30.10.2014Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków a VAT Pytanie podatnika: Czy Gminie będzie przysługiwało prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego z faktur zakupowych związanych z planowaną do realizacji inwestycją pn. „...” i jego zwrotu?
09.10.2014PKPiR: Dokumentowanie zakupu rzeczy na portalu internetowym Potwierdzenia zawarcia umowy zakupu towarów handlowych zawierające wyłącznie dane wystawcy aukcji, datę wykonania operacji, przedmiot, ilość, cenę, a także wyciąg z rachunku bankowego, z którego wynika, że wpłata została przekazana sprzedającemu, a nie zawierający podpisów osób uprawnionych do prawidłowego dokumentowania operacji gospodarczych, nie może stanowić dowodu księgowego, będącego podstawą ujęcia wydatków (kosztów) w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
08.10.2014PKPiR: Dokumentowanie zakupu rzeczy na portalu internetowym Potwierdzenia zawarcia umowy zakupu towarów handlowych zawierające wyłącznie dane wystawcy aukcji, datę wykonania operacji, przedmiot, ilość, cenę, a także wyciąg z rachunku bankowego, z którego wynika, że wpłata została przekazana sprzedającemu, a nie zawierający podpisów osób uprawnionych do prawidłowego dokumentowania operacji gospodarczych, nie może stanowić dowodu księgowego, będącego podstawą ujęcia wydatków (kosztów) w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
23.09.2014Rozliczenie VAT przy refakturowaniu mediów Pytanie podatnika: Wnioskodawczyni wynajmuje budynek pod działalność gospodarczą, najem za lokal rozlicza ryczałtem co miesiąc i wystawia faktury VAT. Najemca płaci za energię i wodę (media) na podstawie refaktury, którą z kolei Wnioskodawczyni wystawia na podstawie wystawionych faktur przez dostawcę energii i wody. Czy należy refakturować opłaty za wodę i ścieki w stawce 8%? Czy fakturę za media należy ujmować w rejestrze VAT zakupy, a wystawioną „refakturę” za media w rejestrze sprzedaży VAT?
16.06.2014Poczęstunek dla pracowników i kontrahentów a VAT Przedsiębiorca może odliczyć podatek naliczony przy nabyciu artykułów spożywczych zużytych przez pracowników lub gości (kontrahentów), gdy nabywane artykuły należą się pracownikom na podstawie wewnętrznych regulacji, czy też są udostępniane na spotkaniach roboczych lub spożywane na spotkaniach biznesowych z kontrahentami mających związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych.
13.06.2014Poczęstunek dla pracowników i kontrahentów a VAT Przedsiębiorca może odliczyć podatek naliczony przy nabyciu artykułów spożywczych zużytych przez pracowników lub gości (kontrahentów), gdy nabywane artykuły należą się pracownikom na podstawie wewnętrznych regulacji, czy też są udostępniane na spotkaniach roboczych lub spożywane na spotkaniach biznesowych z kontrahentami mających związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych.
19.05.2014VAT od czynszu, najmu i opłat za media Pytanie podatnika: Jaką stawkę VAT ma zastosować Wnioskodawca refakturując najem, energię i wodę zakładowi fryzjerskiemu? Czy Wnioskodawca będący podatnikiem VAT powinien wystawiać refaktury zakładowi fryzjerskiemu ze stawką VAT zgodnie z fakturą pierwotną?
09.05.2014Gmina i jednostki budżetowe jako podatnicy VAT Pytanie podatnika: Czy gmina i jej jednostki budżetowe powinny być traktowane dla celów rozliczeń VAT jako jeden podatnik i dokonywać jednego rozliczenia deklaracyjnego przez Gminę?
29.04.2014Stawka VAT przy refakturowaniu mediów Pytanie podatnika: Sp. z o.o. jest właścicielem nieruchomości komercyjnej, w której są wynajmowane przez spółkę lokale użytkowe (biurowo-usługowe). Aktualnie najem opodatkowany jest stawką 23% VAT, podobnie dostawy energii elektrycznej i gazu, natomiast woda i ścieki są opodatkowane stawką 8%. Dotychczas spółka stosowała przy refakturowaniu mediów na najemców stawkę 23%, w tym na wodę i ścieki, z uwagi na to, że najem jest usługą główną, a dostarczane media do lokali są usługą dodatkową. Czy stawka 23% jest stawką prawidłową?
