Orzecznictwo: Zmiana tytułu ubezpieczenia nie przerywa okresu ubezpieczenia

Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ubezpieczonego prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą nie wlicza się wynagrodzenia za pracę uzyskanego w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy; wlicza się natomiast przychód uzyskany w poprzednim okresie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli w ubezpieczeniu chorobowym - bez względu na jego tytuł - nie wystąpiły przerwy przekraczające 30 dni (art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Romualda Spyt (sprawozdawca)
Protokolant Wanda Cabaj

w sprawie z odwołania Andrzeja K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł. o zasiłek chorobowy, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 sierpnia 2009 r., zagadnienia prawnego przekazanego postanowieniem Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ł. z dnia 12 maja 2009 r., sygn. akt VII Ua 47/09,

"Czy przy ustaleniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem - do wymienionego w art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz. U. z 2005 r. nr 31 poz. 267 ze zm.) "okresu 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy" - wlicza się także przychód z poprzednich okresów dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz wynagrodzenie uzyskane przez ubezpieczonego z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia pracowniczego, jeżeli podlegał on obowiązkowemu ubezpieczeniu w okresie przerwy trwającej dłużej niż 30 dni w ubezpieczeniu dobrowolnym, przy zachowanej ciągłości ubezpieczenia chorobowego z różnych tytułów?"

podjął uchwałę:

Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ubezpieczonego prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą nie wlicza się wynagrodzenia za pracę uzyskanego w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy; wlicza się natomiast przychód uzyskany w poprzednim okresie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli w ubezpieczeniu chorobowym - bez względu na jego tytuł - nie wystąpiły przerwy przekraczające 30 dni (art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jednolity tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 ze zm.).

UZASADNIENIE

Na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ł. postanowieniem z dnia 12 maja 2009 r. przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne o następującej treści: „Czy przy ustaleniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem – do wymienionego w art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (jednolity tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 ze zm.) „okresu 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy” – wlicza się także przychód z poprzednich okresów dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz wynagrodzenie uzyskane przez ubezpieczonego z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia pracowniczego, jeżeli podlegał on obowiązkowemu ubezpieczeniu w okresie przerwy trwającej dłużej niż 30 dni w ubezpieczeniu dobrowolnym, przy zachowaniu ciągłości ubezpieczenia chorobowego z różnych tytułów?”.

Powyższe wątpliwości postały przy rozpoznawaniu apelacji organu rentowego od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ł. z dnia 28 maja 2009 r., którym to wyrokiem Sąd Rejonowy zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. dnia 4 listopada 2008 r. w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu Andrzejowi K. prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia 2 lipca 2008 r. do dnia 31 sierpnia 2008 r. w wysokości ustalonej od podstawy wymiaru stanowiącej przychód za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym postała niezdolność do pracy. Z ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego wynikało, że ubezpieczony podlegał nieprzerwanie dobrowolnemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 18 marca 2008 r., od dnia 19 marca 2008 r. do dnia 20 czerwca 2008 r. – jako pracownik – objęty był obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym, a od dnia 21 czerwca 2008 r. podlegał ponownie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, prowadząc pozarolniczą działalność gospodarczą. Niezdolność do pracy powstała w dniu 2 lipca 2008 r., kiedy ubezpieczony ponownie objęty został dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Sąd Okręgowy w zaistniałym stanie faktycznym przedstawił dwie koncepcje dotyczące zasad ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Według pierwszej, do której sam się przychyla, nie można do podstawy świadczenia uwzględnić wynagrodzenia osiąganego przez ubezpieczonego w miesiącach, w których był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym, bowiem nie dotyczy ono okresu ubezpieczenia, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. Wskazał przy tym na przepis art. 36 ust. 4 w związku z art. 48 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Natomiast tę podstawę wymiaru należy ustalić jako przychód osiągnięty przez ubezpieczonego w pierwszym niepełnym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia (czerwiec 2008 r.). Nie ma zatem zastosowania przepis art. 48 ust. 1 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Według drugiego poglądu, wynikającego także ze stanowiska Sądu Rejonowego, przychód w rozumieniu art. 48 ust. 1 powyższej ustawy to także wynagrodzenie za pracę uzyskane przez ubezpieczonego w okres...