Moment powstania przychodu z tytułu kapitalizacji odsetek

Zwrot zawarty w przepisie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych „skapitalizowane odsetki od tych pożyczek (kredytów)" należy odnosić do „pożyczek (kredytów) zwróconych". Nie można ich odnosić do „otrzymanych pożyczek (kredytów)" bowiem te dotyczą kategorii przysporzeń wyłączonych z pojęcia przychodu po stronie pożyczkobiorcy (kredytobiorcy) a nie pożyczkodawcy (kredytodawcy). W odniesieniu do wspomnianej kapitalizacji odsetek nie mają zastosowania powołane przepisy art. 12 ust. 3a, 3c i 3d u.p.d.o.p. w takim przypadku za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty, co należy wiązać z momentem zwrotu (spłaty) pożyczki (kredytu) czyli otrzymaniem przez pożyczkodawcę (kredytodawcę) wartości udzielonej pożyczki (kredytu) wraz z zapłatą skapitalizowanych odsetek powiększających kwotę udzielonej pożyczki (kredytu). Momentem powstania przychodu z tytułu kapitalizacji odsetek jest data ich otrzymania przez pożyczkodawcę (kredytodawcę) - orzekł Wojewódzki Sądu Administracyjny we Wrocławiu.

O co toczył się spór?

Podatnik zwrócił się z wnioskiem o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej. We wniosku podał, że jest instytucją działającą na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1995r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Jej głównym celem jest świadczenie usług finansowych, polegających na udzielaniu kredytów i pożyczek jej członkom oraz przyjmowanie depozytów od członków. W przypadku, gdy dłużnik nie wywiązuje się z obowiązku spłaty, spółdzielcza kasa dochodzi roszczenia na drodze postępowania sądowego. Przed złożeniem pozwu zaległe odsetki od kredytu (pożyczki) są kapitalizowane czyli zobowiązanie z tytułu spłaty odsetek przekształca się w zobowiązanie z tytułu części kapitałowej kredytu lub pożyczki.

Podatnik powziął wątpliwość, czy odsetki od kredytów i pożyczek skapitalizowane w roszczeniu sądowym stanowią przychód podatkowy w dacie kapitalizacji odsetek czy w dacie ich otrzymania (zapłaty). Podatnik powołując się na treść art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54 poz. 654 z późn. zm., dalej: u.p.d.o.p.) wskazał na dwie sytuacje. Pierwszą, która dotyczy sytuacji, gdy strony podpisują umowę o kapitalizację odsetek, dochodzi w tym momencie do sytuacji, która jest postrzegana jako spłata odsetek i zaciągnięcie nowego kredytu lub pożyczki w wysokości tychże odsetek. W takim przypadku ma zastosowanie art. 12 ust. 4 pkt 1 u.p.d.o.p. Druga sytuacja, gdy w związku z niewywiązywaniem się przez dłużnika z obowiązku spłat pożyczki (kredytu) i odsetek dochodzi do złożenia pozwu do sądu. Wniosek do sądu składany jest na łączną kwotę kapitału i odsetek, po wydaniu nakazu zapłaty (wyroku) naliczane są odsetki od łącznej wartości (czyli po skapitalizowaniu odsetek) jednakże nie można uznać, iż wolą stron była spłata odsetek i zaciągnięcie nowego zadłużenia, które przybiera formę kapitału. W tym przypadku dochodzi do wykorzystania możliwości zapisów art. 482 Kodeksu cywilnego, czyli od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Pomimo tego, że do udzielonej pożyczki (kredytu) doliczane są odsetki i od tej łącznej wartości rozliczane są odsetki od dnia złożenia pozwu, trudno zgodzić się, że ustawodawca dla tej sytuacji ustanowił przepisy art. 12 ust. 4 pkt 1 u.p.d.o.p. - podkreślił podatnik.

W ocenie podatnika wskazany wyżej przepis dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy do kapitalizacji dochodzi w drodze podpisania umowy i jest wolą stron. W przypadku, gdy kapitalizacja jest dokonywana w związku ze złożeniem pozwu sądowego, zas...