Kredyt hipoteczny po rozwodzie

Interpelacja nr 12385 do ministra sprawiedliwości w sprawie zwolnień byłych małżonków z długu

Stan faktyczny

W naszym kraju wciąż wzrasta liczba zaciągniętych kredytów. W 2015 r. Polacy zaciągnęli niemalże 2 miliony kredytów hipotecznych, a ich łączna wartość oscylowała w granicach 400 miliardów złotych. Jak wskazują statystyki, większość kredytów została udzielona małżeństwom w celu zaspokojenia ich potrzeb mieszkaniowych.

W tym samym czasie, w naszym kraju, niepokojąco wzrosła liczba rozwodów. Aktualnie corocznie rozwodzi się około 60 000 par.

Zestawienie tych dwóch faktów ma istotne znaczenie praktyczne. W rzeczywistości bowiem niemalże nieodłącznym skutkiem rozwiązania małżeństwa przez rozwód jest podział wspólnego majątku.

Wypada przypomnieć, iż aktualnie w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd nie dzieli długów. Tym samym, jak słusznie zauważa A. Grajewski (Podział majątku wspólnego, a zwolnienie byłego małżonka z długu, Palestra 11/2016, s. 16) nie będąc już współwłaścicielem nieruchomości, która w wyniku podziału majątku przypadła byłemu współmałżonkowi, drugi z byłych małżonków pozostaje nadal współkredytobiorcą odpowiedzialnym osobiście i całym swoim majątkiem teraźniejszym i przyszłym za spłatę zaciągniętego w trakcie małżeństwa kredytu. Autor słusznie dostrzega, iż sytuacja ta jest niekomfortowa pod względem psychicznym, ale także wydatnie zmniejsza zdolność kredytową jednego z małżonków w przyszłości.

Biorąc pod uwagę aktualny porządek prawny panujący w naszym kraju, wielce prawdopodobną jest sytuacja, gdzie małżonek, któremu nie przypadła w udziale nieruchomość wspólna, będzie zobligowany do spłacenia wierzyciela hipotecznego (tj. przeważnie banku), a zarazem wierzyciela osobistego małżonka, gdy np. były małżonek któremu nieruchomość przypadła w wyniku podziału, utraci źródło dochodu lub umrze, nie zostawiając spadkobierców i majątku spadkowego poza wspomnianą nieruchomością, która znacznie straci na wartości i nie pozwoli na pokrycie solidarnego zadłużenia byłych małżonków (por. uwagi tegoż samego autora).

Oczywistym jest, iż sytuacja powstała w ten sposób jest niesprawiedliwa z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Artur Grajewski wysuwa ciekawy postulat, aby w przypadku sądowego podziału majątku wspólnego istniała możliwość zwolnienia z długu przez sąd byłego współmałżonka, który nie otrzyma na własność nieruchomości wspólnej w żądnej części. Sąd oceniałby w tym przypadku, czy takie zwolnienie nie jest sprzeczne z prawem. W takiej sytuacji wierzyciel hipoteczny zostałby w części zaspokojony z przypadającej na rzecz jednego z byłych małżonków spłaty. Nadto wierzyciel hipoteczny mógłby brać udział w postępowaniu, a także zgłaszać ewentualny sprzeciw co do rozdysponowywania majątkiem wspólnym w zakresie przysługujących spłat.

Propozycje Artura Grajewskiego szeroko przedstawione w cytowanym wyżej artykule z całą pewnością zasługują na pogłębioną analizę. Nie ma wątpliwości, iż w kolejnych latach problem związany z podziałem majątku i związanym z tym długiem będzie wielokrotnie występował w praktyce. Jak słusznie zauważono, tylko zmiana obecnego stanu prawnego pozwoli unormować sytuację tysięcy osób, które niejednokrotnie do końca życia pozostaną z długiem obciążającym ich jako dłużników osobistych banków (niektóre kredyty były zaciągane nawet na 50 lat), a jednocześnie nieposiadających prawa do nieruchomości, z której zakupem dług ten był związany.

W związku z tym na podstawie Konstytucji RP z 1997 rok, art. 115 i ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora z 1996 roku, art. 14 ust.1 pkt 7 i wprost wynikających z Regulaminu Sejmu RP art. 192, pozwolę sobie jako poseł na Sejm RP złożyć do Pana Ministra interpelację poselską.

Czy planowana jest nowelizacja przepisów w zakresie, o której mowa w interpelacji?

Poseł Tomasz Jaskóła

Częstochowa, dnia 4 maja 2017 r.

Odpowiedź na interpelację nr 12385 w sprawie zwolnień byłych małżonków z długu

Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na interpelację złożoną przez pana posła Tomasza Jaskółę, przekaz...