30.01.2014Dokumentowanie kosztów. Dowody księgowe dla potrzeb PKPiR Pytanie podatnika: Czy można zaksięgować dowód wewnętrzny tzw. „WZ”, w którym są wszystkie dane potrzebne do wystawienia faktury? Czy można zaksięgować dowód wewnętrzny, prowadząc rozliczenie na zasadach ogólnych przy PKPiR, jeśli nie ma możliwości otrzymania faktury za ten towar od firmy, gdyż nie ma kontaktu.
11.12.2013Stawka VAT przy refakturowaniu mediów Pytanie podatnika: Czy Wynajmujący nie będąc bezpośrednim dostawcą wody, odbiorcą ścieków komunalnych, dostawcą energii cieplnej i elektrycznej ani gazu ma prawo dokumentowania sprzedaży (refakturowania) najemcom lokali mieszkalnych oraz użytkowych sprzedaży gazu, energii elektrycznej, cieplnej oraz usług komunalnych z prawem wskazania w fakturach VAT, iż sprzedaż wody i odprowadzanie ścieków oraz wywóz śmieci są opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 8%, a sprzedaż energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu jest opodatkowana stawką podatku VAT w wysokości 23%?
19.09.2013Nieodpłatna dostawa towarów i świadczenie usług a VAT Pytanie podatnika: Czy udostępnienie artykułów spożywczych należy traktować jako nieodpłatne przekazanie lub zużycie towarów na potrzeby osobiste pracowników lub kontrahentów, a w przypadku usługi cateringowej lub gastronomicznej jako nieodpłatne świadczenie usług na potrzeby osobiste pracowników, kontrahentów lub jako inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika?
19.08.2013Przyspieszony zwrot VAT Pytanie podatnika: Czy Wnioskodawca będzie uprawniony do przyspieszonego zwrotu nadwyżki podatku VAT naliczonego związanego z nabyciem Działek w terminie 25 dni?
22.05.2013PKPiR: KW jako dowód księgowy Pytanie: W ramach działalności zajmuję się demontażem pojazdów wycofanych z eksploatacji. W celu pozyskania samochodów zamierzam za niektóre z nich płacić klientom. Dokumentami potwierdzającymi dokonaną czynność będą: dowód zapłaty „Kasa wypłaci” oraz zaświadczenie o demontażu. Czy dokument KW będzie prawidłowym dokumentem dla opisanego zdarzenia gospodarczego i czy może on stanowić dowód księgowy uprawniający do zaliczenia wydatku jako kosztu w podatkowej księgę przychodów i rozchodów?
12.03.2013Stawka VAT przy refakturowaniu mediów Z uzasadnienia: W stanie faktycznym przedstawionym we wniosku, czynsz najmu nie obejmował opłat za gaz, energię elektryczną, wodę, śmieci i centralne ogrzewanie, brak zatem podstaw do przyjęcia, że mamy do czynienia ze świadczeniem jednolitym usługi najmu, w cenę którego wliczany jest zarówno czynsz jak i koszty świadczeń dodatkowych. W takiej sytuacji do dostaw mediów znajduje zastosowanie art. 8 ust. 2a i art. 30 ust 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Natomiast czynsz najmu (obejmujący opłatę za korzystanie z lokalu oraz za świadczenia dodatkowe), będzie stanowił obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy, do którego zastosowane zostaną zasady opodatkowania właściwe dla świadczenia zasadniczego (najmu).
18.02.2013Dokumentowanie w PKPiR nieodpłatnego nabycia towarów Pytanie podatnika: W jaki sposób, prowadząc działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem ewidencjonowanym, Wnioskodawca ma prawidłowo dokumentować nabycie towarów handlowych na tzw. „wystawkach”?
17.01.2013Koszty działalności: Wydatki na korzystanie z Internetu w miejscu zamieszkania Pytanie podatnika: Z uwagi na charakter działalności gospodarczej (świadczenie usług prawnych), Wnioskodawca pracuje (np. pisze pisma procesowe) także w miejscu zamieszkania (wieczory, weekendy), co wymaga od Niego stałego dostępu do Internetu. Czy Wnioskodawca może - przy założeniu, iż faktury za dostęp do Internetu w miejscu zamieszkania wystawiane będą na Niego jako przedsiębiorcę (podmiot gospodarczy) - zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów 70% kosztów dostępu do Internetu w miejscu zamieszkania mimo, iż jego adres zamieszkania nie został ujawniony w CEDIG, jako adres dodatkowego wykonywania działalności gospodarczej?
21.11.2012Dowód wewnętrzny jako potwierdzenie zakupu towaru Pytanie podatnika: Wnioskodawca część towarów przeznaczonych do sprzedaży będzie nabywał w sklepach, gdzie jedynym dostępnym dowodem sprzedaży będzie paragon. Na podstawie otrzymanego paragonu będzie przygotowywał dowód wewnętrzny. Tak przygotowany dokument (wraz z paragonem, będącym jego załącznikiem) zostanie oznaczony numerem kolejnym i podpisany przez Wnioskodawcę. Czy tak sporządzony dowód wewnętrzny może zostać uznany za dowód księgowy?
24.10.2012Dokumentowanie nieodpłatnego nabycia towarów handlowych Pytanie podatnika: Wnioskodawca planuje rozpocząć działalność gospodarczą, polegającą na sprzedaży przywożonych z zagranicy używanych towarów domowego użytku (art. ogrodnicze, kosiarki spalinowe, rowery, artykuły wyposażenia domu - art. dekoracyjne), które nabywane byłyby nieodpłatnie na tzw. „wystawkach”, gdzie jest możliwość nabycia rzeczy porzuconych na chodnikach przez byłych właścicieli. Jak udokumentować operację nieodpłatnego nabycia porzuconego używanego towaru na tzw. wystawce poza granicami Polski?
11.05.2012Opodatkowanie czynności wykonywanych przez zakład budżetowy na rzecz gminy Pytanie podatnika: Czy czynności wykonywane przez zakład z zakresu gospodarki mieszkaniowej, utrzymania dróg, ulic, utrzymania zieleni, oświetlenia ulicznego, na rzecz gminy, podlegają VAT? Czy wykonywane czynności zobowiązują zakład do wystawiania faktur na rzecz gminy, czy można je rozliczać wystawiając notę księgową, rachunek?
04.04.2012Długi jako koszt sprzedaży mieszkania nabytego w spadku Z uzasadnienia: Ustawodawca w art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienił enumeratywnie co może stanowić koszt uzyskania przychodu w przypadku sprzedaży nieruchomości nabytej w spadku. Spłata zaciągniętych przez spadkodawcę zobowiązań nie została wymieniona w tym przepisie. Wydatki te wynikają wyłącznie z faktu nieterminowego uiszczania opłat, którymi obciążany był spadkodawca. Wobec tego brak jest podstaw prawnych do ich zaliczenia także do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości nabytej przez stronę w drodze spadku.
22.03.2012Koszty działalności: Wynajem mieszkania poza miejscem zamieszkania Pytanie podatnika: W celu obniżenia wydatków ponoszonych na hotele oraz transport Wnioskodawca wynajął mieszkanie w mieście w którym jego główny klient ma siedzibę. Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej wydatki ponoszone na wynajem mieszkania związany z prowadzeniem działalności gospodarczej poza miejscem zamieszkania?
22.02.2012Dokumentowanie zakupu towarów na aukcjach internetowych Pytanie: Jestem podatnikiem VAT i prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów. W ramach działalności gospodarczej zamierzam dokonywać zakupów oraz sprzedaży telefonów komórkowych i innych akcesoriów za pośrednictwem Internetu. Zakup ww. towarów odbywałby się poprzez licytację na aukcjach portali internetowych od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Zapłata za towar byłaby dokonywana przelewem na konto bankowe. Dowodami zakupu towaru byłyby wydruki z informacji z Internetu o wygranej aukcji. Czy ww. wydruki oraz bankowe potwierdzenie zapłaty za towar będą podstawą do zaliczenia wydatków z tytułu zakupu do kosztów?
21.02.2012Prawo do odliczenia VAT przez gminę Pytanie podatnika: Czy możliwe jest odzyskanie przez Gminę zapłaconego podatku VAT przy realizacji inwestycji?
19.12.2011Paragony za przejazd taksówkami w PKPiR Pytanie podatnika: Czy wydatki z tytułu przejazdu taksówką w mieście (poza miastem), w którym znajduje się siedziba firmy Wnioskodawcy, udokumentowane paragonami, mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, czy też muszą być udokumentowane fakturą lub rachunkiem?
