Kontrole podatkowe. Będą kolejne zmiany?

Interpelacja nr 30821 w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa.

Szanowny Panie Ministrze,

Projekt nowelizacji ordynacji podatkowej zakłada m.in., iż „Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w celu usprawnienia i przyspieszenia kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego w pierwszej instancji, wyznaczyć w drodze postanowienia, odpowiednio naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celnego, dyrektora izby skarbowej albo dyrektora izby celnej, jako właściwego do przeprowadzenia tych kontroli lub postępowań w sprawach dotyczących podatników pozostających w zakresie właściwości miejscowej różnych organów, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego lub konieczność zabezpieczenia dowodów jego popełnienia” (art. 18c projektu). Art. 156 projektu mówi, iż „wezwany w toku postępowania w związku z zastosowaniem art.119f, lub w postępowaniu prowadzonym przez organ wyznaczony na podstawie art. 18c, jest zobowiązany do osobistego stawienia się także poza obszarem województwa, w którym zamieszkuje lub przebywa."

Opisane powyżej założenia projektu oznaczają, iż organy niewłaściwe miejscowo będą mogły wszczynać postępowania lub kontrole, co burzy dotychczasowy porządek prawa administracyjnego, które zostało ustanowione po to, ażeby chronić obywateli, a nie przygotowywać grunt pod postępowanie karne. Należy zwrócić uwagę, że postępowanie tylko i wyłącznie administracyjne jest mało skuteczne w przypadku ścigania oszustów podatkowych, co poddaje w jeszcze większą wątpliwość sens wprowadzania opisanych powyżej zmian.

Zaufanie obywatel do instytucji publicznych jest obecnie w Polsce na bardzo niskim poziomie. Z pewnością krajowa emigracja podatkowa stanowi problem, jednak zwiększanie kompetencji organów skarbowych w ściganiu podatników nie jest w żaden sposób adekwatną reakcją umożliwiającą docelowe rozwiązanie problemu.

W związku z powyższym proszę Pana Ministra o odpowiedź na następujące pytania:

1. Czy nie uważa Pan, że umożliwienie wszczynania postępowania lub kontroli przez organy niewłaściwe miejscowo w prawie administracyjnym może stanowić niebezpieczny ze względu na strukturę i stabilność prawa administracyjnego precedens?
2. Czy Ministerstwo zamierza wprowadzić w ustawie zapis umożliwiający zaskarżenie postanowień o wyznaczeniu organów niewłaściwych miejscowo do prowadzenia kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego?
3. Jakie Pana zdaniem są przyczyny krajowej emigracji podatkowej polskich podatników? Czy Ministerstwo prowadziło jakiekolwiek analizy dotyczące przyczyn emigracji podatkowej polskich przedsiębiorców? Jeśli tak, jakie wyciągnięto wnioski?

Grzegorz Janik

Odpowiadając na interpelację Pana Posła Grzegorza Janika z dnia 9 lutego 2015 r. Nr 30821 w sprawie nowej regulacji umożliwiającej wyznaczenie jednego „wiodącego” urzędu w sprawach powiązanych podmiotów objętych właściwością miejscową różnych urzędów, proponowanego w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Ad 1 i 2. W projekcie ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw proponuje się wprowadzić nowy, szczególny tryb wyznaczania właściwości organu podatkowego pierwszej instancji do prowadzenia konkretnych postępowań podatkowych lub kontroli podatkowych (projektowany przepis art. 18c Ordynacji podatkowej). Projekt ten jest aktualnie na etapie rozpatrywania przez Radę Ministrów. Projekt ustawy jest zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji w zakładce „Rządowy proces legislacyjny” (nr w wykazie prac legislacyjnych - UD154). Projekt ustawy bazuje na Założeniach przyjętych przez Radę Ministrów w dniu 18 marca 2014 r.

Uprawnienie do wyznaczenia organu podatkowego będzie przysługiwać Ministrowi Finansów w odniesieniu do naczelników urzędów skarbowych, naczelników urzędów celnych, dyrektorów izb skarbowych i dyrektorów izb celnych na terenie całego kraju, z wyjątkiem sytuacji, gdy właściwy do wyznaczenia będzie dyrektor izby skarbowej lub dyrektor izby celnej. Analogiczne uprawnienie jak Ministrowi Finansów będzie przysługiwać również dyrektorom izb skarbowych lub dyrektorom izb celnych w odniesieniu do nadzorowanych przez nich naczelników urzędów skarbowych lub naczelników urzędów celnych. Gdy sprawy będą dotyczyć podmiotów pozostających w zakresie właściwości miejscowej naczelników urzędów skarbowych lub naczelników urzędów celnych nadzorowanych przez dyrektora izby skarbowej lub celnej, wyznaczenia dokona ten dyrektor. Wyznaczenie może obejmować także przekazani...