MPiPS: Składki ZUS od wszystkich umów zleceń? Na razie trwa analiza

Temat oskładkowania umów cywilnoprawnych, w tym umów zlecenia, jest dyskutowany już od wielu lat i był ujęty w różnych dokumentach, między innymi w Przeglądzie systemu emerytalnego - Informacji Rady Ministrów dla Sejmu RP o skutkach obowiązywania ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wraz z propozycjami zmian. Temat ten wielokrotnie też był poruszany na forum Rady Dialogu Społecznego, zaś obecnie trwają prace analityczne w tym zakresie - poinformowało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Interpelacja nr 35048 do prezesa Rady Ministrów w sprawie przewidzianego w Krajowym Planie Odbudowy pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych

Szanowny Panie Premierze,

działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 1799), niniejszym kieruję do Pana interpelację poselską w sprawie przewidzianego w Krajowym Planie Odbudowy pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych.

1 czerwca 2022 roku Komisja Europejska zaakceptowała polski Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), a 17 czerwca 2022 roku został on zaakceptowany przez Radę Unii Europejskiej. Polski KPO jest programem składającym się z 54 inwestycji oraz 48 reform, mających w zamierzeniu wzmocnić polską gospodarkę i pomóc jej otrząsnąć się po konsekwencjach epidemii wirusa SARS-CoV-2. Łącznie Polska ma otrzymać 158,5 mld zł, w tym 106,9 mld w postaci dotacji, a 51,6 mld zł w formie preferencyjnych pożyczek.

Do decyzji implementacyjnej Rady Unii Europejskiej dołączony został załącznik wymieniający reformy i inwestycje, które powinny zostać przeprowadzone w ramach KPO (Annex to Ciuncil Implementing Decison, w skrócie CID. Tłumaczenie wykorzystane w niniejszej interpelacji pochodzi ze strony https://www.gov.pl/web/planodbudowy/o-kpo).

Jedną z przewidzianych reform jest oznaczona numerem A4.7 - reforma polegająca na ograniczeniu fragmentacji rynku pracy. W jej ramach polski rząd zobowiązał się do oskładkowania wszystkich umów cywilnoprawnych o pracę, z wyjątkiem umów zawieranych z uczniami szkół średnich i studentami do 26. roku życia, oraz do zniesienia zasady opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od płacy minimalnej z tytułu umów cywilnoprawnych. Cytując robocze tłumaczenie CID: "Reforma zostanie wprowadzona aktem prawnym, który zagwarantuje, że zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych będzie podlegało składkom na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, wypadkowe, z tytułu chorób zawodowych i chorobowe. Ponadto zniesiona zostanie zasada, zgodnie z którą składka na ubezpieczenie społeczne jest odprowadzana od minimalnego wynagrodzenia za pracę z tytułu umów cywilnoprawnych".

Z powyższym kamieniem milowym wiąże się szereg kontrowersji, o których wyjaśnienie zwracam się w niniejszej interpelacji.

Po pierwsze, mając na uwadze zarówno powyższy cytat z CID, jak również opis kamienia milowego numer A71G („Wejście w życie nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która: (i) zapewni objęcie składkami na ubezpieczenie społeczne wszystkich umów cywilnoprawnych (emerytalnych, rentowych, wypadkowych i chorobowych, chorobowych), niezależnie od uzyskanych dochodów, z wyjątkiem umów ze studentami poniżej 26. roku życia”) nie ulega wątpliwości, że oskładkowanie ma dotyczyć wszystkich umów cywilnoprawnych. Kilku przedstawicieli rządu wypowiadało się w mediach, wskazując, że nie jest jeszcze pewne, czy reforma obejmie umowy o dzieło, jednak mając na uwadze powyższe postanowienia KPO, nie ulega wątpliwości, że umowy o dzieło również ulegną oskładkowaniu - w innym przypadku kamień milowy nie zostanie osiągnięty. Warto wskazać, że mając na uwadze politykę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który w zasadzie kwestionuje wszystkie umowy o dzieło, traktując je jako umowy świadczenia usług/umowy zlecenia, pełne oskładkowanie umów o d...