NSA: Zwolnienie z VAT także dla psychoterapeutów

Zawód psychoanalityka, posiadającego fachowe kwalifikacje, czyli stosowny zasób wiedzy i umiejętności, wymaganych do udzielania świadczeń zdrowotnych, zweryfikowane w ramach członkowskiej procedury kwalifikacyjnej Polskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego, jest zawodem medycznym, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, a tym samym w zakresie, w jakim służy on profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Tylko w sytuacji, gdy usługi świadczone przez psychoanalityka, nieposiadającego wykształcenia medycznego lub psychologicznego, nie mają - z uwagi na jego kwalifikacje zawodowe - takiej samej jakości, jak realizowane w tym zakresie świadczenia psychiatrów czy psychologów lub osób wykonujących inne zawody medyczne, nie korzystają one ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) u.p.t.u.

Świadczone przez Polskie Towarzystwo Psychoanalityczne usługi, polegające na organizowaniu i prowadzeniu szkoleń, wykładów oraz konferencji naukowych na rzecz jego członków, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) u.p.t.u., są zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 tej ustawy.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (sprawozdawca), Sędzia NSA Sylwester Marciniak, Sędzia NSA Artur Mudrecki, Protokolant Marek Wojtasiewicz, po rozpoznaniu w dniu 22 października 2013 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 sierpnia 2012 r. sygn. akt III SA/Wa 3226/11 w sprawie ze skargi P. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 29 lipca 2011 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od Ministra Finansów na rzecz P. z siedzibą w W. kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami.

1.1. Wyrokiem z 28 sierpnia 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 3226/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi P. z siedzibą w W. uchylił interpretację indywidualną Ministra Finansów z 29 lipca 2011 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług i zasądził na rzecz strony skarżącej zwrot kosztów postępowania sądowego.

1.2. Przedstawiając stan sprawy Sąd pierwszej instancji podał, że we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej strona wskazała, że działa na podstawie przepisów ustawy z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 ze zm.) oraz statutu, a jako członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Psychoanalitycznego (IPA) jest zobowiązana do przestrzegania statutu i regulaminów tegoż Stowarzyszenia. Strona wyjaśniła, że jako stowarzyszenie zrzesza licencjonowanych psychoanalityków (osoby wykonujące zawód psychoanalityka i psychoterapeuty, posiadające certyfikat IPA i P.) oraz kandydatów na licencjonowanych psychoanalityków. Członkowie opłacają comiesięczne składki członkowskie przeznaczone na działalność statutową stowarzyszenia, którego celem jest rozwój i popularyzacja psychoanalizy, jako nauki i metody psychoterapii, poszerzanie wiedzy teoretycznej w zakresie psychoanalizy i doskonalenie klinicznych umiejętności jego członków, rozwijanie i umacnianie tożsamości zawodowej psychoanalityków odrębnej od pokrewnych grup zawodowych, dbałość o przestrzeganie standardów zawodowych i etycznych pracy psychoanalitycznej w szczególności, tych ustanowionych przez IPA, prowadzenie szkolenia dla kandydatów, przygotowującego do wykonywania zawodu psychoanalityka, zgodnie ze standardami IPA. Strona realizując cele statutowe m.in. organizuje i prowadzi:

- odpłatne szkolenia dla kandydatów, prowadzone przez licencjonowanych członków stowarzyszenia, są one formą kształcenia zawodowego kandydatów, osoby prowadzące szkolenie nie otrzymują żadnego wynagrodzenia;

- seminaria i wykłady otwarte, dla członków stowarzyszenia bezpłatne, dla osób niezrzeszonych odpłatne; osoba prowadzącą wykład lub seminarium z reguły nie otrzymuje wynagrodzenia (członek stowarzyszenia nigdy nie otrzymuje wynagrodzenia; zaproszony gość czasem takie wynagrodzenie otrzymuje);

- odpłatne konferencje naukowe (krajowe i międzynarodowe), wnoszone przez uczestników opłaty przeznaczone są na pokrycie kosztów organizacji, natomiast ewentualne nadwyżka zasila majątek stowarzyszenia i przeznaczona jest na jego działalność statutową.

