Polski system podatkowy będzie prostszy?

Interpelacja nr 34599 w sprawie uproszczenia systemu podatkowego.

Szanowny Panie Ministrze,
Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem doktryny oraz judykatury zasady ogólne prawa podatkowego są to przepisy niejako wyjęte przed nawias, które powinny wyznaczać kierunek interpretacyjny pozostałych przepisów dotyczących zarówno poszczególnych podatków, jak i postępowania podatkowego. Naruszenie zasad ogólnych prawa podatkowego niesie ze sobą takie same konsekwencje, jak działanie sprzeczne z przepisami materialnymi poszczególnych ustaw podatkowych. Ponadto pozwalają one rozstrzygać wątpliwości interpretacyjne oraz uzupełniać ewentualne luki w uregulowaniach. Oczywiście katalog zasad ogólnych jest doskonale znany Ministerstwu, a niniejsza interpelacja nie ma charakteru populistycznego, gdyż o uproszczeniu systemu podatkowego może mówić każdy. Jak pokazują jednak liczne stany faktyczne oraz prawne, wskazane zasady ogólne nie mają wystarczająco silnego wymiaru praktycznego.

W obecnym systemie prawa podatkowego występuje wiele wadliwych uregulowań, zarówno dotyczących podatków dochodowych (przychodowych), podatku od wartości dodanej, podatków materialnych, jak i procedury podatkowej. W zasadzie powszechnie obowiązujące przepisy są interpretowane przez Izby Skarbowe w odmienny sposób w różnych częściach naszego kraju. Nie byłoby w tym nic dziwnego gdyby wątpliwości dotyczyły kwestii stricte technicznych, jednak jak pokazuje praktyka w zasadzie odmienności interpretacyjne wpływają bezpośrednio i często w sposób negatywny na sferę uprawnień i obowiązków podatników. Jest naturalne, iż urzędy skarbowe realizują swoje zadania także w oparciu o zasadę fiskalizmu, jednak niektóre decyzje wkraczają w sposób zbyt ingerujący i opresyjny w sferę praw majątkowych podatników. Wydaje się możliwe zrealizowanie koncepcji, w myśl której relacje na płaszczyźnie urząd skarbowy – podatnik byłby bardziej profesjonalne, a nie miały czasami charakteru represyjnego. W mojej ocenie wydaje się zasadne rozważenie koncepcji, w myśl której system prawa podatkowego powinien zostać napisany od nowa. Każdy ma świadomość faktu, że obywatele po prostu przepisów prawa podatkowego nie rozumieją, są one w niektórych przypadkach zbyt kazuistyczne, nie działają na zasadzie, w myśl której chcącemu nie dzieję się krzywda, a momentami po prostu mają charakter karzący. Obywatele mają poczucie, że ich ciężka praca, zaradność, czy przedsiębiorczość jest karana podatkiem. Jest naturalne, iż urzędy skarbowe są potrzebne, a daniny publiczne są obowiązkiem konstytucyjnym każdego z nas, jednak ich egzekwowanie, a przede wszystkim stanowienie prawa dotyczącego tychże danin powinno uwzględniać nie tylko interes fiskalny państwa, ale także słuszny interes podatnika.

W związku z przedstawionym powyżej stanem faktycznym, zwracam się z uprzejmą prośbą do Pana Ministra o odniesienie się do następującej kwestii:

1. Czy Ministerstwo dostrzega potrzebę stworzenia od nowa systemu podatkowego, aby był jasny, przejrzysty oraz czytelny dla podatnika?
2. Czy Ministerstwo dostrzega obecny problem w postaci braku zaufania podatników do urzędów Skarbowych? Jeśli tak, to jakie Ministerstwo zamierza podjąć działania aby ten problem przestał istnieć lub został zminimalizowany?
3. Czy Ministerstwo zamierza przeprowadzić odpowiednie zmiany w uregulowaniach tak, aby system podatkowy został poddany reorganizacji zgodnie z duchem zasadach ogólnych prawa podatkowego? Oczywiście prawo podatkowe z natury rzeczy jest ingerujące w sferę majątkową podatnika, jednak wydaje się, że obywatele mają świadomość konieczności ponoszenia ciężarów publicznych, jednak chcieliby to robić na zasadach profesjonalnego i ich klarownego poboru.
4. Jeśli odpowiedź na pytanie nr 1, 2 oraz 3 jest twierdząca, to jakie konkretne zmiany w uregulowaniach zamierza wprowadzić Ministerstwo w celu ich realizacji?

