NSA. Nieślubne dziecko też ma prawo do ulgi w podatku od spadku

W rozumieniu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, pasierbem jest dziecko małżonka spadkodawcy, niezależnie od tego, czy pochodzi z poprzedniego małżeństwa, czy jest dzieckiem pozamałżeńskim, czy też urodziło się po zawarciu małżeństwa przez rodzica dziecka ze spadkodawcą - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Małgorzata Wolf-Kalamala, Sędzia NSA Tomasz Kolanowski (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Jacek Niedzielski, Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 21 maja 2015 r. sygn. akt I SA/Po 59/15 w sprawie ze skargi M. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 27 sierpnia 2014 r. nr (...) w przedmiocie ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn:

1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w P. na rzecz M. B. kwotę 1.800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Przedmiotem skargi kasacyjnej jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Poznaniu z 21 maja 2015 r., I SA/Po 59/15, uchylający decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z 21 maja 2015 r. oraz decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego P. z 14 maja 2014 r. w sprawie M. B. (dalej też Skarżąca, Strona) w przedmiocie ustalenia zobowiązania w podatku od spadków i darowizn.

W motywach rozstrzygnięcia Sąd wskazał, że postanowieniem z 13 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy P. w P. stwierdził, iż spadek po Z. R., zmarłej w dniu 8 września 2012 r., na podstawie testamentu własnoręcznego, został nabyty w całości przez jej siostrzenicę M. B. Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 7 marca 2014 r. W zeznaniu podatkowym SD-3 złożonym 1 kwietnia 2014 r. M. B. podała, że w drodze spadkobrania po Z. R. nabyła lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość o pow. użytkowej 42,4 m² wraz z udziałem w częściach wspólnych nieruchomości oraz w nieruchomości gruntowej, położony w P. przy ul. (...), o wartości (...) zł. W piśmie dołączonym do zeznania Skarżąca oświadczyła, że Z. R. była jednocześnie jej ciotką i macochą. W dniu 30 kwietnia 2014 r. podwyższyła wartość rynkową odziedziczonego lokalu do kwoty (...) zł.

W toku postępowania, na podstawie złożonych przez stronę dokumentów i wyjaśnień, ustalono, że: 1. Z. R. z domu S. i H. S. (matka Strony) były siostrami; 2. Z. R. była żoną L. R. (ojca Strony); 3. M. B. z domu R. jest córką L. R. i H. S.; 4. rodzice Strony, tj. H. S. i L. R., nie byli małżeństwem.

W tym stanie faktycznym organ pierwszej instancji decyzją z 14 maja 2014 r. ustalił Skarżącej zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn. W uzasadnieniu zaznaczył, że ani przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768, ze zm., dalej: u.p.s.d.), ani przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 788, ze zm., dalej: K.r.o.) nie definiują pojęć "macocha" i "pasierbica". Uznał, że w celu odkodowania tych terminów należy posłużyć się definicjami zawartymi w Słowniku Języka Polskiego PWN, zgodnie z którymi: "macocha" to żona ojca w stosunku do jego dzieci z wcześniejszego małżeństwa, a "pasierbica" to córka męża lub żony z poprzedniego małżeństwa. Z powyższego organ wywiódł, że gdyby Skarżąca pochodziła z poprzedniego małżeństwa jej ojca – L. R., to poprzez zawarcie przez niego związku małżeńskiego z Z. S., stałaby się pasierbicą żony ojca. Mając jednak na względzie, że Skarżąca nie urodziła się w poprzednim związku małżeńskim swojego ojca, organ stwierdził, że brak jest podstaw aby uznać, iż w stosunku do zmarłej Z. R. Skarżąca jest pasierbicą. W rezultacie poczynionych rozważań organ przyjął, że M. B., jako zstępny rodzeństwa spadkodawczyni, na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 2 u.p.s.d., zaliczona jest do drugiej grupy podatkowej.

Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor Izby Skarbowej w P. decyzją z 27 sierpnia 2014 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

W motywach rozstrzygnięcia organ odwoławczy wyraził ponadto pogląd, że źródłem powinowactwa w znaczeniu prawnym jest stosunek rodzinny powstały w następstwie zawarcia małżeństwa, a chwilą powstania powinowactwa jest moment zawarcia małżeństwa. Zaznaczył przy tym, że nie podważa więzi, czy też relacji faktycznych łączących spadkobiercę ze spadkodawcą, jednakże uznał, że fakt ten pozostaje bez wpływu na okoliczność, iż Strona była siostrzenicą spadkodawcy.

W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu Skarżąca wniosła o uchylenie powyższej decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w P. i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzuciła naruszenie art. 4a ust. 1 u.p.s.d. w zw. z art. 32 i art. 47 Konstytucji RP, oraz art. 8 i art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 184, ze zm.) poprzez ich wadliwą wykładnię, co w konsekwencji doprowadziło do stwierdzenia, iż Skarżąca nie jest pasierbicą spadkodawczyni, a tym samym nie jest upra...