Umorzenie należności cywilnoprawnych a obowiązki informacyjne w PIT

Umorzone osobie fizycznej należności, wynikające ze stosunku cywilnoprawnego, niepozostające w związku z działalnością gospodarczą, podlegają opodatkowaniu jako przychód z uzyskanego nieodpłatnego świadczenia, na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f.). W konsekwencji jednostkę dokonującą takiego umorzenia, kwalifikowanego jako wykonanie nieodpłatnego świadczenia, obarcza obowiązek złożenia informacji podatkowej na druku PIT-8C, na podstawie art. 42a u.p.d.o.f. Obowiązek ten nie dotyczy sytuacji, w których jest on praktycznie niewykonalny (tj. wtedy, gdy nie można ustalić miejsca pobytu dłużnika lub dłużnik nie żyje). Sam brak natomiast numeru NIP, czy też PESEL, a także niewielka wartość umarzanych zaległości nie uzasadniają odstąpienia od powyższego obowiązku - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

O co toczył się spór?

Urząd miasta złożył wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. We wniosku urząd wskazał, że jest wierzycielem względem różnych osób fizycznych z tytułu czynszu dzierżawnego, najmu pomieszczeń, najmu powierzchni nieruchomości lub reklamy, opłat za użytkowanie wieczyste. W pewnych sytuacjach strona umarza te wierzytelności, w związku z czym powstaje pytanie, czy kwoty umorzonych należności stanowią nieodpłatne świadczenie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy powoduje to powstanie po stronie osoby, której umorzono należność obowiązku podatkowego, a w konsekwencji po stronie Urzędu Miasta obowiązek przekazywania właściwemu urzędowi skarbowemu informacji PIT-8C.

Urząd miasta wskazał, że na jego wniosek naczelnik urzędu skarbowego wydał wiążąca interpretację podatkową, w której stwierdził, że umorzone osobom fizycznym kwoty z tytułu czynszu dzierżawnego, najmu pomieszczeń, najmu powierzchni nieruchomości, reklamy i in. nie stanowią przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń, w związku z tym urząd miasta nie ma obowiązku tym osobom przygotowywać informacji PIT-8C. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uchylił w/w postanowienie i orzekł, że kwoty umorzonych należności stanowią przychód osób fizycznych podlegający opodatkowaniu, dlatego Urząd Miasta obowiązany jest wystawiać informacje PIT-8C za dany rok w terminie do końca lutego roku następnego.

Urząd miasta wskazał, że zasady umarzania wierzytelności niepodatkowych Miasta zostały zawarte w Uchwale Rady Miasta z dnia 27 marca 2006 r. w sprawie określenia zasad i trybu umarzania wierzytelności przypadających Miastu oraz jednostkom organizacyjnym Miasta z tytułu należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów ustawy Ordynacja podatkowa oraz zarządzenia Prezydenta Miasta w sprawie wykonania tej uchwały. Zasady te określają przypadki umorzenia należności niepodatkowych, w takich przypadkach dotyczących osób fizycznych, jak:

- śmierci dłużnika,
- braku możliwości ustalenia dłużnika,
- nieskuteczności postępowania egzekucyjnego lub gdy zachodzi podejrzenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od dochodzenia i egzekucji tej wierzytelności,
- ściągnięcie wierzytelności zagraża ważnym interesom dłużnika, a szczególności jego egzystencji,
- należność główna z jednego tytułu wierzytelności jest mniejsza lub równa trzykrotności najniższego wpisu sądowego od pozwu.

Umorzenie w pierwszych czterech i ostatnim przypadku może nastąpić z urzędu.

W związku z powyższym zadano pytanie, czy Urząd Miasta ma obowiązek sporządzania formularza PIT-8C dotyczącego kwot umorzonych osobom fizycznych z tytułu należności cywilnoprawnych stanowiących dochody budżetowe z powyższych tytułów, jeżeli dłużnik nie wnioskował o umorzenie, a umorzenie zostało dokonane z urzędu na podstawie uchwały rady miasta.

Zdaniem Urzędu Miasta umorzenie wierzytelności z urzędu, a nie na wniosek dłużnika następuje jeżeli dłużnik zmarł, nie można ustalić dłużnika (chodzi o miejsce jego przebywania), komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne z uwagi na brak majątku podlegającego egzekucji. Stosując uchwałę rady miasta właściwe osoby podpisują dokumenty,...