Inwentaryzacja towarów handlowych, ujawnione niedobory i KUP

Pytanie: Prowadzę mały sklep z artykułami spożywczymi. W ramach prowadzonej działalności ponoszę straty w towarach na skutek drobnych kradzieży. Pomimo podjętych przeze mnie wielu działań w celu ograniczenia tych strat, kradzieży nie da się uniknąć. Ponadto ostateczny rozmiar strat z tytułu kradzieży wynika dopiero z inwentaryzacji przeprowadzanej na koniec roku podatkowego. Czy stwierdzone w wyniku spisu inwentaryzacyjnego i potwierdzone protokołem z inwentaryzacji rzeczywiste straty w towarach mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów?

Dodam, że dokumenty inwentaryzacyjne szczegółowo identyfikują brakujący towar (nazwa, cena, ilość), natomiast w sporządzonych protokołach inwentaryzacyjnych wyjaśnione są przyczyny powstania niedoborów. Ze względu na upływ czasu i brak możliwości ustalenia okoliczności kradzieży i jej sprawców straty ustalone w inwentaryzacji nie są zgłaszane organom ścigania.

Odpowiedź:

Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Z kolei w myśl art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1. Straty w środkach obrotowych nie są w żadnej części pokrywane odpisami amortyzacyjnymi, ponieważ od środków obrotowych nie dokonuje się tych odpisów, dlatego też poniesione (rzeczywiste) straty w środkach obrotowych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej mogą być kwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów.

Z powyższego przepisu - a contario - wynika, iż straty (niedobory) w środkach obrotowych mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Uznając, że strata w środkach obrotowych jest konsekwencją prowadzenia działalności gospodarczej można stwierdzić, iż będzie ona kosztem uzyskania przychodu o ile jest normalnym następstwem racjonalnie prowadzonej działalności w danej branży, a podatnikowi nie będzie można przypisać winy przy jej powstaniu, to jest to wtedy gdy podatnik nie mógł przewidzieć powstania szkody, ani też jej zapobiec. Straty więc podlegają zalicz...