Fikcyjne zatrudnienie pozwala uniknąć płacenia składek ZUS

Interpelacja nr 11761 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie zagrożenia bezpieczeństwa systemu świadczeń społecznych poprzez proceder polegający na rejestracji firmy za granicą w sytuacji wykonywania pracy w Polsce

Szanowna Pani Minister! Jak wynika z alarmujących doniesień prasowych i informacji docierających do mojego biura poselskiego, istnieje poważny problem polegający na zagrożeniu bezpieczeństwa systemu świadczeń społecznych w Polsce. Szkodliwy proceder polega na fikcyjnym zatrudnieniu np. w Wielkiej Brytanii. To zwalnia z opłacania w Polsce ZUS, a umożliwia jednocześnie korzystanie z polskiej służby zdrowiała.

Na rynku powstają już firmy, które specjalizują się w oferowaniu możliwości płacenia składek na ubezpieczenie społeczne w krajach Unii Europejskiej. Działają na tej zasadzie, że klient, który chce „zoptymalizować” koszty prowadzenia swojej działalności gospodarczej, w ramach miesięcznego abonamentu korzysta z oferowanej usługi zatrudniania i opłacania składek za granicą.

Niestety, okazuje się, że firmy te działają legalnie, korzystając z luki prawnej i swego rodzaju niedoskonałości przepisów w tym względzie. Należy podkreślić, iż czerpią z tego ogromne korzyści. Jednocześnie istnieje poważny problem, ponieważ straty Zakładu Ubezpieczeń Społecznych idą w dziesiątki milionów złotych. Zagraża to bezpośrednio systemowi ubezpieczeń społecznych.

Taki stan rzeczy sprawia, że Polacy tracą zaufanie do instytucji państwa. Nieustanne problemy ZUS, a także podobne do opisywanej luki w stanowionym prawie poddają w wątpliwość skuteczność i trwałość tej instytucji.

Należy zatem dołożyć wszelkich starań, aby zarówno prawo krajowe, jak i prawo Unii Europejskiej stało na straży uczciwego i równego traktowania obywateli. Ważne jest, aby zwłaszcza sfera ubezpieczeń społecznych cieszyła się zaufaniem i stabilnością.

W związku z powyższym proszę Panią Minister o odpowiedź na następujące pytania:

1. Czy ministerstwo monitoruje opisany wyżej problem i jego skalę?

2. Czy kierowany przez Panią resort planuje systemowe rozwiązania dotyczące opisanych kwestii, które na trwałe pozwolą zabezpieczyć system w tym względzie?

3. Czy opisywanym procederem zajmuje się Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego?

Z poważaniem

Poseł Piotr Stanke

Warszawa, dnia 24 września 2009 r.

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej na interpelację nr 11761 w sprawie zagrożenia bezpieczeństwa systemu świadczeń społecznych poprzez proceder polegający na rejestracji firmy za granicą w sytuacji wykonywania pracy w Polsce

W związku z przekazaną przez Pana Marszałka przy piśmie z dnia 30 września br., znak: SPS-023-11761/09, interpelacją posła Piotra Stanke w sprawie zagrożenia bezpieczeństwa systemu świadczeń społecznych poprzez proceder polegający na rejestracji firmy za granicą w sytuacji wykonywania pracy w Polsce pozwalam sobie przedstawić następujące wyjaśnienia:

W interpelacji posła Piotra Stanke chodzi w istocie o sytuację wyłączania się niektórych przedsiębiorców z polskich ubezpieczeń społecznych poprzez formalne podejmowanie przez te osoby pracy najemnej na terytorium innych krajów Unii Europejskiej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych pełni funkcję krajowej jednostki łącznikowej w zakresie dwustronnych stosunków ubezpieczeniowych w obszarze koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w odniesieniu do Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii. Wszystkie wątpliwe przypadki ubezpieczeniowe muszą być rozpatrywane indywidualnie i taki też charakter mają postępowania wyjaśniające prowadzone przez ZUS w bezpośredniej współpracy z jego poszczególnymi odpowiednikami w różnych krajach Unii czy też szeroko rozumianego obszaru Wspólnoty.

Problem opisany przez posła Piotra Stanke, a wcześniej przez media (głównie prasę), został jak na razie zidentyfikowany w szczególności w odniesieniu do dwóch krajów, to jest Litwy i Anglii. Według informacji uzyskanych przez ZUS od litewskiego ubezpieczyciela szacuje on skalę zjawiska na ok. 1,5 tys. przypadków. Co do Anglii zakład miał istotne problemy z podjęciem postępowań wyjaśniających wobec braku informacji na temat osób zatrudnianych przez angielskich pracodawców jak i samych tych pracodawców. Jednostki terenowe ZUS wydały jak dotąd 9 formalnych interpretacji oraz 160 pisemnych wyjaśnień w indywidualnych sprawach dotyczących Anglii. Ponieważ udało się jednak ustalić dane jednej z firm pośredniczących w zatrudnianiu Polaków w Anglii, na tej podstawie ZUS zwrócił się w dniu 1 października br. z prośbą o pomoc do angielskiego ubezpieczyciela. Obecnie strona polska w dalszym ciągu oczekuje na odpowiedź w tej sprawie. Z informacji przekazanej w przedmiotowych kwestiach przez ZUS wynika, że zakład podjął wszelkie działania, jakie były możliwe na tym etapie sprawy. Powodzenie w wyjaśnieniu wszystkich sygnalizowanych wątpliwych przypadków ubezpieczeniowych zależy jednak przede wszystkim od skuteczności ubezpieczyciela litewskiego i angielskiego, bowiem to do nich właśnie należeć będzie ustalenie i ewentualne zweryfikowanie faktycznego statusu zatrudnieniowego Polaków zatrudnionych formalnie na ich te...