Numer VAT UE – kiedy należy się nim posługiwać?

NIP „unijny” to numer jaki podatnik VAT musi posiadać dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego (zarówno towarowego jak i kupna oraz sprzedaży usług transgranicznych). W Polsce jest nim Numer Identyfikacji Podatkowej poprzedzony dwuliterowym kodem PL. Potocznie jest on nazywany numerem VAT UE lub VAT PL.

Zagadnienie obowiązku rejestracji podatnika VAT UE uregulowane zostało w ustawie o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15 (w uproszczeniu podmioty prowadzące działalność gospodarczą), podlegający obowiązkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni, są obowiązani przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym (czyli na druku VAT-R) o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności.

Obowiązkowa rejestracja

Z przepisu tego wynika zatem, że obowiązek rejestracji jako podatnika VAT UE ciąży na podatnikach VAT czynnych, którzy zamierzają dokonywać transakcji:

• wewnątrzwspólnotowego nabycia (WNT) czy też
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT).

Jednakże przedsiębiorcy ci to nie jedyne podmioty mające obowiązek rejestracji jako podatnicy VAT UE.

Jak wskazuje bowiem art. 97 ust. 2 ustawy o VAT, przepis o rejestracji stosuje się również do podatników w rozumieniu art. 15 (czyli podmiotów prowadzących działalność gospodarczą) innych niż wymienieni powyżej i osób prawnych niebędących podatnikami w rozumieniu art. 15, u których wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przekroczyła kwotę 50.000 zł oraz tych, którzy zamierzają skorzystać z możliwości określonej w art. 10 ust. 6 (dobrowolny wybór rejestracji do wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów).

Oznacza to, że rejestracji jako podatnik VAT UE musi dokonać również podmiot, który:

• nie dokonał wprawdzie rejestracji jako podatnik VAT czynny (nie przekroczył bowiem przykładowo tzw. limitu podmiotowego VAT),
• ale u którego wartość WNT przekroczyła kwotę 50.000 zł.

W sytuacji, gdy podmiot dokonał WNT na kwotę mniejszą niż 50.000 zł, rejestracji jako podatnik VAT UE może (ale nie musi) dokonać.

Zaznaczmy, że powyższe dotyczy następujących grup podatników:

• rolników ryczałtowych,
• podatników, którzy wykonują jedynie czynności inne niż opodatkowane podatkiem i którym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług,
• podatników zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT (zwolnienie podmiotowe),
• osób prawnych, które nie są podatnikami.

Od 1 stycznia 2010 r. obowiązek rejestracji jako podatnika VAT UE został również rozszerzony na tych...