Sprawozdanie finansowe – źródło informacji o sytuacji przedsiębiorstwa

Przekazuję Państwu ten krótki artykuł, aby zwrócić uwagę na ryzyka i niepewność współczesnego otoczenia, reakcje Unii Europejskiej po licznych skandalach księgowych (np. Enron) i ich wpływ na jakość sprawozdania finansowego. Sprawozdanie finansowe to podstawowy dokument, na podstawie którego użytkownicy zewnętrzni, zwłaszcza inwestorzy, podejmują różnego rodzaju decyzje. Umiejętność interpretacji tego dokumentu to podstawa samodzielnego wnioskowania, nie opierającego się wyłącznie na rekomendacjach analityków. Co oczywiste – ma to istotny wpływ na wymagania i zadania, które stawiamy przed osobami zajmującymi się rachunkowością i świadczy o roli oraz randze rachunkowości we współczesnej gospodarce. Musi ona przede wszystkim odpowiadać jakościowym standardom: wiarygodności i porównywalności.

Najważniejszą cechą sprawozdań finansowych jest ich użyteczność. Wiarygodność i użyteczność informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym jest warunkiem realizacji podstawowych celów rachunkowości. O użyteczności informacji decydują również inne cechy jakościowe: wierność obrazu transakcji, przewaga treści nad formą, neutralność, kompletność i zrozumiałość.

Użyteczna informacja powinna pomagać oceniać przeszłe, teraźniejsze i przyszłe zdarzenia, a także potwierdzać bądź korygować ich poprzednie oceny. Przydatność informacji potęgują atrybuty takie jak wartość prognostyczna i potwierdzająca oraz istotność. Stąd wynika inne niż w ujęciu historycznym spojrzenie na bilans czy rachunek zysków i strat.

Bilans ma przedstawiać zdolność przedsiębiorstwa do generowania przyszłych strumieni pieniężnych – aktywa prezentują składniki majątkowe, które mają zapewnić przedsiębiorstwu korzyści ekonomiczne w postaci wpływu gotówki a zobowiązania obrazują zdarzenia, które spowodują wypływ gotówki w przyszłości. Rachunek zysków i strat ma natomiast przedstawiać rentowność przedsiębiorstwa za dany okres.

Podstawę sporządzenia sprawozdania finansowego stanowi polityka rachunkowości kreowana przez kierownika jednostki. Polityka ta określa pomiar składników majątkowych oraz ich prezentację; determinuje kształt i jakość sprawozdania finansowego uwzględniające cel sprawozdania finansowego, zasady rachunkowości oraz definicje podstawowych kategorii finansowych.

Zmian w polityce rachunkowości należy dokonywać wówczas, gdy wymóg taki nakłada organ ustanawiający standardy rachunkowości (regulacje unijne – dyrektywy, regulacje krajowe – ustawa o rachunkowości i wydane na jej podstawie rozporządzenia) lub kierownik jednostki, w celu zapewnienia lepszego odzwierciedlenia transakcji w sprawozdaniu finansowym (realizując art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości).

Należy podkreślić, że dyrektywy unijne są implementowane do ustawodawstwa krajowego. A zatem osoby odpowiedzialne za sprawozdanie finansowe powinny posiadać odpowiedni zasób wiedzy w tym obszarze – a...