Usługi budowlane oraz budowlano-montażowe objęte są zasadniczo podstawową stawką podatku VAT, czyli 23%. Przepisy ustawy o VAT dopuszczają jednak możliwość jej obniżenia w zależności od wystąpienia pewnych okoliczności. Sytuacje, z jakimi mierzą się podatnicy, często jednak wymagają dochodzenia praw na drodze sądowej. Dlatego wcześniej warto zapoznać się z aktualną linią orzeczniczą, tak aby zastosować właściwą stawkę opodatkowania i uniknąć negatywnych konsekwencji.

Obniżona stawka opodatkowania

Obniżona stawka opodatkowania na usługi budowlane została przewidziana w art. 41 ust. 12 ustawy o VAT. Należy wskazać, że dotyczy ona dwóch kategorii świadczeń. Pierwsza to dostawa, budowa, remont, przebudowa, konserwacja, modernizacja i termomodernizacja obiektów budowlanych lub ich części zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. W pierwszej kolejności powinno się więc ustalić, czy dana nieruchomość, gdzie będą wykonywane usługi, jest objęta tą kategorią, a następnie, czy zakres prac mieści się w obszarze wskazanym w tym przepisie.

Druga kategoria to roboty konserwacyjne (i) obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części poza lokalami użytkowymi, (II) lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych, o ile te kategorie nie zostały ujęte w kategorii pierwszej.

Budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym

W art. 41 ust. 12a ustawy o VAT została wskazana definicja budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Zgodnie z tym przepisem budownictwo to obejmuje „obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, oraz obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 – wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także mikroinstalację”.

Z kolei art. 41 ust. 12b ustawy o VAT przewiduje ograniczenia w zakresie kwalifikacji obiektu do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, które obejmuje budynki mieszkalne jednorodzinne o powierzchni użytkowej do 300 m² oraz lokale mieszkalne o powierzchni użytkowej 150 m². Skoro obniżoną stawkę stosuje się tylko do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, oznaczałoby to, że np. dom o powierzchni użytkowej 350 m² nie będzie już objęty społecznym programem mieszkaniowym i w efekcie zastosowanie znajdzie jedynie stawka podstawowa 23%. Należny jednak spojrzeć na kolejny przepis, którym ustawodawca „złagodził” powyższy absurd. Zgodnie z art. 41 ust. 12c ustawy o VAT, jeżeli powierzchnia budownictwa mieszkaniowego przekracza powyższe limity, obniżoną stawkę podatku w wysokości 8% stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania, która odpowiada udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej, zatem w grę wchodzi proporcja.

Kwalifikacja garażu wolnostojącego

Często podatnicy stają przed dylematem, jaką stawkę zastosować w przypadku budowy garażu wolnostojącego i czy jest różnica między garażem wolnostojącym a tym znajdującym się w bryle budynku. Pomimo iż z logicznego punktu widzenia budowa garażu na nieruchomości mieszkalnej powinna być traktowana podatkowo tak samo, ponieważ ekonomiczny cel tej transakcji jest taki sam (zapewnienie miejsca parkingowego), to, jak się okazuje, od strony przepisów podatkowych jest jednak różnica. Należy wskazać tu na jednolitą linię orzeczniczą stwierdzającą, że usługa wybudowania garażu wolnostojącego, nawet realizowana łącznie z usługą budowy budynku objętego społecznym programem mieszkaniowym, jest usługą samoistną i nie znajdzie do niej zastosowania obniżona stawka podatku, co oznacza, że budowę budynku możemy opodatkować 8% stawką, a garaż wolnostojący już 23% (wyrok WSA w Białymstoku z dnia 24 października 2018 r., sygn. akt I SA/Bk 569/18).

Wykonanie zabudowy a usługa modernizacji

Często poruszanym tematem w zakresie stawki na usługi budowlano-montażowe jest wykonanie zabudowy o charakterze trwałym w budynku. W szczególności problematyczne jest to, czy taka zabudowa może być kwalifikowana jako modernizacja. Wytyczne w tym zakresie płyną z wyroku WSA w Łodzi z dnia 8 stycznia 2020 r., sygn. akt I SA/Łd 496/19, gdzie WSA stwierdził, iż: „Z zabudową meblową o charakterze trwałym mamy do czynienia także wówczas, gdy jej demontaż powoduje uszkodzenie elementów zabudowy, a także uszkodzenie trwałych elementów budynku (lokalu), wynikające z usunięcia mocowania elementów zabudowy, także, gdy sama konstrukcja budynku nie doznaje uszczerbku poprzez fakt demontażu mebli”. Podobne stanowisko można znaleźć w wyroku NSA z dnia 3 lipca 2019 r., sygn. akt I FSK 792/19. Innymi słowy, sądy administracyjne potwierdzają, że usługi montażu trwałej zabudowy np. kuchni mogą korzystać z obniżonej stawki, oczywiście, jeżeli spełnione zostaną pozostałe kryteria.

Podobna sytuacja dotyczy rolet zewnętrznych i wewnętrznych, w przypadku których NSA wypowiedział się, iż stawka 8% ma zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy demontaż tych rolet wymaga naruszenia struktury budynku (wyrok NSA z dnia 20 września 2018 r., sygn. akt I FSK 994/18).

Podsumowując, na podstawie tych wyroków sądów można uznać, że stawka 8% znajdzie zastosowanie zawsze w sytuacji, gdy odłączenie montowanej części budynku spowoduje zmiany/uszkodzenia w bryle budynku.

