VAT: Zwolnienie z art. 113 a przychody z najmu prywatnego

Pytanie podatnika: Wnioskodawca oprócz prowadzonej działalności gospodarczej uzyskuje dochody z wynajmu prywatnych mieszkań osobom fizycznym na cele wyłącznie mieszkaniowe. Nowe brzmienie art. 113 operuje niejasnym pojęciem „transakcji związanych z nieruchomościami”. Czy najem prywatny prowadzony na własny rachunek zalicza się do ww. transakcji, a co za tym idzie wlicza do limitów uprawniających do zwolnienia podmiotowego z VAT?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 2 lutego 2014 r. (data wpływu 5 lutego 2014 r.) uzupełnionym pismem z dnia 16 kwietnia 2014 r. (data wpływu 22 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku zgodnie z art. 113 ustawy o VAT - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku zgodnie z art. 113 ustawy o VAT. Wniosek uzupełniono w dniu 22 kwietnia 2014 r. o doprecyzowanie opisu stanu faktycznego, przeformułowane pytanie oraz własne stanowisko w sprawie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą - produkcja odzieży. Forma rozliczania podatku: ryczałt ewidencjonowany. Podatnik nie jest płatnikiem podatku VAT, korzysta ze zwolnienia na mocy obowiązującego do dn. 31 grudnia 2013 art. 113, pkt 1 i 2.

W związku ze zmianą brzmienia ww. artykułu od dna 1 stycznia 2014 r. Podatnik ma szereg wątpliwości dotyczących interpretacji przepisu w nowym brzmieniu, gdyż oprócz prowadzonej działalności gospodarczej uzyskuje dochody z wynajmu prywatnych mieszkań osobom fizycznym na cele wyłącznie mieszkaniowe (czynność zwolniona z podatku VAT na mocy art. 43 pkt 36). Dotychczas ustawodawca w art. 113 wyraźnie określał, iż otrzymywany z tego tytułu dochód nie wilcza się do limitu uprawniającego do zwolnienia podmiotowego z VAT.

Nowe brzmienie art. 113 operuje niejasnym pojęciem „transakcji związanych z nieruchomościami” (pkt 2 pp. a) - pytanie brzmi - czy najem prywatny prowadzony na własny rachunek zalicza się do ww. transakcji, a co za tym idzie wlicza do limitów uprawniających do zwolnienia podmiotowego z VAT?

Kolejne pytanie dotyczy interpretacji zdania: „- jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;”.

Podatnik uważa, iż nawet zakładając iż ustawodawca formułując art. 113 pkt 2 pp. a miał na myśli także transakcje związane z najmem prywatnym, to na mocy przepisu o transakcjach pomocniczych nie wliczymy najmu prywatnego do limitów uprawniających do przedmiotowego zwolnienia z VAT.

W związku z tym, iż nie ma precyzyjnego przepisu definiującego „transakcję pomocniczą”, Podatnik oparł się na orzecznictwie związanym z tym tematem i załączył je do złożonego wniosku jako załącznik nr 1. Opierając się na tymże orzecznictwie Podatnik uważa, iż wynajem prywatny nosi wszelkie znamiona transakcji pomocniczej, gdyż w żadnym stopniu nie jest on związany z prowadzoną działalnością gospodarczą (działalność rozpoczęła się później niż najem), a także posiłkując się interpretacjami z dostępnego Wnioskodawcy orzecznictwa przychody z tego tytułu:

• nie są stałym, bezpośrednim, i koniecznym uzupełnieniem zasadniczej działalności firmy,
• nie wykorzystują żadnych aktywów firmy.

