Skutki podatkowe utraty towarów handlowych w pożarze

Pytanie podatnika: W hali magazynowej, w której Wnioskodawca składował towary handlowe, wybuchł pożar. Wszystko uległo zniszczeniu. Towar był ubezpieczony m.in. od ognia i innych żywiołów. W marcu br. umorzono śledztwo, dotyczące ww. pożaru o przestępstwo z art. 163 § 1 Kodeksu karnego - wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa. W jaki sposób ująć zakup towarów, powstałą stratę i odszkodowanie w podatkowej księdze przychodów i rozchodów?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 10 maja 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 14 maja 2013 r.), uzupełnionym w dniu 22 lipca 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie:

• sposobu i momentu ujęcia w podatkowej księdze przychodów i rozchodów wartości zakupionych towarów, o których mowa we wniosku - jest prawidłowe,
• sposobu sporządzenia spisu z natury na zakończenie roku podatkowego 2012 r. - jest prawidłowe,
• możliwości pozostawienia w kosztach uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zakup ww. towarów handlowych poprzez różnice remanentowe - jest nieprawidłowe,
• możliwości i momentu przeksięgowania wartości zakupionych towarów handlowych zniszczonych podczas pożaru, jako pozostałych kosztów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą - jest nieprawidłowe,
• obowiązku uznania za przychód z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odszkodowania z tytułu zniszczonego towaru handlowego - jest prawidłowe,
• konieczności opodatkowania podatkiem dochodowym ww. odszkodowania wyłącznie w części stanowiącej nadwyżkę nad wartością utraconych towarów handlowych - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 maja 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie skutków podatkowych utraty towarów handlowych w wyniku pożaru. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 12 lipca 2013 r. Znak: IBPBI/1/415-467/13/AP, wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniu 22 lipca 2013 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 1 maja 2012 r. Wnioskodawca rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży detalicznej prowadzonej przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet. Zdarzenia gospodarcze związane z tą działalnością ewidencjonuje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, a dochody z tej działalności opodatkowuje wg skali podatkowej. Od 1 czerwca 2012 r. do 8 czerwca 2012 r. Wnioskodawca dokonał zakupu towarów handlowych, które przechowywał w magazynie. Zakupu ww. towarów dokonał na podstawie faktur VAT otrzymanych od kontrahenta polskiego. Płatność za towar została wyznaczona (przypadała) po dwóch miesiącach od daty zakupu (do dnia złożenia ww. wniosku Wnioskodawca nie zapłacił za zakupiony towar). W dniu 2 lipca 2012 r. w hali magazynowej, w której składowany był ww. towar, wybuchł pożar i zniszczeniu uległ m.in. cały towar handlowy, którego zakup dokumentowały ww. faktury (zaświadczenie o interwencji jednostek ochrony przeciwpożarowej w zdarzeniu z dnia 24 lipca 2012 r. Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej). Ww. towar był ubezpieczony m.in. od ognia i innych żywiołów. W dniu 15 marca 2013 r. umorzono śledztwo, dotyczące ww. pożaru o przestępstwo z art. 163 § 1 Kodeksu karnego - wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa.

W uzupełnieniu wniosku, ujętym w piśmie z dnia 17 lipca 2013 r., wskazano m.in., iż:

• Wnioskodawca posiada dowody potwierdzające fakt, iż w chwili pożaru, towary handlowe, o których mowa we wniosku znajdowały się w hali magazynowej, która uległa pożarowi. Zawierając umowę o ubezpieczenie z PZU, przedstawiciel tego zakładu podczas oględzin magazynu potwierdził, iż są one tam magazynowane;
• Wnioskodawca podjął wszelkie stosowne działania w celu zabezpieczenia magazynowanego towaru, dostosowując się do wymogów ubezpieczyciela;
• do powstania pożaru doszło w wyniku celowego działania (podpalenia) przez nieustalonego sprawcę. Opinia chemiczna wykazała w zabezpieczonym materialne dowodowym obecność węglowodorów charakterystycznych dla benzyny silnikowej;
• do dnia 17 lipca 2013 r. nie zostało wypłacone odszkodowanie;
• obecnie Wnioskodawca nie jest w stanie stwierdzić, czy odszkodowanie (które nie zostało jeszcze wypłacone), pokryje (w całości lub części) poniesione straty;
• po zdarzeniu została przeprowadzona inwentaryzacja i wynosi „0” (całość magazynowanego towaru uległa spaleniu).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy poniższy sposób ujęcia zakupu towarów, powstałej straty i odszkodowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jest prawidłowy?

Zdaniem Wnioskodawcy:

• w czerwcu 2012 r. zakup towarów handlowych został zaewidencjonowany w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w kolumnie zakup towarów handlowych i materiałów wg ceny zakupu (wartość netto);
• inwentaryzacja towarów handlowych na 31 grudnia 2012 r. wyniosła „0” zł (cały towar uległ spaleniu - śledztwo było w toku);
• w rozliczeniu rocznym PIT-36 za 2012 r. w związku, iż inwentaryzacja towarów handlowych wyniosła „0” zł cały zakup ww. towarów handlowych został potraktowany jako koszt uzyskania przychodów (bez przeksięgowania zniszczonych towarów handlowych w pozostałe koszty - śledztwo w toku);
• 15 marca 2013 r. umorzono śledztwo, w związku z powyższym Wnioskodawca dokonał przeksięgowania spalonych towarów handlowych w pozostałe koszty,
• w momencie otrzymania odszkodowania za zniszczony towar, przychód z odszkodowania zaksięguje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jako pozostałe przychody;
• różnicę pomiędzy otrzymanym odszkodowaniem a kosztami (przeksięgowanie zniszczonych towarów w pozostałe koszty) opodatkuje podatkiem dochodowym wg skali podatkowej.

Jak twierdzi Wnioskodawca, wskazany przez Niego sposób rozliczenia jest prawidłowy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy. Aby zatem dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, iż konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań, braku nadzoru lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

W przypadku strat w majątku obrotowym (np. towarach handlowych) trudno mówić, że zmierzają one do osiągnięcia przychodów. Mogą one jednak, co do zasady, stanowić element kosztowy w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Możliwość zaliczenia poniesionej straty do kosztów uzyskania przychodów uwarunkowana jest jednakże od spełnienia następujących warunków:

• strata musi być związana z całokształtem prowadzonej działalności,
• jej powstanie musi być spowodowane działaniem niezawinionym przez podatnika,
• musi być właściwie udokumentowana,
• podatnik winien wykazać, iż podjął właściwe działania zabezpieczające przed powstaniem tejże straty.

Przyjmuje się, iż dla celów podatkowych, tylko stratę powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot, można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Przy czym strata ta nie może być skutkiem działań lub zaniedbań podatnika np. niewłaściwego zabezpieczenia składników majątkowych, czy też braku nadzoru nad zatrudnianymi pracownikami. Ocena, czy podatnik dochował należytej staranności przy zabezpieczeniu składników majątkowych ma charakter indywidualny i jest uzależniona od konkretnych faktów i okoliczności towarzyszących powstałej stracie.

W myśl art. 24a ust. 1 ww. ustawy, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność...