Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT

Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535 z późn. zm., dalej: VAT), jest jedną z kategorii czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Definicje świadczenia usług zawiera art. 8 ust. 1 VAT. Trzeb tu podkreślić, że jest to definicja negatywna tzn. każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów jest świadczeniem usług. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 VAT). W związku z powyższym, usługą będzie każde świadczenie, które nie polega na przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Definicja ta oparta jest na definicji zawartej w art. 24 ust. 1 Dyrektywy VAT Rady UE (2006/112/WE). Negatywne ujęcie definicji świadczenia usług zapewnia realizację zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług każdej transakcji dokonywanej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Przepis art. 8 ust. 1 VAT numeratywnie zalicza do świadczenia usług:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Sama ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera definicji „wartości niematerialnych i prawnych”. Poprzez zamieszczone w dotyczącym zwrotu podatku przepisie art. 87 ust. 3 VAT odwołanie do przepisów o podatkach dochodowych, dla ich określenia możemy się posłużyć art. 16b i art. 16c ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54 poz. 654 z późn. zm.; dalej: CIT) oraz art. 22b i art. 22c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14 poz. 176 z późn. zm., dalej: PIT). Zgodnie z tymi przepisami, jako wartości niematerialne i prawne należy wymienić:

1. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,
2. spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
3. prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
4. autorskie lub pokrewne prawa majątkowe,
5. licencje,
6. prawa określone w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, z późn. zm.) tzn.: prawa do wynalazków, patentów, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, topografii układów scalonych,
7. wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how),
8. wartość firmy,
9. koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym, który może być wykorzystany na potrzeby działalności gospodarczej podatnika,
10. prawa wieczystego użytkowania gruntów.

Jeśli chodzi o zwrot „przeniesienie praw” to sugeruje on, że chodzi tu o zbycie praw, a więc całkowite wyzbycie się przez jeden podmiot na rzecz innego podmiotu. Lecz nie można jednak zapominać, że usługą będzie również udzielenie licencji na korzystanie z jakiegoś prawa np. do znaku towarowego, w określony sposób, bez przeniesienia prawa własności. Opodatkowaniu podlegają wszystkie świadczenia, bez względu na formę czynności prawnej, w jakiej dokonano przeniesienia praw do wartości niematerialnych i prawnych.

Ustawodawca zdecydował się podkreślić, że zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności albo sytuacji jest również świadczeniem usług. Jest to zgodne z przepisem art. 353 § 2 Kodeksu cywilnego, który stwierdza, że „świadczenie może polegać na działaniu lu...