podatnicy wskutek błędów organów podatkowych lub ich bezczynności obciążani są odsetkami za zwłokę.

Przepisy przejściowe

Do naliczania odsetek za zwłokę w postępowaniach podatkowych wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2017 r. stosuje się przepisy art. 54 Ordynacji podatkowej nowym w brzmieniu.

Ewa Iwan