Orzecznictwo podatkowe — Gromadzisz przez wiele lat oszczędności, przechowuj wyciągi z konta

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 października 2005 r., sygn. akt SA/Sz 2338/03, Wojewódzki Sąd Administracyjny wSzczecinie oddalił skargę Haliny W na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 7 listopada 2003 r. nrPB438-4117/823-29/2003.

W uzasadnieniu wyroku opisując dotychczasowy przebieg postępowania wyjaśniono, że decyzją z dnia 1 sierpnia 2003 r., nr DM/4110-2/4/03, wydaną na podstawie art. 21 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) oraz art. 20 ust. 1 i ust. 3 i art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.) — zwanej dalej w skrócie u.p.d.o.f. — Drugi Urząd Skarbowy w Szczecinie ustalił Halinie W zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1999 r. od dochodu w kwocie 124.489,00 zł pochodzącego z nieujawnionych źródeł przychodów na kwotę 93.366,80 zł.

Z uzasadnienia tej decyzji wynika, że podstawę do jej wydania stanowiły dokonane w postępowaniu podatkowym ustalenia, iż w roku 1999 Halina W oraz jej małżonek Wacław W:

* ponieśli wydatki w kwocie łącznej 1.915.800,36 zł na zakup zabudowanej nieruchomości położonej w S przy ul. K oraz opłaty związane z tą transakcją, koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, bieżącym utrzymaniem, jak też na zaliczki na podatek dochodowy, darowizny, opłaty dotyczące świadczeń zdrowotnych i składek na ubezpieczenie zdrowotne,
* uzyskali przychody z działalności gospodarczej w kwocie 1.300.072,14 zł oraz odsetki w wysokości 366.749,67 zł naliczone od oszczędności zgromadzonych na rachunkach bankowych.

Z uzasadnienia decyzji organu podatkowego wynika również, iż w toku postępowania podatkowego podatnicy złożyli wyjaśnienia, w których wskazali, że wydatki roku podatkowego 1999 zostały sfinansowane dochodami uzyskanymi z prowadzonej od wielu lat działalności gospodarczej w zakresie cukiernictwa, piekarnictwa i na potwierdzenie tego przedłożyli zaświadczenie z dnia 26 stycznia 2001 r. wydane przez B P i K O S.A. Jednakże w związku z tym, że dokonana przez organ podatkowy analiza zadeklarowanych przez podatników dochodów w latach poprzedzających rok poniesienia wydatków doprowadziła do stwierdzenia, iż źródłem zgromadzenia oszczędności wskazanych w przedłożonym zaświadczeniu nie mogły być jedynie dochody z działalności gospodarczej, podatnicy zobowiązani zostali do udokumentowania oszczędności poprzez przedstawienie historii rachunków bankowych, stanów oszczędności na koniec lat 1985, 1990, 1995, jak też do złożenia wyjaśnień na okoliczność różnic istniejących pomiędzy uzyskanymi dochodami a zaoszczędzonymi środkami. W wykonaniu tego zobowiązania, podatnicy przedłożyli organowi podatkowemu zaświadczenia o stanie kont, jak też o wysokości naliczonych odsetek od oszczędności oraz wyjaśnili, iż dochody wykazane w zeznaniach winny być powiększone o wartości odpisów amortyzacyjnych, które zgodnie z przepisami podatkowymi zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, choć faktycznie nie stanowią wydatku, a ponadto wskazali, iż wydatki okresów poprzedzających rok podatkowy 1999 były finansowane środkami otrzymanymi od rodziców, nie określili jednak wartości otrzymanej darowizny. W dalszych wyjaśnieniach podatnicy wskazali, iż w roku 1986 Wacław W przebywał pół roku w S, skąd przywiózł do kraju kwotę USD, na potwierdzenie czego nie przedłożono jednak żadnych dowodów.

Uzasadniając dalej swoją decyzję Drugi Urząd Skarbowy w Szczecinie stwierdził, iż ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego zezwala na uznanie, że kwoty środków zgromadzonych na rachunkach oszczędnościowych (po pomniejszeniu ich o kwotę naliczonych odsetek od wkładów) są zasobami nieznajdującymi pokrycia w dochodach opodatkowanych bądź też wolnych od opodatkowania. Urząd odmówił także wiarygodności składanym przez podatników oświadczeniom w zakresie otrzymanych darowizn, jak też kwot mających pochodzić z tytułu wynagrodzenia za pracę wykonywaną w 1986 r. przez Wacława W w S.

W związku z powyższymi ustaleniami i wyrażonymi ocenami prawnymi, organ podatkowy stwierdził, iż w 1999 r. podatnicy dysponowali dochodami pochodzącymi z nieujawnionych źródeł przychodów w kwocie 248.978,55 zł, stanowiącej nadwyżkę wydatków (1.915.800,36 zł) nad ujawnionymi przychodami (1.666.821,81 zł). W konsekwencji tego Urząd Skarbowy ustalił Halinie W podatek dochodowy za 1999 r. w kwocie 93.366,80 zł od kwoty 124.489,00 zł, stanowiącej 50% ogólnej kwoty dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów.

Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie, po rozpatrzeniu odwołania Haliny W i, decyzją z dnia 7 listopada 2003 r., nr PB4 38-4117/823-29/2003, wydaną z powołaniem się na przepisy art. 233 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej oraz art. 20 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. u.p.d.o.f. utrzymał w mocy decyzję Drugiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie z dnia 1 sierpnia 2003 r. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy w pełni podzielił ustalenia faktyczne dokonane w rozpatrywanej sprawie przez organ pierwszej instancji, jak również ich prawnopodatkową kwalifikację.

Decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie została zaskarżona przez Halinę W i do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko organów podatkowych odnośnie wysokości uzyskanego przez podatniczkę dochodu niemającego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących braku podstaw do wydania zaskarżonej decyzji gdy przed sądem administracyjnymi nie została jeszcze rozpatrzona skarga na decyzję Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 2 czerwca 2003 r. wyjaśnił, iż w sprawie ustalenia małżonkom Halinie i Wacławowi W zobowiązania w podatku dochodowym od ich wspólnego dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach zapadła już wcześniej ostateczna decyzja. W następstwie wniesionej przez podatników skargi na tę decyzję, działając na podstawie art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) Izba Skarbowa w Szczecinie wydała decyzję z dnia 2 czerwca 2003 r., mocą której w drodze tzw. autokontroli uchyliła własną decyzję ostateczną oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, a sprawę ustalenia małżonkom Halinie i Wacławowi W zobowiązania w zryczałtowanym podatku dochodowym od dochodów niemających pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu przekazała temu organowi do ponownego rozpatrzenia. Powyższa decyzja kasacyjna Izby Skarbowej w Szczecinie stanowiła przedmiot kolejnej skargi podatników do sądu administracyjnego w wyniku której wyrokiem z dnia 28 września 2005 r., sygn. akt SA/Sz 1258/03, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie decyzję tę uchylił, stwierdzając zarazem nieważność poprzedzających ją decyzji organów podatkowych. Z uzasadnienia tego wyroku wynika, iż uchylając decyzję w ramach tzw. samokontroli Izba Skarbowa nie była uprawniona do przekazania sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia, gdyż spowodowało to otwarcie na nowo toku instancji w sprawie już zakończonej decyzją ostateczną i poddanej kontroli sądowoadministracyjnej. Z kolei nieważność wcześniejszych decyzji organów obu instancji Sąd uzasadniał brakiem podstawy prawnej do ustalenia pozostającym we wspólności majątkowej małżonkom łącznego zobowiązania podatkowego od ich wspólnych dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że jakkolwiek wydana w trybie tzw. autokontroli decyzja Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 2 czerwca 2003 r., była decyzją nieprawomocną na skutek zaskarżenia jej przez podatników do sądu administracyjnego, to niemniej jednak była ona decyzją ostateczną, a zatem podlegającą wykonaniu w zakresie dotyczącym skutków sprowadzających się do wyeliminowania z obrotu prawnego uchylonych nią decyzji.

W jego ocenie wniesienie skargi do sądu administracyjnego na decyzję kasacyjną Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 2 czerwca 2003 r. nie mogło stanowić przesłanki do zawieszenia postępowania prowadzonego przez organ pierwszej instancji. Ocena legalności decyzji kasacyjnej nie jest bowiem żadnym zagadnieniem wstępnym w tym postępowaniu, od rozstrzygnięcia którego uzależnione byłoby ponowne rozpatrzenie sprawy.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie organ pierwszej instancji rozpoznając ponownie sprawę dotyczącą ustalenia obojgu małżonkom zryczałtowanego podatku dochodowego od ich wspólnych dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów powinien umorzyć postępowanie w tej sprawie, jako bezprzedmiotowe. Niemniej jednak dalsze jego prowadzenie i wydanie decyzji Dyrektora izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 7 listopada 2003 r. w przedmiocie ustalenia Halinie W zryczałtowanego podatku dochodowego od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów nie stanowi naruszenia przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.

W skardze kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 26 października 2005 r., Halina W, reprezentowana przez adwokata, podniosła naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, w szczególności:

1. Art. 183 § 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. — Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi — zwanej dalej w skrócie p.p.s.a., poprzez orzekanie przez Sąd w sprawie, która została już prawomocnie osądzona,
2. Art. 3 § 2 p.p.s.a. w związku z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. — Prawo o stroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) — zwanej dalej w skrócie p.u.s.a. — jako następstwo wadliwego wykonania przez Sąd ustrojowego obowiązku kontroli decyzji administracyjnej pod względem zgodności z prawem,
3. Art. 135 i art. 170 p.p.s.a. poprzez zignorowanie przez Sąd w zaskarżonym orzeczeniu wydanego wcześniej prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 28 września 2005 r., sygn. akt SA/Sz 1258...