Łączenie emerytury z ZUS i z KRUS

Osoby ubezpieczone, urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r., które w okresie aktywności zawodowej podlegały zarówno ubezpieczeniu społecznemu rolników, jak i powszechnemu systemowi emerytalnemu, mają prawo pobierania jednocześnie świadczeń z obu systemów. Po osiągnięciu wieku emerytalnego osoby te mogą nabyć prawo do emerytury rolniczej, jeżeli podlegały ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników przez okres co najmniej 25 lat, jak również prawo do emerytury powszechnej. Każda z instytucji ubezpieczeniowych (Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego) przyznane świadczenie emerytalne będzie wypłacać niezależnie.

Interpelacja nr 38624 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie emerytur w ramach łączenia świadczenia z KRUS i ZUS

Szanowna Pani Minister,

zgodnie z podstawową zasadą określoną w art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2021 r. poz. 266), w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przysługującej na podstawie ustawy z prawem do emerytury lub renty z innego ubezpieczenia społecznego, uprawnionemu wypłaca się jedno wybrane przez niego świadczenie.

Natomiast jest duża grupa osób, które podczas aktywności zawodowej mają okresy podlegania ubezpieczeniu w ZUS oraz okresy podlegania ubezpieczeniu w KRUS. Jeżeli taka osoba posiada działki rolne o powierzchni 1 ha przeliczeniowego i więcej, to w momencie np. utraty pracy i zakończenia w związku z tym jej ubezpieczenia w ZUS jest ustawowo zobowiązana do rozpoczęcia opłacania składek KRUS z możliwością ściągnięcia ich za nieopłacone okresy wstecz.

Zgodnie z art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytura przysługuje po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego każdej osobie, która podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu - niezależnie od długości stażu ubezpieczeniowego. Ponieważ przy ustalaniu prawa do emerytury i obliczaniu jej wysokości nie uwzględnia się okresu ubezpieczenia z tytułu działalności rolniczej, osoba urodzona po 1948 r. oprócz emerytury powszechnej może mieć również przyznaną i wypłacaną emeryturę z tytułu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników - o ile posiada okres ubezpieczenia rolniczego wymagany do jej przyznania. Jednakże osoba po osiągnięciu wieku emerytalnego podczas ustalania prawa do świadczenia i jego wysokości ma zaliczane także okresy ubezpieczenia w KRUS, które doliczane są do okresów ubezpieczenia w ZUS i za każdy rok ubezpieczenia w KRUS do emerytury doliczana jest kwota ok. 10 zł, czyli np. gdy osoba przez 8 lat opłacała składki KRUS, zostaje jej doliczone do emerytury z ZUS ok. 80 zł. Tymczasem emerytura rolnicza, która przysługuje po 25 latach opłacania składek KRUS, wynosi przykładowo 1000 zł; wówczas jeżeli podzielimy tę kwotę przez lata opłacania składek, czyli 25, to otrzymujemy 1000:25=40. Oznacza to, że za każdy rok ubezpieczenia i opłacania składek KRUS przysługuje ok. 40 zł w kwocie całej emerytury rolniczej. Jest to niesprawiedliwe w stosunku do osób, które były ustawowo zobowiązane do opłacania KRUS i które za rok ubezpieczenia w KRUS otrzymują tylko 10 zł. Osoby ustawowo zobowiązane do opłacania składek KRUS powinny więc otrzymywać ok. 40 zł za każdy rok opłacania składek KRUS w przypadku uwzględniania tego okresu w obliczaniu wysokości emerytury tzw. ZUS-owskiej.

W związku z powyższym przykładem, zwracam się do Pani Minister z pytaniem, czy jest możliwe podjęcie prac nad zmianą przepisów w sposób, w którym umożliwi się wprowadzenie analogicznych rozwiązań, tak aby zakończyć niesprawiedliwość w podobnych sytuacjach życiowych?

Poseł Michał Cieślak

25 stycznia 2023 r.

Odpowiedź na interpelację nr 38624 w sprawie emerytur w ramach łączenia świadczenia z KRUS i ZUS

Szanowna Pani Marszałek,

od początku istnienia systemu ubezpieczenia społecznego rolników, a więc od 1977 r. aż do 1989 r., istniał obowiązek podwójnego ubezpieczenia rolników „dwuzawodowców”, tj. osób, które pracę na roli łączyły z zatrudnieniem poza rolnictwem. W związku z podwójnym ubezpieczeniem istniała możliwość pobierania świadczeń emerytalno-rentowych zarówno z powszechnego, jak i rolniczego systemu ubezpieczenia społecznego. W razie nabycia prawa do dwóch ww. świadczeń uprawnionemu wypłacano półtora świadczenia - świadczenie korzystniejsze w całości, a drugie w połowie.

Na podstawie ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. poz. 53), zniesiono zarówno obowiązek podwójnego ubezpieczenia rolników „dwuzawodowców”, jak i możliwość pobierania dwóch świadczeń emerytalno-rentowych i wprowadzono rozwiązanie polegające na wzajemnym zaliczaniu okresów ubezpieczenia do uprawnień e...