Komu przysługuje zwolnienie z akcyzy?

Teza: Treść art. 4 ust. 3 i ust. 5 oraz art. 11 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257 ze zm.) potwierdza zasadę braku kolejności opodatkowania podatkiem akcyzowym, bowiem nabywca lub posiadacz wyrobu może się uwolnić od opodatkowania jedynie w przypadku wykazania, że podatek na wcześniejszym etapie obrotu został zapłacony, zadeklarowany lub określony decyzją, a nie poprzez wskazanie podmiotów, które wcześniej dokonały obrotu tym wyrobem.

Aby uwolnić się od obowiązku zapłaty podatku akcyzowego, podatnik nabywający lub posiadający wyroby akcyzowe w dacie ich nabycia lub wejścia w posiadanie zobowiązany jest do samodzielnego ustalenia, czy akcyza od tego wyrobu została zapłacona, względnie zadeklarowana, lub określona decyzją. Przysługuje mu wtedy zwolnienie od podatku akcyzowego na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257 ze zm.), który stanowi, że zwolnienie od akcyzy stosuje się gdy wynika to z konieczności uniknięcia wielokrotnego opodatkowania wyrobów akcyzowych. Jeśli zaś akcyza nie została zapłacona, zadeklarowana lub określona decyzją, to podatnik taki jako nabywca lub posiadacz wyrobu akcyzowego, na którym spoczywa z tego tytułu obowiązek podatkowy, obowiązek złożenia deklaracji oraz uiszczenia podatku – jest zobowiązany do jej zapłaty.

SENTENCJA
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Dariusz Dudra (spr.) Sędzia NSA Anna Robotowska Sędzia del. WSA Mirosław Trzecki Protokolant Karolina Mamcarz po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z dnia 5 kwietnia 2013 r., sygn. akt III SA/Łd 75/13 w sprawie ze skargi M. C. na decyzję Dyrektor Izby Celnej w Ł. z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...] w przedmiocie podatku akcyzowego 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od M. C. na rzecz Dyrektora Izby Celnej w Ł. 2400 (dwa tysiące czterysta) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE
Wyrokiem z 5 kwietnia 2013 r., sygn. akt III SA/Łd 75/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. oddalił skargę M.C. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Ł. z [...] listopada 2012 r. w przedmiocie podatku akcyzowego.

Sąd I instancji orzekał w następującym stanie sprawy:
Decyzją z dnia [...] września 2012 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Ł. określił M.C. (dalej skarżący) zobowiązanie w podatku akcyzowym za poszczególne miesiące 2008 r. w łącznej kwocie 7.080,00 zł.

Decyzją z [...] listopada 2012 r. Dyrektor Izby Celnej w Ł. utrzymał w mocy powyższą decyzję.
Organ uznał, że bezsporne jest, że skarżący zużył w poszczególnych miesiącach olej napędowy, który jest wyrobem akcyzowym i nie deklarował ani nie uiścił podatku akcyzowego.

W toku przeprowadzonego postępowania organ ustalił, że w poszczególnych miesiącach 2008 r. podatnik zużył olej napędowy, który według faktur zakupu VAT nabył od "K." Spółki z o.o. w B. przy ul. S. (dalej Konsorcjum). Z informacji uzyskanych od Naczelnika Urzędu Celnego w K. zawartych w piśmie z dnia 17 czerwca 2010 r. i z dnia 08 listopada 2012 r. wynika, że Konsorcjum nie dokonało zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku akcyzowego i nie składało deklaracji dla tego podatku.

Na podstawie okoliczności ustalonych na podstawie m.in. przesłuchań członków zarządu Konsorcjum organ uznał, że przy udziale Spółki wprowadzone były do obrotu paliwa bez zapłaconej akcyzy i wystawiano fikcyjne faktury dokumentujące sprzedaż paliwa. Z informacji przekazanych natomiast przez właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej wynika, że w stosunku do paliwa nabytego na podstawie faktur wystawionych przez Konsorcjum nie złożono deklaracji do właściwego urzędu celnego, i że w stosunku do tego paliwa nie wydano innych decyzji, na podstawie których należało dokonać zapłaty należnej akcyzy.

