Czas trwania zagranicznej podróży służbowej

Regulację odnoszącą się do podróży służbowej ustawodawca zawarł w art. 77 (5) §1 ustawy z26czerwca 1974r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998r. Nr. 21, poz. 94 z późn. zm). Przepis ten stanowi, żepracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Na tę istotną kwestię w odniesieniu do zagranicznych podróży służbowych zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 7 stycznia 1999r., SA/Sz 793/98, LEX nr 36134, którego zdaniem „w wypadku świadczenia przez pracownika pracy poza granicami kraju może być ono uznane za wykonywanie zadań w ramach 'podróży służbowej' jedynie wówczas, gdy wykonywanie tego zadania odbywa się w miejscu, które nie jest – według umowy o pracę – miejscem stałego jej wykonywania”.

Kluczowe znaczenie ma tu zatem okoliczność, czy pracownik wykonuje zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się jego stałe miejsce pracy, czy też nie. Jeżeli bowiem pracodawca i pracownik ustalą w drodze porozumienia stron, że od tej pory miejscem pracy pracownika będzie miejscowość za granicą, w której to pracownik ten ma przez określony czas wykonywać zadanie służbowe, to pracownik nie będzie przebywał w podróży służbowej. Wówczas pracownik będzie pracownikiem delegowanym.

Zasady obliczania czasu pobytu pracownika poza granicami kraju w przypadku podróży zagranicznej określa § 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. z 2002 r. Nr. 236, poz. 1991 z późn. zm.; dalej: rozporządzenie). Zasady obliczania czasu trwania podróży zagranicznej różnią się jednak w zależności od rodzaju środka transportu. W przypadku środka komunikacji:

1) lądowej – od chwili przekroczenia granicy polskiej w drodze za granicę do chwili przekroczenia granicy polskiej w drodze powrotnej do kraju;
2) lotniczej – od chwili startu samolotu w drodze za granicę z ostatniego lotniska w kraju do chwili lądowania samolotu w drodze powrotnej na pierwszym lotnisku w kraju;
3) morskiej – od chwili wyjścia statku (promu) z portu polskiego do chwili wejścia statku (promu) w drodze powrotnej do portu polskiego.

W wyroku z 22 marca 2000 r., sygn. I SA/Lu 1747/98, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że „(...) Czas podróży służbowej liczy się w sposób ciągły od chwili przekroczenia granicy w drodze za granicę do chwili przekroczenia granicy w drodze powrotnej do kraju, bez uwzględnienia pory dziennej lub nocnej, godziny zmiany daty itp., a dobę stanowi czas każdych 24 godzin niezależnie od godziny, w której ten okres czasu się zaczyna”.

Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 29 listopada 2000 r., I PKN 108/00, orzekając, że „(...) czas podróży służbowej poza granicami kraju rozpoczyna się od chwili przekroczenia granicy polskiej i dlatego ryczałt przysługujący pracownikowi z tytułu takiej podróży nie obejmuje czasu dojazdu do granicy oraz czasu oczekiwania na odprawę celną”.

Czasem powstają wątpliwości, jak liczyć czas podróży służbowej, w sytuacji gdy podróż krajowa łączy się z podróżą zagraniczną. Jest tak, ...