Podstawa opodatkowania VAT przy czynnościach nieodpłatnych

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 7 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004r. opodatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 zpóźn. zm., dalej: ustawa o VAT) za dostawę opodatkowaną VAT uznaje się przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

· przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
· wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Ponad wszelką wątpliwość opodatkowaniu VAT podlegają przekazania niezwiązane z działalnością podatnika, takie jak darowizna komputerów, z których wcześniej podatnik korzystał w swojej działalności opodatkowanej, na rzecz placówek oświatowych lub innych jednostek.

Jeżeli czynność nieodpłatna podlega opodatkowaniu VAT, wówczas niezależnie od okoliczności przekazania (z jednym zastrzeżeniem) podstawę opodatkowania stanowi cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (art. 29 ust. 10 ustawy o VAT).

Do końca 2007 r. w zasadzie nie było żadnych wątpliwości co do tego, że podstawą opodatkowania była historyczna cena nabycia netto.

Jednak z dniem 1 stycznia 2008 r. uprzednio występujące w przepisie słowo „ustalona” (wskazująca na koszt wytworzenia) zostało zastąpione słowem „ustalone”, co zdaniem części specjalistów przesądziło o tym, że właściwe jest wyznaczanie podstawy opodatkowania w cenie nabycia netto zdefiniowanej na dzień przekazania, czyli faktycznie w wartości rynkowej netto.

Jak stanowi przepis, pod pojęciem wartości rynkowej rozumie się całkowitą kwotę, jaką w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby w warunkach uczciwej konkurencji zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju; w przypadku gdy nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, przez wartość rynkową rozumie się:

a) w odniesieniu do towarów – kwotę...