Z góry serdecznie dziękuję za udzielenie odpowiedzi na niniejszą interpelację

Z wyrazami szacunku
Małgorzata Niemczyk
Poseł na Sejm RP

Odpowiadając na interpelację Pani Poseł Małgorzaty Niemczyk z dnia 21 września 2015r., nr 34599, w sprawie uproszczenia systemu podatkowego uprzejmie przedstawiam informacje w interesującej Panią Poseł sprawie.

Ad. 1. Czy Ministerstwo dostrzega potrzebę stworzenia od nowa systemu podatkowego, aby był jasny, przejrzysty oraz czytelny dla podatnika?

Z treści interpelacji oraz przedstawionego wyżej pytania można wnioskować, że w ocenie Pani Poseł, system podatkowy obowiązujący w Polsce, nie jest przejrzysty oraz czytelny dla podatników i powinien zostać utworzony od nowa. Trudno jednak ocenić, czy Pani Poseł używając pojęcia „system podatkowy” miała na myśli ogół obowiązujących w Polsce przepisów prawnych z zakresu ustalania i poboru podatków, czy też poszczególne elementy tworzące ten system. Z treści interpelacji nie wynika też, jaki system podatkowy z funkcjonujących w innych państwach mógłby, w ocenie Pani Poseł stanowić przykład jasnego, przejrzystego oraz czytelnego dla podatnika.

Należy więc na wstępie zwrócić uwagę, że najważniejszym aktem prawnym w systemie źródeł prawa podatkowego w Polsce jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, która w art. 217 zawiera prawne podstawy nakładania obowiązków podatkowych w Polsce. Zgodnie z tym przepisem nakładanie podatków i innych danin publicznych oraz określanie podmiotów opodatkowania, przedmiotów opodatkowania, stawek podatkowych, kategorii podmiotów zwolnionych od podatków i zasad przyznawania ulg oraz umorzeń podatkowych może następować wyłącznie w drodze ustawy.

Na polski system podatkowy składa się trzynaście tytułów podatkowych, objętych materialnym szczególnym prawem podatkowym.

Odpowiadając na pytanie pragnę wyjaśnić, iż wbrew temu, co sugeruje w pytaniu Pani Poseł, polski system podatkowy, rozumiany jako ogół obowiązujących w Polsce przepisów prawnych z zakresu ustalania i poboru podatków, spełnia standardy wskazane w art. 217 Konstytucji RP. Przepisy podatkowe są nieustannie doskonalone, natomiast polski system podatkowy jest coraz lepiej postrzegany przez przedsiębiorców. Polski system podatkowy, oprócz relatywnie niskich obciążeń podatkowych, cechują liczne rozwiązania proceduralne, których celem jest stworzenie jak najlepszych warunków do funkcjonowania przedsiębiorcy, m.in. poprzez obniżanie kosztów wypełniania zobowiązań podatkowych (przykłady podejmowanych działań przedstawiono w odpowiedzi na kolejne pytania Pani Poseł).

Wpływ na tworzenie systemu podatkowego oprócz czynników wewnętrznych mają również inne parametry natury zewnętrznej, wynikające z uwarunkowań geopolitycznych danego kraju. Należy pamiętać o trwającym procesie integracji gospodarczej, której efektem jest też proces ujednolicenia naszego systemu podatkowego do obowiązującego w państwach zrzeszonych w Unii Europejskiej, w tym także w ramach procesu harmonizacji europejskiego prawa podatkowego (np. w obszarze podatku VAT).

Pragnę uprzejmie zauważyć, że w porównaniu z innymi państwami UE i OECD, polski system podatkowy można uznać za relatywnie prosty. Natomiast ewentualne niejasności bądź niezrozumiałe przepisy prawa podatkowego mogą być w prosty i szybki sposób wyjaśnione każdemu podatnikowi, który złoży w tym zakresie odpowiedni wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, zgodnie z art. 14b ustawy – Ordynacja podatkowa. Należy też zaznaczyć, że w obecnym kształcie polski system interpretacji przepisów prawa podatkowego jest bardzo dobrze oceniany. Interpretacje indywidualne stanowią szczególny sposób zapewniania podatnikom wiążącej wykładni przepisów prawa podatkowego, przyczyniając się w ten sposób do zwiększenia pewności i przewidywalności rozstrzygnięć organów podatkowych.

Ministerstwo Finansów prowadzi też stały nadzór nad jednolitością i prawidłowością interpretacji przepisów prawa podatkowego. W przypadku stwierdzenia rozbieżności lub nieprawidłowości w wydanych interpretacjach indywidualnych, Minister Finansów dokonuje zmiany z urzędu nieprawidłowej interpretacji – zgodnie z art. 14e §1 ustawy - Ordynacja podatkowa.

Ponadto, w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, Minister Finansów wydaje interpretacje ogólne.

Natomiast tworzenie prostych, jasnych i nie budzących wątpliwości przepis...