Jakimi zasadami kierować się korygując deklaracje VAT?

Deklaracja VAT nie tworzy zobowiązania podatkowego. Służy jedynie zadeklarowaniu go. Jego źródłem jest wykonanie przez podatnika czynności podlegających opodatkowaniu. Stwierdza więc ona jedynie istnienie takiego zobowiązania i określa jego rozmiar. W deklaracji mogą powstać błędy i pomyłki, które będą wymagać sprostowania. W sytuacji stwierdzenia przez podatnika takich uchybień zachodzi konieczność ich poprawy. Dokonywane jest to poprzez wypełnienie deklaracji z zaznaczeniem, iż jest to deklaracja korygująca.

Zgodnie z art. 81 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa prawo do skorygowania uprzednio złożonej deklaracji przysługuje podatnikom, płatnikom i inkasentom, a także osobom które były wspólnikami spółki cywilnej w chwili jej rozwiązania. Przy czym, podatnik nie musi informować organu skarbowego o  przyczynach korekty. Należy podkreślić, że również osoba fizyczna, która nie jest już podatnikiem VAT została bowiem wykreślona z rejestru podatników tego podatku, zachowuje status podatnika za okres rozliczeniowy, w którym była ona jeszcze vatowcem.

Korygowanie deklaracji przez organ podatkowy

Nie zawsze podatnik ma obowiązek sam dokonać korekty deklaracji. Są przypadki, gdy może to uczynić organ podatkowy. Zgodnie z art. 274 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, w razie stwierdzenia, że deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki bądź że wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami, organ podatkowy koryguje deklarację, dokonując stosownych poprawek lub uzupełnień. Jest to możliwe jeżeli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku albo kwoty nadwyżki podatku do przeniesienia na skutek korekty nie przekracza 5000 zł.

W przypadku, gdy organ podatkowy zamiast podatnika dokona korekty deklaracji, musi kopię uwierzytelnioną doręczyć podatnikowi z informacją o wynikającej z korekty zmianie: wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty zwrotu podatku, kwoty należności podatku do przeniesienia bądź z informacją o braku tego rodzaju zmian. Konieczne jest także pouczenie podatnika o prawie do wniesienia sprzeciwu. Jeżeli podatnik informację taką otrzyma i nie zgadza się z nią ma możliwość wnieść sprzeciw od korekty organu skarbowego. Ma na to 14 dni od dnia otrzymania uwierzytelnionej kopii skorygowanej deklaracji. Wskutek wniesienia sprzeciwu następuje anulowanie korekty. W takiej sytuacji deklaracja korygująca sporządzona przez urząd skarbowy utraciwszy moc może być zastąpiona korektą samodzielnie dokonaną przez podatnika. Jeżeli natomiast w tym terminie podatnik nie wniesie sprzeciwu korekta dokonana przez organ podatkowy wywiera skutki identyczne z tymi, które miałaby gdyby dokonał jej podatnik.

Kontrola i postępowanie podatkowe

W pewnych okolicznościach prawo do dokonania korekty deklaracji podatkowej przez vatowca zostaje zawieszone. Są nimi kontrola podatkowa oraz postępowanie podatkowe. Prawo to ulega zawieszeniu w zakresie objętym kontrolą podatkową lub postępowaniem podatkowym. Zatem vatowiec nie może podczas tego rodzaju czynności złożyć skutecznej korekty deklaracji za kontrolowany okres. W przypadku, gdy tak uczyni urząd skarbowy zawiadomi go o bezskuteczności korekty. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie złożeniu korekty za inne okresy rozliczeniowe nieobjęte postępowaniem kontrolnym.

Zgodnie z art. 81b ust. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej uprawnienie do skorygowania deklaracji przysługuje nadal po zakończeniu:

• kontroli podatkowej,
• postępowania podatkowego - w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.

Kontrola celno-skarbowa

Na podstawie art. 62 ust. 4 ustawy z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej kontrolowanemu vatowcowi przysługuje w terminie 14 dni od dnia doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej uprawnienie do skorygowania deklaracji w zakresie objętym kontrolą. Jak wyżej zaznaczono uprawnienie takie nie przysługuje podczas kontroli podatkowej. Korekta, która złożona została po upływie tego terminu, a przed zakończeniem kontroli celno-skarbowej żadnych skutków prawnych nie wywołuje.

W myśl art. 62 ust. 4a ww. ustawy naczelnik urzędu skarbowego właściwy dla kontrolowanego niezwłocznie informuje naczelnika urzędu celno-skarbowego prowadzącego kontrolę o złożonej korekcie deklaracji.

W przypadku uwzględnienia złożonej przez kontrolowanego korekty deklaracji, kontrolowanemu doręczyć należy zawiadomienie o tym fakcie. Zawiadomienie przesyłane jest do właściwego dla kontrolowanego naczelnika urzędu skarbowego. Doręczenie kontrolowanemu zawiadomienia o uwzględnieniu korekty deklaracji kończy kontrolę celno-skarbową. Tego rodzaju regulacje zawarte są w art. 62 ust. 4b i 4c ustawy o KAS.

Odsetki za zwłokę

Sporządzenie korekty deklaracji może rodzić konieczność wpłaty odsetek za zwłokę w uregulowaniu zobowiązania podatkowego. Mogą być one dwojakiego rodzaju:

1. obniżone (50% stawki odsetek za zwłokę, obecnie jest 4%) zgodnie z art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej stosowane po spełnieniu dwóch warunków: złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do jej złożenia oraz zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty;
   
   Obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji:
   • złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej;
   • złożonej po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej;
   • dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
2. podwyższone (150% stawki odsetek za zwłokę, obecnie jest 12%) w przypadku korekty deklaracji:
   • złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,
   • dokonanej w wyniku czynności sprawdzających,
   • złożonej po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej

   jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25% kwoty należnej i jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu (w 2020 r. jest to 13 000 zł, tj. 5 x 2600 zł).

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe

Konsekwencją złożenia korekty deklaracji jest również dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Zgodnie z art. 112b ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w razie stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatnik wykazał:

• kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej,
• kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej,
• kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe wyższą od kwoty należnej,
• kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, zamiast wykazania kwoty zobowiązania podatkowego podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego

naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego określa odpowiednio wysokość tych kwot w prawidłowej wysokości oraz ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.

Jeżeli po zakończeniu kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej podatnik złożył korektę deklaracji uwzględniającą stwierdzone nieprawidłowości i najpóźniej w dniu złożenia tej korekty deklaracji wpłacił kwotę zobowiązania podatkowego lub zwrócił nienależną kwotę zwrotu wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego wynosi 20%.

Natomiast jeżeli podatnik skorygował deklarację zgodnie z art. 62 ust. 4 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, tj. w trakcie kontroli celno-skarbowej, i najpóźniej w dniu złożenia tej korekty deklaracji wpłacił kwotę zobowiązania podatkowego lub zwrócił nienależną kwotę zwrotu, wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego wynosi 15%.

Adam Okonkwo