MRPiPS: Różnicowanie wieku emerytalnego ze względu na płeć nie jest dyskryminacją

Niższy wiek emerytalny kobiet stanowi przejaw uznania dla nieodpłatnej pracy świadczonej przez kobiety oraz umożliwia samodzielne uzyskanie prawa do świadczenia pomimo wymuszonych macierzyństwem przerw w zatrudnieniu i feminizacji zawodów wymagających dłuższego kształcenia, ale zapewniających przeciętnie niższe zarobki. Statystycznie krótszy okres pobierania świadczeń emerytalnych przez mężczyzn kompensowany jest przeciętnie znacznie wyższą kwotę emerytury pobieranej przez mężczyzn - czytamy w odpowiedzi Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na interpelację poselską.

Interpelacja nr 914 do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, ministra ds. równości w sprawie wieku emerytalnego

Szanowne Panie Minister,

obecnie obowiązujące przepisy tzw. ustawy emerytalnej w Polsce ustalają różne wieki emerytalne dla kobiet i mężczyzn. Kobiety mogą przechodzić na emeryturę w wieku 60 lat, podczas gdy mężczyźni muszą oczekiwać do ukończenia 65 lat. Ta różnica budzi szereg pytań dotyczących równości płci i sprawiedliwości społecznej.

Według danych OECD, średni wiek życia na emeryturze Polaków wynosi 18,7 lat, a Polek - 25,1 lat. Próg emerytalny ustanowiony na 60. roku życia dla kobiet jest jednym z najniższych w Europie. Dodatkowo, jedynie w Polsce i w Austrii dysproporcja między wiekiem emerytalnym dla kobiet i mężczyzn wynosi aż 5 lat. W zdecydowanej większości krajów Unii Europejskiej wiek emerytalny jest równy. Statystyki pokazują, że Polacy pracują dłużej niż przeciętni Europejczycy, a Polki krócej niż przeciętne Europejki.

W związku z powyższym proszę o odpowiedzi na pytania:

1. Czy różnicowanie wieku emerytalnego ze względu na płeć jest przykładem dyskryminacji?
2. Czy rząd planuje zrównać wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn, tak jak funkcjonuje to w większości krajów europejskich? Jeśli nie, to dlaczego?
3. Czy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dysponuje ekspertyzami, jak zrównanie wieku emerytalnego (np. na poziomie 62, 63 lub 64 lat) wpłynęłoby na wydolność systemu emerytalnego?
4. Czy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dysponuje wyliczeniami, jak zmieniłaby się średnia wysokość emerytur dla kobiet w przypadku zrównania wieku emerytalnego? Jak obecnie wygląda dysproporcja między świadczeniami emerytalnymi kobiet i mężczyzn?

Poseł Witold Tumanowicz

15 stycznia 2024 r.

Odpowiedź na interpelację nr 914 w sprawie wieku emerytalnego

Szanowna Pani Ministro,

Nawiązując do pisma Ministra- Członka Rady Ministrów Macieja Berka z dnia 2 lutego 2024 r. (DSP.INT.4610.515.2024) w sprawie interpelacji numer 914 posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Witolda Tumanowicza, dotyczącej różnego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn informuję, co następuje.

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w 2022 r. liczba emerytów i rencistów w Polsce wyniosła 9.255,8 tys. osób, co stanowi 24,5 % populacji całego kraju. Z podanych danych 77,1% stanowili emeryci i emerytki. Z danych przedstawionych w raporcie wynika, że liczba kobiet i mężczyzn przechodzących na emerytury w porównaniu od 2000 do 2022 r. roku stale rośnie .

W grudniu 2022 r., podobnie jak w grudniu 2021 r., najliczniejszą grupę osób wśród pobierających emerytury w ramach pozarolniczego i rolniczego systemu ubezpieczeń społecznych stanowiły osoby w wieku 65-69 lat (29,9%), natomiast najmniej liczną – świadczeniobiorcy w wieku 55-59 lat (1,1%). W stosunku do 2021 r. wzrósł udział świadczeniobiorców w wieku 70-74 lata o 0,8 p. proc. do 24,5% oraz w wieku 75 lat lub więcej o 0,7 p. proc. do 27,8%, spadł zaś w grupie wieku 60-64 lata o 1,3 p. proc. do 15,2%. Niewielkie spadki wystąpiły w grupach wieku 55-59 lat o 0,2 p. proc. i 54 lata i mniej o 0,1 p. proc. W grupie wieku: 65-69 lat udział świadczeniobiorców pozostał bez zmian.

Średni wiek osób przechodzących na emeryturę, którym świadczenie wypłaca ZUS, zbliżony jest do ustawowego wieku przejścia na emeryturę tj. 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i w 2022 r. wyniósł ponad 62 lata (łącznie dla kobiet i mężczyzn), z tego dla mężczyzn - 64,9, a dla kobiet – 60,6. W 2022 r. 96,5% kobiet uzyskało emeryturę w wieku 60-64 lata, a 98,0% mężczyzn w wieku 65 lat lub więcej.

Łączna kwota świadczeń emerytalno-rentowych ogółem w Polsce w 2022 r. wyniosła 302.391 mln zł. Z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych wypłacono 284.484 mln zł, z czego na wypłaty z ZUS przypadało 263.081,4 mln zł (wzrost o 9,4%), z MON – 7.972,6 mln zł (wzrost o 7,3%), z MS – 1.941,0 mln zł (wzrost o 10,2%), z MSWiA – 11.488,9 mln zł (wzrost o 15,5%). Kwota emerytur i rent z KRUS wyniosła 17.907 mln zł (wzrost o 0,8% w porównaniu do 2021 r.). Przeciętne miesięczne świadczenia emerytalno-rentowe brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych wyniosły 2.869,65 zł (wzrost o 9,4%), w tym z ZUS – 2....