Rośnie liczba upadłości konsumenckich orzekana przez sądy

Interpelacja nr 34615 do ministra sprawiedliwości w sprawie wysokiej liczby osób ogłaszających niewypłacalność

Szanowny Panie Ministrze,

Niepokojące są doniesienia prasowe dotyczące rezultatów zmian w regulacjach odnośnie upadłości konsumenckiej. Przepisy, które weszły w życie 1 stycznia, wprowadziła nowelizacja Prawa upadłościowego i naprawczego, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W związku z nowymi przepisami z miesiąca na miesiąc rośnie liczba upadłości konsumenckich orzekana przez sądy. Wcześniej przepisy były tak skonstruowane, że możliwość skorzystania z upadłości przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej była fikcyjna.

Według szacunków w tym roku sądy powinny orzec prywatne bankructwo w stosunku do co najmniej tysiąca osób. Przez pierwsze niecałe trzy lata obowiązywania starego prawa o upadłości (kwiecień 2009-2011) do sądów wpłynęło 1875 wniosków. Sądy ogłosiły upadłość jednak w zaledwie 36 przypadkach. Po zmianie przepisów, od początku roku do połowy czerwca, w Polsce upadło już 456 osób prywatnych.

Liczba upadłości narasta lawinowo. Chciałbym zobrazować to zjawisko przykładem: dwie w styczniu, 25 w lutym, aż 156 w maju i już 130 w ciągu pierwszych 16 dni czerwca. Według analiz ekspertów Grupy BIK, w której skład wchodzi Biuro Informacji Kredytowej i Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor spośród przeanalizowanych 253 osób 34 nie miały w kraju jakichkolwiek zobowiązań wobec banków, a kolejnych 49 miało kredyty nieprzekraczające 20 tys. zł. Przeciętna kwota kredytów bankowych osoby ogłaszającej upadłość wyniosła 163,7 tys. PLN. Jednak długi bankruta z największym zadłużeniem liczone były w milionach - 1,75 mln PLN, ponad milion złotych do oddania bankom miało też jeszcze trzech upadłych. Maksymalny czas opóźnienia spłaty kredytów upadłego to 4285 dni, średnio okres opóźnień sięga 700 dni.

W dotychczasowych statystykach zaskakująca jest przewaga mieszkańców Mazowsza nad Ślązakami. Z 360 osób, których dotknęło bankructwo do końca maja, 109 pochodzi z woj. mazowieckiego, a z drugiego na liście woj. śląskiego jest jedynie 36 upadłych. - Wygląda na to, że w centralnej Polsce świadomość działania nowego prawa jest największa, bo jeśli chodzi o liczbę dłużników znajdujących się w tarapatach, to z raportów BIG InfoMonitor wynika, że dominuje Śląsk. Poza mazowieckim i śląskim najwięcej upadłości ogłaszanych jest w woj. wielkopolskim i kujawsko-pomorskim. Najmniej w podlaskim, warmińsko-mazurskim i opolskim. Z pewnością o ogłoszenie upadłości do sądów występowałoby więcej osób, gdyby przepisy były bardziej liberalne. Ogłoszenie upadłości wyzwala co prawda ze spirali zadłużenia, ale oznacza też utratę wszystkiego, co się posiada. Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem upadły konsument może co najwyżej zostać z kwotą na wynajem mieszkania na okres od 12 do 24 miesięcy, ewentualnie zachować nieruchomość w wyjątkowych przypadkach, gdy zgodzą się na to wierzyciele.

W związku z powyższymi informacjami uprzejmie proszę Pana Ministra o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:

1. Jak Ministerstwo ocenia skutki wprowadzonych nowych regulacji?
2. Ile zostało złożonych wniosków o upadłość konsumencką w pierwszym półroczu 2015 r.? Proszę o wskazanie danych w rozbiciu na województwa.
3. Jakie są w chwili obecnej łączne koszty poniesione przez państwo na przeprowadzanie procesów upadłości konsumenckiej (np. wynagrodzenie syndyków)?
4. Czy zostały przeprowadzone badania w jaki sposób nowe regulacje wpływają na ryzyko przedsiębiorców w postaci całkowitego umorzenia należnych od upadłego wierzytelności? Jakie są rezultaty tych badań?
5. Jak w rzeczywistości nowe regulacje dotyczące prawa upadłościowego respektują interesy wierz...