Przesłuchany 30 sierpnia 2012 r. M.C. zeznał, że kupował paliwo od Konsorcjum, ponieważ było tańsze niż na stacjach paliw. Przedstawiciele tej firmy kontaktowali się z nim osobiście. Nie znał jednak nazwisk właścicieli, przedstawicieli, ani numerów telefonów. Nie pamięta nazwisk kierowcy, ani osoby, która przywoziła faktury. Za dostarczone paliwo płacił gotówką. Nie zasięgał informacji w 2008 r. o kontrahentach, czy prowadzili działalność pod wskazanym na fakturach adresem, nie był w żadnej firmie dostarczającej paliwo. Telefonował jedynie do firmy. Nie występował do właściwego urzędu celnego, skarbowego z zapytaniem, czy firma była podatnikami podatku VAT oraz podatku akcyzowego. Przedstawiciele firmy dostarczyli jedynie dokumenty założycielskie. Zeznał, że nie był zarejestrowanym podatnikiem podatku akcyzowego.

Organ odwoławczy stwierdził, że sprzedane-zużyte w 2008 r. przez podatnika paliwo niewątpliwie stanowiło wyrób akcyzowy, od którego nie odprowadzono podatku akcyzowego, a tylko przedstawienie takich dokumentów zwolniłoby podatnika od obowiązku zapłaty podatku akcyzowego.

Odnosząc się do zarzutów zawartych w odwołaniu, Dyrektor Izby Celnej wyjaśnił, że z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257 ze zm.; dalej u.p.a.) nie wynika kolejność podmiotów zobowiązanych do zapłacenia akcyzy, co oznacza, że każdy z wymienionych w tych przepisach podmiotów (producent, importer, sprzedawca, nabywca i inni) zobowiązany jest w tym samym stopniu do zapłaty podatku. Dopiero wykazanie, że podatek akcyzowy został już zapłacony, zwalnia z obowiązku jego zapłaty podmiot występujący w kolejnej fazie obrotu. Organy podatkowe mogą prawnie domagać się zapłaty tego podatku od każdego z tych podmiotów, zaś jedynym warunkiem jest to, aby wykazały, że podatek akcyzowy nie został zapłacony na jednej z poprzednich faz obrotu. Zatem w ocenie organu odwoławczego, możliwe było określenie zobowiązania w niniejszej sprawie, gdyż podatek od przedmiotowego paliwa nie został zapłacony.

Dyrektor Izby Celnej odniósł się do zarzutów naruszenia art. 122, 187 i 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.; dalej Ordynacja podatkowa), wskazując, że zgromadzone w toku postępowania dowody potwierdziły, że właściwie organ kontroli skarbowej uznał, iż od paliwa zakupionego w 2008 r. na podstawie faktur wystawionych przez wyżej wskazaną firmę nie zapłacono na wcześniejszym etapie obrotu podatku akcyzowego.

Organ zaznaczył, że to czy podatnik dokonał właściwej oceny kontrahenta, czy też miał świadomość, że bierze udział w nielegalnym obrocie paliwami nie było podstawą do określenia zobowiązania w niniejszej sprawie, a decydujące było udowodnienie przez organy podatkowe, że dokonano sprzedaży paliwa, od którego nie zapłacono podatku akcyzowego.

Dyrektor Izby Celnej zaznaczył również, że art. 122 i 187 § 1 Ordynacji podatkowej nie nakładają na organy nieograniczonego obowiązku poszukiwania faktów mających znaczenie dla sprawy, a strona nie przedstawiła dowodów na okoliczności istotne dla sprawy. Bezsprzecznie natomiast wykazano, że w stosunku do paliwa zakupionego przez podatnika nie zadeklarowano i nie określono podatku akcyzowego, a tylko taki dowód zwolniłby stronę z obowiązku zapłaty podatku akcyzowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. oddalił skargę na powyższą decyzję na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej p.p.s.a.).

Sąd stwierdził, że ilość oleju napędowego nabytego przez skarżącego wynika z faktur przedstawionych w trakcie kontroli przeprowadzonej w firmie, której to ilości skarżąca nie kwestionowała. W odwołaniu od decyzji organu I instancji podniesiono jedynie ogólnie, że jednej strony organ podatkowy stwierdza, że skarżący nie dysponuje wiarygodnymi dokumentami potwierdzającymi nabycie paliwa, a z drugiej przyjmuje jako wiarygodną ilość zużytego paliwa z tych faktur, jednak w ocenie WSA nawet fikcyjne faktury, jakkolwiek nie odzwierciedlają faktycznej transakcji pomiędzy ich wystawcą a podatnikiem, mogą stanowić dowód nabycia przez podatnika określonej w nich ilości paliwa.

