Wyjeżdżający na stałe z kraju tracą dopłatę do emerytury

Interpelacja nr 33277 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie dopłat do emerytur minimalnych wypłacanych przez ZUS osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do innych krajów Unii Europejskiej

Zdaniem „Dziennika Gazety Prawnej” unijne przepisy ograniczają liczbę osób otrzymujących emerytury minimalne z ZUS. Na łamach prasy przedstawiciele ZUS informują, iż istnieje groźba utraty dopłaty do emerytury minimalnej w przypadku wyjazdu na stałe do kraju, który nie przewiduje gwarancji świadczenia minimalnego lub też, w którym miejscowy wiek emerytalny nie został osiągnięty. Zgodnie bowiem z art. 58 rozporządzenia (WE) z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. z 30 kwietnia 2004 r. nr 166), tylko osoba mieszkająca na terenie państwa wypłacającego świadczenie otrzymuje dopłatę do świadczenia minimalnego.

Ekonomiści uważają, iż przepis ten powinien być jak najszybciej zmieniony, gdyż ogranicza gwarantowaną traktatem ideę swobodnego przepływu osób na terenie Unii Europejskiej.

W związku z przedstawioną sytuacją zwracam się do Pana Ministra z pytaniem:

1. Jak resort odnosi się do w/w doniesień dotyczących bariery w imigracji w obrębie UE w obszarze emerytalno-rentowym?
2. Czy i jakie działania podejmuje resort w celu zmiany przepisów w rzeczonym zakresie?

Z poważaniem

Maciej Orzechowski

Odpowiedź na interpelację nr 33277 w sprawie dopłat do emerytur minimalnych wypłacanych przez ZUS osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do innych krajów Unii Europejskiej

Szanowna Pani Marszałek,

W odpowiedzi na pismo z dnia 30 czerwca 2015 r., znak: K71NT33277, przesyłające interpelację Posła Macieja Orzechowskiego nr 33277, w sprawie „dopłat do emerytur minimalnych wypłacanych przez ZUS osobom wyjeżdżającym na pobyt stały do innych krajów Unii Europejskiej”, pozwalam sobie przedstawić następujące wyjaśnienia:

Zgodnie z art. 58 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 świadczeniobiorca (emeryt/rencista) nie może w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania i na podstawie ustawodawstwa którego wypłacane jest mu świadczenie, otrzymać emerytury lub renty niższej od świadczenia minimalnego ustalonego przez to ustawodawstwo za okres ubezpieczenia lub zamieszkania równy wszystkim okresom branym pod uwagę do wypłaty, zgodnie z przepisami rozdziału dotyczącego emerytur i rent rodzinnych. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji, zgodnie z art. 58 ust. 2 rozporządzenia nr 883/2004, instytucja właściwa państwa miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy wypłaca uprawnionemu, przez okres jego zamieszkania na terytorium tego państwa, dodatek równy różnicy między całkowitą wysokością świadczeń należnych na podstawie przepisów rozdziału dotyczącego emerytur i rent rodzinnych a kwotą świadczenia minimalnego (tzw. „dopłata do minimum”).

Powyższa regulacja dotyczy więc sytuacji, gdy łączna kwota świadczeń emerytalno-rentowych otrzymywanych przez uprawnionego ze wszystkich zainteresowanych państw członkowskich jest niższa od kwoty świadczenia minimalnego, przewidzianego przez ustawodawstwo państwa miejsca zamieszkania, w którym uprawniony także otrzymuje świadczenie. Omawiany przepis dotyczy bowiem wyłącznie sytuacji, w których, w państwie miejsca zamieszkania, uprawniony otrzymuje świadczenie częściowe (proporcjonalne). Jeżeli, z systemu zabezpieczenia społecznego państwa miejsca zamieszkania, uprawniony otrzymuje świadczenie niezależne (pełne) wówczas, na mocy przepisów obowiązującym w tym państwie, nabywa prawo do świadczenia w kwocie odpowiadającej co najmniej kwocie świadczenia minimalnego (nie zachodzi potrzeba stosowania postanowień art. 58 rozporządzenia nr 883/2004, wystarczające jest zastosowanie wewnętrznych przepisów prawa krajowego). Warunkiem uzyskania dopłaty do minimum jest więc:

• obowiązywanie w państwie miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy, zgodnie z krajowymi przepisami tego państwa, gwarancji uzyskania świadczenia w kwocie świadczenia minimalnego oraz
• uzyskanie prawa do świadczenia (emerytury/renty) częściowego (proporcjonalnego) także z systemu zabezpieczenia społecznego tego państwa.

Istotnie, z chwilą zmiany państwa zamieszkania, instytucja właściwa dotychczasowego państwa miejsca zamieszkania przestaje płacić dopłatę do minimum, a państwo członkowskie nowego miejsca zamieszkania zobowiązane jest do jego wypłaty, o ile spełnione są dwa wyżej wymienione warunki z art. 58 rozporządzenia nr 883/2004.

Odnosząc powyższe uregulowanie do sytuacji obowiązującej w Polsce, należy stwierdzić, że polski system emerytalno-rentowy reguluje kwestię świadczeń minimalnych, tj. określa kwotę n...