25.11.2011Stawka VAT przy refakturowaniu mediów Pytanie podatnika: Jaką stawkę VAT powinno się stosować do refakturowania usług dodatkowych (media)? Refaktury wystawiane są na podstawie faktur pierwotnych.
09.08.2011Dokumentowanie przychodów dla potrzeb PKPiR Pytanie podatnika: Czy podatnik dokonujący wyłącznie sprzedaży usług świadczonych drogą elektroniczną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz takich osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, dla których nabywanie usług świadczonych przez podatnika nie będzie związane z prowadzoną działalnością może dokumentować przychód i dokonywać zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów za pomocą dowodu wewnętrznego wystawionego na koniec każdego dnia, stwierdzającego fakt sprzedaży usług?
20.07.2011Zaległy czynsz nie może być kosztem sprzedaży mieszkania Pytania podatnika: Czy Wnioskodawca od podatku dochodowego od sprzedaży nabytego w spadku mieszkania może odliczyć zapłacony podatek spadkowy, poniesione faktycznie koszty pierwszego od 50 lat remontu, pomimo, że faktury są z datami późniejszymi oraz poniesione faktycznie zaległe opłaty za czynsz, gaz, energię elektryczną i inne opłaty eksploatacyjne?
30.06.2011WSA: Zła faktura nie wyklucza wydatku z kosztów Z uzasadnienia: Za koszt uzyskania przychodu można uznać również wydatek, który został udokumentowany nierzetelnym lub wadliwym dowodem księgowym, jeżeli w toku postępowania podatkowego podatnik wykaże, że operacja gospodarcza opisana w tym dowodzie faktycznie wystąpiła oraz, że poniósł jej koszt.
03.01.2011Podatek VAT 2011: Stawki VAT 2011, fakturowanie w okresie przejściowym Podatek VAT należy do najbardziej skomplikowanych w rozliczaniu. Wprowadzone od 1.01.2011 r. zmiany są bardzo duże – dlatego też z uznaniem witamy informator Ministerstwa Finansów, przekazujący podatnikom najważniejsze informacje o skutkach wprowadzonych zmian i zasadach postępowania w okresie przejściowym. Ze względu na jego objętość publikujemy go w podziale na odcinki, w których przedstawiono najważniejsze zagadnienia.
06.12.2010Paragon jako dowód poniesienia kosztu Pytanie podatnika: Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą na terenie Polski oraz Niemiec w zakresie: usług mechaniki samochodowej, handlu częściami samochodowymi, autami, itp. Często zdarza się, że w Niemczech zakupuje części, jako towar handlowy i sprzedaje je w Polsce. Jako dowód zakupu dostaje jedynie paragon fiskalny, gdzie widnieją dane sprzedawcy oraz towaru który zakupił. Czy otrzymany paragon spełnia wymogi dowodu księgowego i czy tym samym stanowi podstawę księgowania, jako koszt prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej?
22.10.2010NSA o refakturowaniu kosztów zarządu nieruchomością wspólną Wspólnota mieszkaniowa, nabywając usługi w ramach zarządu nieruchomością wspólną, działa we własnym imieniu i na swoją rzecz - jako "osoba ustawowa", w rozumieniu art. 331 Kodeksu cywilnego, będąca jednostką organizacyjną, odrębną od właścicieli, co oznacza, że nie świadczy w tym zakresie usług na rzecz właścicieli lokali w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług i nie ma podstaw do refakturowania ponoszonych przez wspólnotę wydatków na rzecz właścicieli lokali.
07.10.2010WSA: Dokumentowanie obciążenia najemców lokali kosztami mediów Z uzasadnienia: Świadczenia "odsprzedaży" dostawy towarów i świadczenia usług związanych z udostępnieniem mediów przez podatnika najemcom lokali nie mogą być uznane za element świadczenia jednolitego jakim jest świadczenie najmu. Błędnie organ uznał, że do podstawy opodatkowania z tytułu najmu należy wliczać nie tylko należny czynsz, ale także należne opłaty za dostarczone media. Nie można również przyjąć, że te dwa świadczenia są ze sobą powiązane w sposób ścisły. W sytuacji bowiem, gdy w umowie najmu strony odrębnie uregulowały kwestię wynagrodzenia za możliwość korzystania z cudzej rzeczy (art. 659 § 1 K.c.) od opłat za inne świadczenia ze strony wynajmującego, tj. z tytułu udostępnienia mediów, to czynsz najmu nie obejmował opłat za ewentualne inne świadczenia wynajmującego na rzecz najemcy.
