Dokumentowanie 50-proc. kosztów uzyskania przychodu

Pytanie: Jak należy udokumentować zastosowanie 50-proc. kosztów uzyskania przychodu, aby w razie kontroli Urząd Skarbowy tego nie zakwestionował?

Przychody z tytułu korzystania przez podatnika z praw autorskich mogą być osiągane w ramach kilku źródeł, o których mowa w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ostat. zm. Dz. U. z 2009 r. Nr 69, poz. 587), w tym oczywiście między innymi z tytułu łączącego pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

Aby określona kategoria przychodu mogła zostać uznana za przychody z korzystania przez twórców z praw autorskich lub artystów wykonawców z praw pokrewnych albo rozporządzania tymi prawami, wypełnione muszą być dwie przesłanki. Po pierwsze, konieczne jest wystąpienie przedmiotu praw majątkowych w postaci utworu lub artystycznego wykonania. Po drugie, osiągnięty przychód musi być bezpośrednio związany z korzystaniem z określonych praw autorskich lub pokrewnych albo rozporządzaniem nimi i stanowić skutek takiego korzystania lub rozporządzania w postaci odpowiedniego wynagrodzenia autorskiego lub wykonawczego.

Forma umowna stosunku prawnego pomiędzy twórcą a pracodawcą, w ramach którego wykonywane są prace twórcze, nie powinna mieć znaczenia dla ustalenia ryczałtowych kosztów uzyskania przychodu. Ma ona oczywiście znaczenie dla kwalifikacji przychodu z praw autorskich do określonego źródła przychodu.
Kluczowe znaczenie dla możliwości skorzystania z 50-proc. kosztów uzyskania przychodów ma przedmiot umowy, w szczególności zaś to, czy rezultat działalności można uznać za utwór i czy w ramach wykonania umowy doszło do skorzystania lub rozporządzania z praw autorskich, co podkreślił m.in. minister finansów w swoim piśmie z dnia 16 sierpnia 1997 r. PO/8-7371-01609/95. Stosunek prawny, w ramach którego twórca uzyskuje przychód z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi, ma znaczenie drugorzędne (wyrok WSA w Warszawie z 28 stycznia 2008 r., III SA/Wa 1987/2007).

Tak naprawdę nie ma zatem znaczenia, czy twórca korzysta z praw autorskich w wyniku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, czy też wykonuje dzieło (utwór) w wyniku zawarcia umowy o dzieło. Istotne jest natomiast, że:

⇒ efektem jego pracy musi być utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
⇒ wynagrodzenie za pracę musi być tak ustalone, aby można było ustalić wysokość przychodu z tego tytułu.

Pracownik, który na podstawie stosunku pracy tworzy utwór w rozumieniu ustawy, rozporządza swoimi autorskimi prawami majątkowymi na rzecz pracodawcy. W konsekwencji, w przypadku stworzenia utwo...