Roboty konserwacyjne

Druga kategoria świadczeń, w przypadku których można zastosować obniżoną stawkę podatku VAT (8%), dotyczy robót konserwacyjnych, rozumianych jako prace mające na celu utrzymanie sprawności technicznej budynków lub ich części, inne niż prace remontowe. Przepis nie ma zastosowania do robót konserwacyjnych, jeżeli wartość użytych do takich robót materiałów przekracza 50% wartości świadczenia. Innymi słowy, ustawodawca zdecydował o obniżonej stawce w zakresie świadczeń, w przypadku których przeważającym elementem jest usługa, i to ściśle określona usługa konserwacji budynku.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.

Hasła tematyczne: stawka vat - stawka podatku od towarów i usług, roboty budowlano-montażowe, roboty budowlane, podatek od towarów i usług (vat)

  Czy w związku z wypłatą wynagrodzenia za świadczone usługi spółka, aby nie być zobowiązaną do pobrania podatku u źródła, musi posiadać certyfikat rezydencji odbiorcy należności? Czy musi sporządzać informację IFT-2/IFT-2R i spełniać inne obowiązki płatnika wskazane w art. 26 ust. 1 ustawy o CIT, w tym dochować należytej staranności przy weryfikacji warunków zastosowania niższej stawki, zwolnienia lub warunków niepobrania WHT? więcej »

  Dłużnik występując o zmniejszenie kary umownej jest zobligowany wskazać, do jakiej wysokości zmniejszenia żąda. Wyinterpretować to może również sąd, pod warunkiem, że taką możliwość daje całokształt działań procesowych dłużnika. Sąd nie może sam z urzędu podejmować się miarkowania, jeśli z działań strony nie wynika chęć zgłoszenia żądania o to. więcej »

  Tylko te budynki, które faktycznie są zajęte do prowadzenia działalności podlegają najwyższej stawce opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Przesłanki tej nie spełniają budynki zajęte na cele mieszkaniowe – orzekł 25 października 2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. To bardzo ważny wyrok dla przedsiębiorców posiadających nieruchomości, nawet dla tych na co dzień trudniących się profesjonalnym wynajmem.  Sprawę wygrała warszawska Kancelaria Skarbiec powołując się na bezprecedensowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 lipca 2023 r. (sygn. akt III FSK 250/23). więcej »

  Co do zasady darowizny podlegają opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek, chyba że przekładają się na zwiększenie rozpoznawalności firmy, wzmocnienie jej pozytywnego wizerunku i budowanie więzi z interesariuszami, czyli spełnią warunki działalności CSR. więcej »

  Wymierzając wysokość dodatkowego, „karnego” zobowiązania podatkowego organ musi brać pod uwagę okoliczności towarzyszące dokonaniu przez podatnika naruszeń. W przeciwnym razie sankcja może naruszać zasadę proporcjonalności. Przepisy konstytuujące tę regułę wprowadzono do ustawy o VAT 6 czerwca 2023 r., jednak z zastrzeżeniem, że mają być stosowane do postępowań i kontroli wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji. A zdarzało się, że organy o tym zapominały. To szansa dla firm, które padły ofiarą błędu organów podatkowych. więcej »

  Zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat od zakupu podlega opodatkowaniu, chyba że w okresie kolejnych pełnych 3 lat kalendarzowych od tego zbycia uzyskane pieniądze przeznaczy się na własne cele mieszkaniowe. Prawo do ulgi mieszkaniowej należy się podatnikowi nawet wówczas, gdy zapłata za nową nieruchomość nastąpiła jeszcze przed sprzedażą starej – potwierdził w wyroku z 21 listopada 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny. więcej »

  W obliczu nadchodzących zmian w prawie, z końcem roku warto rozważyć zmianę formy opodatkowania. Kto zdąży podjąć decyzję do 20 lutego 2024 r. i złoży stosowne oświadczenie, może zapewnić sobie wymierne korzyści i ochronić swoje pieniądze.   więcej »

  Prawo unijne sprzeciwia się praktyce polskich organów podatkowych, które odmawiają przedsiębiorcom możliwości skorygowania zapłaconej zawyżonej stawki VAT z tego powodu, że świadczyli usługi konsumentom i wystawili jedynie paragony – taką opinię 16 listopada wydała Juliane Kokott, Rzecznik Trybunału Sprawiedliwości UE.   więcej »

  Jak wynika z danych ministerstwa finansów, z estońskiego CIT korzysta zaledwie ok. 12,7 tys. przedsiębiorstw w kraju. Zaledwie, bowiem według zapowiedzi autorów tego systemu rozliczeń miało na niego przejść 200 tys. firm tylko do końca 2021 roku. Co jest tego przyczyną, skoro w rzeczywistości to bardzo dobre, opłacalne dla firm rozwiązanie? więcej »

  Dostęp małżonki do wspólnego konta z mężem, historii przelewów i zgromadzonych na nim środków, nie oznacza, że można jej przypisać popełnienie przestępstwa oszustwa podatkowego, o które oskarżony jest jej mąż. Nie przesądzają o tym także kontakty męża z firmą, w której jest zatrudniona – orzekł sąd okręgowy w Warszawie w opublikowanym w dniu 27 września 2023 r. wyroku z dnia 9 sierpnia 2023 r. więcej »