Opóźnienie, zwłoka i ich skutki

Opóźnienie i zwłoka oraz związane z nimi skutki dla stron umowy, w tym najczęściej zawieranych przez konsumentów z przedsiębiorcami umów sprzedaży i o dzieło, są uregulowane w przepisach kodeksu cywilnego. Tak jak wielu określeń ze sfery języka prawnego również tych nie należy używać zamiennie.

Uprawnienia strony dotkniętej zwłoką bądź tylko opóźnieniem dość znacznie się różnią. W obu wypadkach mamy do czynienia z nieterminowością wykonania przyjętych na siebie zobowiązań wynikających na przykład z zawartej umowy. Jednak zwłoki, czyli tzw. opóźnienia kwalifikowanego, dopuszcza się tylko ten dłużnik (usługodawca lub sprzedawca), który nie wykonał obiecanej w umowie usługi lub nie dostarczył kupionego towaru we właściwym terminie z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność, czyli od niego zależnych (do przekroczenia terminu doszło z jego winy, mającej najczęściej postać tzw. niedbalstwa), w przeciwieństwie do tzw. opóźnienia zwykłego, które następuje już wówczas, gdy termin nie zostanie dotrzymany z przyczyn niezależnych od opóźniającego się.

Do stwierdzenia, czy nastąpiło opóźnienie (a w dalszej kolejności – czy było to opóźnienie zwykłe, czy też kwalifikowane) niezbędne jest ustalenie terminu, w jakim świadczenie (dostarczenie towaru lub wykonanie usługi) miało zostać spełnione. Nie nastręcza to trudności, gdy termin zostanie wyznaczony w samej umowie, najlepiej potwierdzony przez obie strony na piśmie. Jednakże, gdy termin nie został oznaczony w ten sposób, o opóźnieniu będzie można mówić dopiero wówczas, gdy dłużnik nie spełni świadczenia niezwłocznie po wezwaniu go do tego przez wierzyciela (usługobiorcę lub kupującego) (art. 455 k.c., art. 476 k.c.).

Zwłoka jest jednym z najczęstszych przejawów tzw. niewykonania umowy, polegającego na tym, że sprzedawca w ogóle nie dostarczył kupującemu rzeczy będącej przedmiotem umowy sprzedaży lub usługodawca nie wykonał zamówionej usługi, mimo upływu właściwego terminu, bądź prz...