NSA: Podział spółki przez wydzielenie - jak opodatkować dochód?

Z uzasadnienia: ...Nie sposób się zgodzić z twierdzeniem , zgodnie z którymi jedynie dochód wynikający z rocznego sprawozdania finansowego, przeznaczony do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników stanowi dochód z udziału w zyskach osób prawnych. Artykuł 10 ust. 1 u.p.d.o.p. zawiera również inne kategorie dochodów, które zgodnie z literalną treścią tego przepisu stanowią dochody z udziału w zyskach osób prawnych.

Teza

Podział spółki dzielonej przez wydzielenie części majątku do spółki przejmującej będącej jednocześnie udziałowcem w spółce dzielonej powoduje powstanie dochodu (przychodu) dla spółki na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.), który stanowi dochód (przychód) z udziału w zyskach osób prawnych, a nie na podstawie zasad ogólnych (czyli na podstawie art. 12 tej ustawy).

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Anna Dumas, Sędzia NSA Grażyna Nasierowska (sprawozdawca), Sędzia NSA del. Teresa Porczyńska, Protokolant Joanna Legieć, po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 9 marca 2016 r. sygn. akt I SA/Gd 1890/15 w sprawie ze skargi P. [...] z siedzibą w G. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 24 września 2015 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz P. [...] z siedzibą w G. kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z 9 marca 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 1890/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, po rozpoznaniu skargi P. [...] z siedzibą w G. (dalej: skarżący, wnioskodawca) uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną Ministra Finansów (dalej: organ podatkowy) z 24 września 2015 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych.

2. Ze stanu faktycznego przyjętego przez sąd pierwszej instancji wynikało, iż skarżący jest spółką podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, która zostanie głównym udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz podlegającej w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej: spółka dzielona). Oprócz skarżącego udziałowcem spółki dzielonej będzie jeszcze przynajmniej jeden inny podmiot (dalej: wspólnik mniejszościowy).

W związku z planowanym rozdzieleniem dwóch różnych rodzajów działalności prowadzonych dotychczas w ramach spółki dzielonej przeprowadzony zostanie podział spółki dzielonej w trybie art. 529 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. -Kodeks spółek handlowych (t.j. - Dz. U. z 2013 r., poz. 1030, ze zm., dalej: k.s.h.), tj. w drodze podziału przez wydzielenie (przeniesienie części majątku spółki dzielonej na skarżącego). W ramach podziału wspólnicy spółki dzielonej nie otrzymają jakichkolwiek dopłat w gotówce. W efekcie planowanego podziału wspólnik mniejszościowy obejmie co najmniej jedną akcję w spółce. Skarżący zaś jako wspólnik spółki dzielonej nie obejmie żadnych akcji spółki, gdyż oznaczałoby to obejmowanie akcji własnych.

Majątek podlegający wydzieleniu będzie stanowił na moment podziału wyodrębniony w ramach spółki dzielonej zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym również zobowiązań (dalej: zakład główny) przeznaczonych do prowadzenia podstawowej działalności gospodarczej m.in. w zakresie usług transportu pasażerskiego oraz usług związanych z wynajmem autobusów. W spółce dzielonej pozostanie zespół składników materialnych i niematerialnych związany przede wszystkim z działalnością odrębnej i funkcjonującej na dzień wydzielenia jednostki organizacyjnej zajmującej się zarządzaniem i utrzymywaniem infrastruktury dworców autobusowych (dalej: oddział), tj. działalnością dodatkową.

Na moment wydzielenia skarżący będzie posiadał na podstawie tytułu własności ponad 10% udziałów w spółce dzielonej. Zarówno skarżący, jak również spółka dzielona, nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. czy realizacja opisanego powyżej podziału spółki dzielonej przez wydzielenie zakładu głównego do skarżącego będącego jednocześnie udziałowcem w spółce dzielonej może prowadzić do powstania dochodu (przychodu) dla skarżącego oraz czy taki dochód (przychód) będzie stanowił dochód z udziału w zyskach osób prawnych?

2. czy w przypadku gdy skarżący będzie posiadać co najmniej 10% udziałów w spółce dzielonej nieprzerwanie przez okres dwóch lat, a okres ten upłynie po podziale spółki dzielonej, ewentualny dochód (przychód), o którym mowa w pytaniu nr 1, będzie podlegał zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych?

W ocenie skarżącego realizacja opisanego podziału spółki dzielonej przez wydzielenie zakładu głównego do skarżącego będącego jednocześnie udziałowcem w spółce dzielonej może prowadzić do powstania dochodu (przychodu) dla tegoż, który będzie stanowił dochód z udziału w zyskach osób prawnych na podstawie art. 10 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. – Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: u.p.d.o.p.). Zdaniem wnioskodawcy żadne inne przepisy rzeczonej ustawy nie przewidują opodatkowania spółki przejmującej, która jest jednocześnie udziałowcem spółki dzielonej z tytułu dokonanego podziału.

Odnosząc się do pytania nr 2 skarżący podniósł, iż w przypadku uznania powstania dochodu (przychodu) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych w związku z planowanym podziałem przychód (dochód) ów będzie podlegał zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych nawet wówczas, gdy dwuletni okres posiadania co najmniej 10% udziałów w spółce dzielonej upłynie po podziale spółki dzielonej.

Organ w zaskarżonej interpretacji indywidualnej uznał argumentację skarżącego za nieprawidłową. Uzasadniając swoje stanowisko, organ podatkowy stwierdził, iż dochód, o którym mowa w art. 10 ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.p., nie wynika z posiadanych udziałów (akcji) w przejmowanym podmiocie, albowiem powstaje jako nadwyżka między otrzymanym majątkiem spółki przejmowanej lub dzielonej ponad nominalną wartość udziałów przyznanych udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej lub dzielonej. Z tegoż względu nie powinien być uznawany jako dochód z art. 10 u.p.d.o.p., lecz opodatkowany na zasadach ogólnych, wszak wiąże się z podziałem spółki.

Konkludując, organ podatkowy uznał, iż realizacja opisanego podziału spółki dzielonej przez wydzielenie części majątku do skarżącego będącego jednocześnie udziałowcem w spółce dzielonej może prowadzić do powstania przychodu (dochodu) dla skarżącego jedynie na podstawie art. 12 u.p.d.o.p. Zdaniem organu w przedstawionym stanie faktycznym nie powstanie dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, toteż nie będzie możliwym skorzystanie przez wnioskodawcę ze zwolnienia przewidzianego w art. 22 ust. 4-4a u.p.d.o.p.

3. Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem, po bezskutecznym wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa, skarżący złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, w ...