Odliczenia podatku VAT naliczonego (4) – Odliczanie częściowe i korekta w czasie – najważniejsze zagadnienia

W przypadku gdy podatnik wykonuje zarówno czynności z prawem do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje (np. zwolnione), wówczas podatek naliczony przy nabywaniu towarów iusług związanych z czynnościami z prawem od rozliczenia musi być oddzielony od VAT zawartego w cenie towarów i usług powiązanych z czynnościami bez prawa do rozliczenia.

W sytuacji, w której podatnik wykonuje czynności z prawem do odliczenia oraz bez takiego prawa, zazwyczaj część zakupów musi powiązać z czynnościami zarówno bez prawa do rozliczania VAT, jak i z takim prawem. VAT od takich zakupów, tj. związanych z jedną i drugą kategorią wykonywanych przez niego świadczeń, co do zasady odliczany jest przy zastosowaniu proporcji (czyli według procedury odliczania częściowego).

Podkreślić jednak należy, że nawet stosując odliczenia częściowe, podatnik ma prawo do rozliczenia całości podatku naliczonego zawartego w cenie zakupów związanych wyłącznie z czynnościami z prawem od odliczenia.

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 90 ust. 3 ustawy o VAT proporcję ustala się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ona ustalana. Wyznacznikiem wysokości owego współczynnika jest udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Jeżeli wyliczona proporcja ma postać ułamka, zaokrągla się ją w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Aby uniknąć zafałszowań powodowanych nietypowymi dla podatnika operacjami handlowymi, ustawodawca zastrzegł, że do kwoty obrotu wykorzystywanej do obliczenia współczynnika odliczenia częściowego nie wlicza się obrotu uzyskanego z dostawy składników majątku stanowiących dla podatnika środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, używane przez niego na potrzeby jego działalności. Z dokładnie tej samej przyczyny – co obrotu dotyczącego środków trwałych – przy wyliczaniu proporcji nie uwzględnia się kwot uzyskanych z tytułu, wykonywanych sporadycznie, transakcji dotyczących nieruchomości i usług pośrednictwa finansowego wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy o VAT, w poz. 3.

W wyjątkowych sytuacjach, tzn. gdy podatnicy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu lub u których obrót ten był niższy niż 30 000 zł oraz gdy podatnicy stwierdzą, że proporcja oblicz...