Opodatkowanie nieruchomości objętych przez syndyka

W niniejszym artykule zostanie omówiona kwestia opodatkowania nieruchomości będących w posiadaniu przedsiębiorcy po ogłoszeniu upadłości. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają: grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 1a cytowanej wyżej ustawy przez grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej należy rozumieć grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Ogłoszenie upadłości nie zmienia sytuacji prawnej przedsiębiorcy

W celu prawidłowego rozstrzygnięcia kwestii opodatkowania nieruchomości przedsiębiorcy po ogłoszeniu upadłości należy sięgnąć do zapisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361, z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 156 ww. ustawy, syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego. Natomiast zgodnie z art. 173 tejże ustawy obowiązkiem syndyka jest niezwłoczne objęcie majątku upadłego, zarządzenie nim, zabezpieczenie go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem przez osoby postronne oraz przystąpienie do likwidacji. Dlatego też syndyk jest niejako reprezentantem upadłego podmiotu. Jak wskazuje art. 185 ust. 2 ustawy, ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych upadłego.

Zatem, fakt ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy (osoby fizycznej), nie skutkuje jej likwidacją, lecz jedynie utratą zarządu nad majątkiem takiego przedsiębiorcy.

Kto płaci podatek - firma czy syndyk?

W odniesieniu do tego Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 29 listopada 2004 r., LK-893/LP/PP/04 wyraziło pogląd, iż zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez syndyka i podejmowanie przez niego w ramach przysługującego mu prawa zarządzania majątkiem upadłego jedynie czynności zmierzających do likwidacji majątku wyklucza możliwość uznania budynków i gruntów wchodzących w skład tego majątku za związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Podobne stanowisko zostało zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 1997 r. (sygn. I SA/Łd 628/97). W tezie tego wyroku sąd uznał, iż „stwierdzenie, że wydane syndykowi po ogłoszeniu upadłości budynki i grunty są związane z działalnością gospodarczą oraz zastosowanie stawek podatku od nieruchomości określonych zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 i 5 lit. "a" ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz. U. nr 9 poz. 31 ze zm./ wymaga ustalenia faktu prowadzenia przez syndyka działalności gospodarczej albo wydzierżawienia nieruchomości z przeznaczeniem na taką działalność. Zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez syndyka i podejmowanie przez niego w ramach przysługującego mu prawa zarządzania majątkiem upadłego, jedynie czynności zmierzających do likwidacji majątku, wyklucza możliwość uznania budynków i gruntów wchodzących w skład tego majątku za związane z prowadzoną działalnością gospodarczą”.

Obowiązek podatkowy spoczywa nadal na upadłym

Odmienne stanowisko zawarł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 25 maja 2006 r. (sygn. I SA/Rz 217/05). Sąd w tezie wyroku stwierdził, iż nier...