Interpretacje podatkowe. Urzędnicy odrzucają większość wniosków podatników

Interpelacja nr 30895 do ministra finansów w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego

Szanowny Panie Ministrze,

art. 14a §1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja Podatkowa daje ministrowi finansów możliwość dokonania interpretacji przepisów prawa podatkowego, w celu zapewnienia jednolitego stosowania ich przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej. Z możliwości wydania interpretacji ogólnej skorzystał Pan w 2014 roku „aż” 11 razy. Nie lepiej było w latach poprzednich, bo w 2013 roku interpretacji ogólnych było 15, a rok wcześniej 14. Nie oznacza to jednak, że tak mało jest wniosków o wydanie stosownych interpretacji. Jak podaje dziennik „Rzeczpospolita”, przez sito kwalifikacyjne przechodzi zaledwie 5 proc. z nich. Natomiast większość wniosków podatników o wykładnię skomplikowanej regulacji zostaje odrzuconych.

W tym miejscu nasuwają się dwa wnioski. Po pierwsze: przepisy Ordynacji Podatkowej z zakresu formułowania wniosku przez wnioskodawcę o wydanie interpretacji ogólnej (art. 14a § 2), określenia, kiedy zachodzi możliwość wydania interpretacji ogólnej na wniosek (art. 14a § 3) oraz pozostawienia wniosku o wydanie interpretacji ogólnej bez rozpatrzenia (art. 14a § 4) są sformalizowane, ale równocześnie nakreślone dość ogólnie i pozostawiają dużą uznaniowość w tej kwestii. Wskazanie niejednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego w określonych decyzjach, postanowieniach oraz interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej jest niewystarczające. Zgodnie z art. 14a §2 pkt 2 Ordynacji Podatkowej interpretacja musi dotyczyć takich samych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych oraz takich samych stanów prawnych. Często zdarza się, że taki sam stan faktyczny traktowany jest jako identyczny w każdym szczególe. Dlatego przy wykazaniu sprzecznych interpretacji indywidualnych minister odmawia wydania interpretacji ogólnej, twierdząc, że brak jest rozbieżności ze względu na inne stany faktyczne. Po drugie: w praktyce nie trudno jest zauważyć, że interpretacje ogólne z urzędu wydawane są za późno, ponieważ minister finansów z reguły woli zaczekać, aż problem rozwiążą za niego sądy, wydając stosowne orzeczenie. Reakcja powinna być znacznie szybsza, bowiem kontrowersyjnych kwestii podatkowych nie brakuje, tym bardziej, że interpretacje ogólne obciążają urzędników, którzy wydają interpretacje indywidualne i służą jednolitemu stosowaniu przepisów prawa podatkowego.

Drugi problem dotyczy wydawania interpretacji indywidualnych przez organy podatkowe. Instytucja interpretacji podatkowych miała ułatwić przedsiębiorcom stosowanie przepisów prawa podatkowego w praktyce, a w konsekwencji organy podatkowe często interpretują przepisy podatkowe na niekorzyść przedsiębiorców, nawet jeśli taka interpretacja jest niezgodna z brzmieniem przepisów, co wyraźnie potwierdzają sądy administracyjne w swoich wyrokach. Fiskus, hołdując zasadzie in dubio pro fisco, interpretuje przepisy albo rozszerzając albo zawężając. Pierwszy przypadek odnosi się do podatku, natomiast drugi dotyczy ulg i zwolnień. Oba sprowadzają się do wspólnego mianownika, jakim jest jak największa kwota daniny. Niestety organy podatkowe, nie chcą dostrzec, że na kompleksowy proces przeprowadzenia wykładni składa się porządek prawny, miejsce ustawy w systemie oraz cel jej regulacji oraz zamierzenia ustawodawcy. Tylko takie całościowe ujęcie pozwoli uniknąć jednostronnego spojrzenia na sens normy prawnej.

W związku z powyższym zwracamy się do Pana Ministra z następującymi pytaniami:

1. Jakie działania podejmie Minister Finansów w celu zmniejszenia stopnia uznaniowości w sprawie wydawania postanowień o pozostawieniu wniosku o wydanie interpretacji ogólnej bez rozpatrzenia?
2. Dlaczego pomimo tylu kontrowersyjnych kwestii podatkowych Minister Finansów w ograniczonym zakresie korzysta z możliwości wydawani interpretacji ogólnych z urzędu?
3. Dlaczego organy podatkowe interpretują przepisy prawa podatkowego przy wydawaniu interpretacji indywidualnych, często nie przestrzegając zasad prawidłowej wykładni oraz ukształtowanego orzecznictwa sądów?

Z poważaniem

Jan Warzecha

Bogdan Rzońca

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 30895 w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego

Odpowiadając na interpelację Posłów na Sejm RP Pana Jana Warzechy i Pana Bogdana Rzońcy z dnia 10 lutego 2015 r. Nr 30895, w sprawie interpretacji ogólnych oraz interpretacji indywidualnych prawa podatkowego, uprzejmie wyjaśniam.

Na wstępie zauważyć należy, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Zakres uprawnień oraz obowiązków Ministra Finansów związanych z wydawaniem interpretacji przepisów prawa podatkowego określają przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”. Zgodnie z art. 14a § 1 ustawy minister właściwy do spraw finansów publicznych dąży do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności ich interpretacji, z urzędu lub na wniosek, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (interpretacje ogólne); wnioskodawcą nie może być organ administracji publicznej.

Minister Finansów ma zatem obowiązek starania się o zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej.

Jak słusznie Panowie Posłowie zauważyli, wydawanie przez Ministra Finansów interpretacji ogólnych na wniosek jest trybem sformalizowanym, zarówno jeśli chodzi o sposób formułowania wniosku przez samego wnioskodawcę (art. 14a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa), jak też określenie, kiedy zachodzi możliwość wydania interpretacji ogólnej na wniosek (art. 14a § 3) oraz kiedy wniosek o wydanie interpretacji ogólnej należy pozostawić bez rozpatrzenia (art. 14a § 4). Oznacza to, iż wszystkie w/w przewidziane prawem warunki i przesłanki muszą zaistnieć, aby wydać interpretację ogólną na wniosek. W przeciwnym zaś razie zachodzi obowiązek wydania postanowienia o pozostawieniu wniosku niespełniającego tych warunków bez rozpatrzenia. Tryb wydawania interpretacji ogólnych n...