W związku z powyższym strona zapytała, czy przy założeniu, że członkowie stowarzyszenia prowadzą działalność zwolnioną od opodatkowania podatkiem VAT (zdaniem stowarzyszenia członkowie są zwolnieni od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej "u.p.t.u.")) w opisanym stanie faktycznym świadczone przez stowarzyszenie usługi, polegające na organizowaniu i prowadzeniu szkoleń, wykładów oraz konferencji naukowych, korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 21 u.p.t.u. Ustosunkowując się do tego pytania strona stwierdziła, że wobec tego, iż członkowie stowarzyszenia prowadzą działalność podlegającą zwolnieniu z podatku VAT, świadczone przez nią usługi, podlegają zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust 1 pkt 21 u.p.t.u., w zakresie, w jakim świadczone są na rzecz członków stowarzyszenia. W pozostałym zakresie, w jakim odbiorcami powyższych usług są osoby niebędące członkami stowarzyszenia, usługi te podlegają co do zasady opodatkowaniu podatkiem VAT, z tym zastrzeżeniem, że usługi świadczone przez stowarzyszenie na rzecz osób niebędących jego członkami podlegają zwolnieniu z podatku VAT, na podstawie art. 113 u.p.t.u., jeżeli wartość tych usług w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła kwoty 150.000 zł, do momentu przekroczenia tej kwoty w bieżącym roku.

Minister Finansów nie podzielił stanowiska wnioskodawcy w zakresie sformułowanego przez niego pytania. Organ podatkowy wyjaśnił, że podstawowym warunkiem zastosowania określonego w art. 43 ust. 1 pkt 21 u.p.t.u. zwolnienia jest aby podmioty, na rzecz których niezależne grupy osób dokonują świadczeń, były członkami takiej grupy. W niniejszej sprawie strona jest stowarzyszeniem zrzeszającym licencjonowanych psychoanalityków oraz kandydatów na psychoanalityków, działającym na podstawie ustawy o stowarzyszeniach, więc zdaniem organu, stanowi niezależną grupę osób, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy. Jednocześnie warunkiem zastosowania przedmiotowego zwolnienia jest aby działalność podmiotów wchodzących w skład grupy była zwolniona od podatku VAT lub w zakresie tej działalności członkowie ci nie byli uznawani za podatników VAT. W tym zakresie organ nie zgodził się z wnioskodawcą co do tego, że świadczenie usług w zakresie opieki zdrowotnej (psychoterapia i psychoanaliza) przez psychoanalityków będzie podlegało zwolnieniu z podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) u.p.t.u., z uwagi na fakt, iż zawód psychoanalityka nie został do tej pory, w świetle przepisów prawa, uznany za zawód medyczny. Organ wskazał też, że warunkiem zastosowania zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 21 u.p.t.u. jest, by usługi niezależnej grupy osób były świadczone przez tę grupę na rzecz jej członków, natomiast strona podała, iż w szkoleniach, seminariach oraz konferencjach naukowych uczestniczą również osoby, które nie są członkami stowarzyszenia. Ponadto organ podkreślił, że omawiane zwolnienie obejmuje wyłącznie usługi, które są bezpośrednio niezbędne do wykonywania działalności zwolnionej od podatku, lub w zakresie której członkowie ci nie są uznawani za podatników. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż organizowane i prowadzone przez stronę szkolenia, wykłady oraz konferencje naukowe są bezpośrednio niezbędne do wykonywania działalności członków P., gdyż mają na celu doskonalenie zawodowe zrzeszonych w nich psychoanalityków lub umożliwiają nabycie uprawnień koniecznych do wykonywania zawodu psychoanalityka. Jednakże wobec tego, że - jak wcześniej wskazał organ - zarówno zawód psychoanalityka nie został dotychczas uregulowany żadnym aktem prawnym, jak i samo kształcenie/dokształcanie psychoanalityków, nabywanie uprawnień oraz wykonywanie zawodu psychoanalityka też nie wynika z żadnych powszechnie obowiązujących przepisów prawa, wnioskodawca, świadcząc usługi szkoleń, wykładów i konferencji naukowych, nie wypełnia kolejnej przesłanki z art. 43 ust. 1 pkt 21 u.p.t.u. do zastosowania ustanowionego w tym przepisie zwolnienia.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.

2.1. Strona po uprzednim wezwaniu Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, wnosząc o uchylenie wydanej w jej sprawie interpretacji indywidualnej oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Strona zarzuciła organowi podatkowemu naruszenie:

-->