Kolejne pytanie podatnika wiąże się z interpretacją art. 113 w odniesieniu do czasu jego obowiązywania. W związku z tym, iż podejmując próbę zinterpretowania ww. przepisu zasięgnął porady we własnym US, na infolinii podatkowej oraz u doradcy podatkowego, spotkał się z bardzo różnymi interpretacjami. Jedni twierdzili, iż pierwsi podatnicy którzy z mocy zmienionej ustawy będą musieli doliczać czynności zwolnione z VAT do limitów pojawią się dopiero gdy przekroczą kwotę 150 tys. zł licząc od 1 stycznia 2014 r. do dnia przekroczenia, gdyż przy ustalaniu wartości sprzedaży za 2013 r. stosuje się przepisy ustawy z 2013 r. (czyli nie wlicza się żadnej sprzedaży zwolnionej do limitów), inni stali na odmiennym stanowisku. Odpowiedź na to pytanie jest dla Podatnika istotna z uwagi na lepsze zrozumienie mechanizmów działania zmieniających się przepisów, a jak widać niektórzy fachowcy nie są wstanie jednoznacznie ich interpretować.

Reasumując, Podatnik stoi na stanowisku, iż w związku ze zmianą brzmienia art. 113 nie przekroczył limitu uprawniającego do zwolnienia przedmiotowego z VAT na rok 2014 gdyż:

1. Przepis z 2014 r. nie zmienia przepisu z 2013 r. dotyczącego ww. limitów i braku konieczności wliczania czynności zwolnionych z VAT do limitu (ostatnie pytanie Podatnika)
   
   i/lub
2. Ustawodawca pod pojęciem transakcje związane z nieruchomościami nie miał na myśli najmu prywatnego
   
   i/lub
3. Najem prywatny wyczerpuje wszelkie znamiona czynności o charakterze pomocniczym co powoduje, iż nie wlicza się on do limitu uprawniającego do zwolnienia.

Ponadto Podatnik uważa, iż nie będzie miał również obowiązku wliczania najmu prywatnego przy ustalaniu limitów na kolejne lata działalności.

Zał. nr 1

IBPP2/443-480/12/AB interpretacja indywidualna

Pojęcie „transakcji pomocniczych” zostało po raz pierwszy poddane analizie ETS w sprawie C-306/94 Régie Dauphinoise Cabinet A. Forest SARL. W omawianym orzeczeniu ETS stwierdził, iż pomocniczy charakter mają transakcje, z których przychody nie są stałym, bezpośrednim i koniecznym uzupełnieniem zasadniczej działalności firmy.

W kolejnym orzeczeniu w sprawie C-77/01 EDM, ETS uznał, iż w kontekście art. 19 VI Dyrektywy sformułowanie „pomocniczy” odnosi się do transakcji, które nie należą do zasadniczej działalności podatnika, chociaż są ściśle z nią związane.

Ponadto ETS wskazał, iż z „transakcjami sporadycznymi” (incydentalnymi) mamy do czynienia w przypadku transakcji, przy których podatnik wykorzystuje aktywa lub usługi podlegające opodatkowaniu w bardzo ograniczonym zakresie. ETS uznał także, iż skala dochodu z przedmiotowej transakcji może stanowić dodatkową przesłankę dla uznania czynności za sporadyczne, aczkolwiek nie jest ona czynnikiem decydującym.

Jak wynika z powyższego, dla rozstrzygnięcia, czy dana transakcja ma charakter „pomocniczy”, należy w pierwszej kolejności zbadać relację, jaka zachodzi pomiędzy nią, a działalnością zasadniczą podatnika. Tylko wówczas, gdy dana transakcja stanowi bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności podlegającej opodatkowaniu powinna zostać uwzględniona przy kalkulacji współczynnika. Co również istotne, ważna jest wartość aktywów wykorzystanych dla tej działalności przy zakupie których podatnik miał prawo do odliczenia VAT naliczonego. Powyższe ma na celu zapewnienie, aby taki typ dodatkowej działalności (przy obliczaniu proporcji) nie zniekształcił obrazu i istoty działalności podstawowej (czynności opodatkowane i czynności zwolnione) danego podmiotu rzutujących na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Podobnie krakowski Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 listopada 2010 r. (I SA/Kr 1467/10) uznał, iż pożyczki udzielone poza głównym zakresem działalności, praktycznie bez wykorzystywania aktywów, od których odliczono VAT naliczony i niejako „przy okazji” wykonywania zasadniczej aktywności przedsiębiorstwa, należy uznać za sporadyczne transakcje finansowe (pomocnicze w terminologii dyrektywy), które nie są wliczane do współczynnika. Liczba pożyczek i uzyskany z nich obrót nie mają znaczenia dla uznania tych czynności za sporadyczne, istotna jest natomiast relacja do głównej działalności i wykorzystywanie aktywów, od których odliczono podatek naliczony.