WSA uznał, że do przyjęcia, że na M.C. ciążył obowiązek podatkowy w odniesieniu do oleju napędowego udokumentowanego fakturami, na których jako sprzedawcę wskazano Konsorcjum wystarczające było stwierdzenie wystąpienia przesłanki wskazanej w art. 4 ust. 3 u.p.a., tj. niezapłacenie akcyzy na wcześniejszym etapie obrotu.

W ocenie Sądu organ nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie, a wnioski, jakie wyprowadził są przekonujące, należycie uzasadnione, zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego tak, że nie można postawić zarzutu, że ocena ta jest dowolna. Zdaniem Sądu, organy zrealizowały również nałożony na nie obowiązek ustalenia prawdy obiektywnej poprzez wyczerpujące zgromadzenie materiału dowodowego i dokonanie prawidłowej jego oceny (art. 122 i art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej). Organy dokonały prawidłowych ustaleń, iż od paliwa, które nabywał skarżący we wcześniejszych fazach obrotu, podatek akcyzowy nie został uiszczony, co potwierdzają ustalone w oparciu o materiał dowodowy okoliczności sprawy. W ocenie WSA ustalenia organu wskazują, że Konsorcjum także nie uiściło od sprzedanego paliwa podatku akcyzowego. Ocena ta nie nosi cech dowolności w świetle całokształtu okoliczności sprawy, a zarzut, że organy powinny przeprowadzić kontrolę Konsorcjum za sporny okres, w sytuacji gdy dokumentacja firmy jest nieosiągalna, nie jest zasadny.

Sąd uznał, że argumenty, że podatkiem winien być obciążony sprzedający skoro jest znany, a nie nabywca, gdyż strona skarżąca nie mogła wiedzieć, że faktury są fikcyjne, nie są przekonujące. Zdaniem Sądu okoliczności sprawy – m.in. fakt, że płatność za olej napędowy odbywała się zawsze gotówką, mimo że stronami transakcji byli zawsze przedsiębiorcy – wskazują na to, że skarżący mógł co najmniej przypuszczać, że bierze udział w nielegalnym obrocie paliwem. Ponadto, skarżący nie dochował należytej staranności przy zakupie paliwa za okres objęty zaskarżoną decyzją, ponieważ nie podjął działań, które mogły zminimalizować ryzyko podatkowe, tj. nie sprawdził, czy Konsorcjum posiada koncesję na obrót paliwami, nie ustalił, czy Konsorcjum było podatnikiem podatku VAT i czy składało deklaracje podatkowe, akceptował warunki sprzedaży – zamawianie paliwa przez telefon, przywożenie go przez nieznajomego kierowcę, skarżący nigdy nie był w siedzibie kontrahenta, nie pytał, skąd pochodzi olej napędowy i dlaczego sprzedawcy opłaca się sprzedawać go po dużo niższej cenie.

WSA podkreślił jednak, że zagadnienie świadomości nabywcy towaru akcyzowego co do tego, czy we wcześniejszej fazie obrotu została uiszczona akcyza nie jest okolicznością warunkującą uznanie nabywcy towaru akcyzowego za podatnika akcyzy w sytuacji takiej jak w niniejszej sprawie. Sąd podkreślił, że każdy z podmiotów wymienionych w art. 4 ust. 1 u.p.a. zobowiązany jest do zapłacenia akcyzy w takim samym stopniu, a to oznacza, że organy podatkowe w rozpatrywanej sprawie mogły określić zobowiązanie w podatku akcyzowym skarżącemu, tym bardziej, że podmiot od którego nabywany był olej napędowy jako tzw. "słup" daje niewielkie szanse na zapłatę należności Skarbowi Państwa.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył skarżący, wnosząc o jego uchylenie w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego. Zarzucił:
na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. naruszenie:

1. art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3 u.p.a. poprzez bezpodstawne zastosowanie tych przepisów w niniejszej sprawie i nałożenie na skarżącego – jako ostatniego nabywcę, który zakupił paliwo zgodnie ze wszystkimi procedurami, przy przekonaniu, że sprzedający uiścił akcyzę, o czym świadczył m.in. zapis na fakturach zakupu paliwa, w sytuacji gdy organowi doskonale znany był podmiot dokonujący sprzedaży ww. oleju napędowego skarżącemu, a wobec którego Dyrektor UKS w K. prowadzi postępowania kontrolne. Poza tym pominięto zupełnie to, że strona skarżąca działała w dobrej wierze i nie miała świadomości, że akcyza od nabytego paliwa nie była zapłacona, a jej dostawcy zostali uznani przez organy podatkowe za nierzetelnych kontrahentów;

2. art. 4 ust. 1 pkt 1, 2...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »