Rodziny zastępcze bez ulg w podatku od spadków i darowizn

Interpelacja nr 8977 do ministra finansów oraz do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie podatku od spadków i darowizn obowiązującego rodziny zastępcze

Pani Minister! Rodziny zastępcze są instytucjami pomocy społecznej tworzonymi w celu zapewnienia opieki dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej.

Formalnie utworzenie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy opiekunami a dzieckiem. Dziecko przyjęte do rodziny nie staje się dzieckiem tej rodziny, nie powstają też obowiązki i uprawnienia alimentacyjne czy dotyczące dziedziczenia (ani opiekunów wobec dziecka, ani dziecka wobec opiekunów). Stan cywilny dziecka nie ulega zmianie, dziecko nie przyjmuje nazwiska opiekunów, a rodzina zastępcza nie przyjmuje pełni władzy rodzicielskim nad dzieckiem. Rodzice zastępczy są opiekunami prawnymi dla dziecka.

Faktycznie wiele rodzin zastępczych nawiązuje z dzieckiem trwałe więzi emocjonalne i wspiera je także w dorosłym życiu. Treść pieczy opiekuna prawnego jest analogiczna do władzy rodzicielskiej (kierowanie małoletnim, uzyskiwanie środków utrzymania, np. uzyskiwanie alimentów, troska o właściwe leczenie i edukację, itd.), podlega ona jednak nadzorowi sądu opiekuńczego.

W świetle obecnych regulacji prawnych dotyczących podatku od darowizn i spadków w rodzinie zastępczej nie można korzystać z ulg i zwolnień, właściwych zstępnym i wstępnym, określonych w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514, ze zm.).

W środowisku osób pełniących funkcje rodziny zastępczej, szczególnie w rodzinach spokrewnionych z dzieckiem, postulowane jest wprowadzenie takiej regulacji, aby dziedziczenie i dokonywanie darowizn objęte zostało takimi samymi normami jak przy dziedziczeniu i darowiznach dla rodziców i ich dzieci.

Propagowanie sprawowania opieki nad małoletnimi w takiej formie powinno iść w parze z wprowadzaniem takich przepisów prawnych, które nie będą przeszkadzały w budowaniu i trwaniu więzi rodzinnych między opiekunami i ich podopiecznymi w rodzinach zastępczych. Jednym z instrumentów wspierających rodziny zastępcze powinno być zrównanie praw określonych w ustawie o podatku od darowizn i spadków z prawami osób przysposabiających i przysposobionych i zaliczenie do odpowiedniej grupy podatkowej, co skutkować będzie zastosowaniem wobec nich odpowiednich ulg i zwolnień podatkowych.

Art. 14 ust. 4 ustawy określa, iż za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.

Wszechstronna pomoc udzielana przez władze rodzicom i dzieciom rodzinnej opieki zastępczej jest uzasadniona i konieczna

W związku z powyższym zwracam się do Pani Minister o zajęcie stanowiska i udzielenie informacji w następującej kwestii:

1. Czy zrównanie uprawnień rodzin zastępczych z uprawnieniami przypisanymi rodzicom i ich zstępnym w ustawie o podatku od darowizn i spadków będzie prowadziło do nadużyć w zakresie prawa podatkowego?

2. Jakie ewentualne przeszkody mogą wpływać na wprowadzenie takiego zrównania w ustawie o podatkach od darowizn i spadków?

Z poważaniem Poseł Krzysztof Gadowski

Warszawa, dnia 6 lipca 2007 r.

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 8977 w sprawie podatku od spadków i darowizn obowiązującego rodziny zastępcze

Poruszone przez Pana Posła Krzysztofa Gadowskiego w interpelacji dotyczącej poda...