Także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 czerwca 2009 r. (I FSK 903/08) wskazał, odwołując się do orzecznictwa ETS, iż sporadyczności transakcji, nie odnosi się do częstotliwości takich czynności, lecz raczej stopnia wykorzystania zasobów podatnika, przy nabyciu których przysługiwało prawo do odliczenia podatku. Czynności sporadyczne należałoby raczej rozumieć jako czynności poboczne do działalności gospodarczej podatnika.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wskazał, że:

Prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od października 2012 r. Formą rozliczenia jest ryczałt ewidencjonowany.

Zainteresowany nie jest czynnym podatnikiem VAT - korzysta ze zwolnienia za względu na wysokość obrotów.

Firma Wnioskodawcy zajmuje się produkcją odzieży i jej sprzedażą wysyłkową wyłącznie przez internet. 98% całej produkcji jest wysyłana poza Polskę (zarówno kraje UE jak i poza UE), jest to istotne z uwagi na to, iż znowelizowana ustawa pozwala od 2014 r. nie włączać tego typu transakcji do limitów określających zwolnienie z VAT.

Obroty z tytułu działalności gospodarczej w 2013 r. wyniosły ok. 140 tys. zł.

Ponadto Zainteresowany wynajmuje prywatne nieruchomości na cele mieszkaniowe (ustawowo zwolnione z VAT) i z tego tytułu osiągnął w 2013 r. przychód w wysokości ok. 40 tys. zł. (opodatkowany na zasadach ogólnych).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu z dnia 16 kwietnia 2014 r.).

Czy w świetle znowelizowanej ustawy o VAT (art. 113) z dn. 1 stycznia 2014 r. Wnioskodawca jest zobowiązany zarejestrować się jako czynny podatnik VAT i opodatkować przychody z działalności gospodarczej podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, (sformułowanym w uzupełnieniu z dnia 16 kwietnia 2014 r.) nie jest on zobowiązany zarejestrować się jako czynny podatnik VAT i opodatkować przychody z działalności gospodarczej podatkiem VAT, gdyż:

1. Zgodnie z opublikowanym przez wydawnictwo GOFIN interpretacją przepisów ww. artykułu opublikowaną w Biuletynie Informacyjnym dla Służb Ekonomiczno-Finansowych nr 33 (824) z dnia 20 listopada 2013 r. cyt: „Ponieważ zmienione przepisy wchodzą w życie od 1 stycznia 2014 r., zatem dopiero obroty za 2014 r. będą liczone według nowych zasad” (…).
   
   Na takim samym stanowisku stał urząd skarbowy Wnioskodawcy, jednak z uwagi na to, iż ich interpretacja nie jest wiążąca, zalecił wystąpienie o interpretację indywidualną.
2. Prywatny najem w przypadku Zainteresowanego wyczerpuje także znamiona transakcji pomocniczej. Po prześledzeniu orzecznictwa wyjaśniającego pojęcie transakcji pomocniczej (przykłady były załączone do pisma Wnioskodawcy) może on stwierdzić, iż jest to transakcja pomocnicza, gdyż nie jest w żadnym stopniu związana z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz nie wykorzystuje jej aktywów. Zatem przychody z tytułu prywatnego najmu także z uwagi na pomocniczy charakter tej czynności nie powinny być zsumowane z przychodami z działalności gospodarczej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Jak...