18.08.2010PKPiR: Dokumentowanie kosztów uzyskania przychodów Pytanie podatnika: Czy rachunki od umów zlecenia mogą widnieć w KPiR w postaci jednego dowodu wewnętrznego zawierającego listę rachunków z kwotami brutto oraz numerami rachunków, czy też winny być ewidencjonowane każdy z osobna?
05.07.2010Moment powstania obowiązku podatkowego w VAT przy refakturowaniu mediów Pytanie podatnika: W jakiem terminie Wnioskodawca powinien wykazać w ewidencji prowadzonej dla celów podatku od towarów i usług oraz zadeklarować podatek należy w deklaracji dla podatku od towarów i usług z tytułu odsprzedaży (refakturowania) energii elektrycznej, usług telekomunikacyjnych i tzw. usług komunalnych najemcom lokali użytkowych i dzierżawcom tj. czy w terminie otrzymania faktury VAT dokumentującej refakturowaną usługę, czy też nabycie energii elektrycznej odsprzedanej dla najemcy, czy też w terminie płatności, jaki został określony w fakturze VAT dokumentującej odsprzedaż najemcom energii elektrycznej, usług telekomunikacyjnych oraz odsprzedaż tzw. usług komunalnych?
11.06.2010Dokumentowanie nieodpłatnego nabycia towarów od osób prywatnych Pytanie podatnika: Jak udokumentować nabycie nieodpłatne przedmiotów pozyskanych na niemieckich „wystawkach”, a co za tym idzie wprowadzić do ewidencji towarów handlowych firmy, aby potem sprzedać je na polskim rynku?
11.11.2009Dokumentowanie zakupu towaru od osoby fizycznej (aukcja internetowa) Pytania:
1. Czy można dowód wpłaty za zakupiony towar wg poniższego opisu zaewidencjonować (zaksięgować) w księdze przychodów i rozchodów w kolumnie 10?
2. Czy taki druk (blankiet) jest wystarczającym dowodem poniesienia kosztu?
11.09.2009Dostawa mediów dla wspólnoty mieszkaniowej i rozliczenia VAT Zapytanie nr 4294 do ministra finansów w sprawie konieczności wystawiania faktur VAT przez jednostkę samorządu terytorialnego, administratora gminnego zasobu nieruchomości, na przykładzie gminy Libiąż z województwa małopolskiego
31.08.2009PKPiR: Dokumentowanie zakupów od ludności Pytanie podatnika: W jaki sposób dokumentować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów nabyte od ludności palety drewniane?
06.08.2009Dokumentowanie zakupu towarów handlowych Pytania podatnika:
1. Czy można opisany niżeji dowód wpłaty za zakupiony towar zaewidencjonować (zaksięgować) w księdze przychodów i rozchodów w kolumnie 10?
2. Czy ww. druk (blankiet) jest wystarczającym dowodem poniesienia kosztu?
30.01.2009Orzecznictwo podatkowe: Definicja budynku w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych W Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z 30 grudnia 1999 r. (Dz. U. Nr 112, poz. 1316 ze zm.) przez budynek rozumie się zadaszony obiekt budowlany wraz z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi, wykorzystywany dla potrzeb stałych oraz przystosowany do przebywania ludzi, zwierząt lub ochrony przedmiotów. Do wyposażenia budynku zalicza się wszystkie instalacje wbudowane w konstrukcje budynku na stałe, w tym dźwigi osobowe.
02.06.2008Dokumentowanie transakcji z rolnikami Pytanie podatnika: Czy istnieje możliwość sporządzania w danym dniu jednego dowodu wewnętrznego, dokumentującego zawarte transakcje kupna bydła i produktów rolnych na targowiskach od kilku rolników, którzy nie udostępniają swoich danych niezbędnych do prawidłowego sporządzenia faktury VAT RR, w celu zaewidencjonowania transakcji w podatkowej księdze przychodów i rozchodów?
25.06.2007Dokumentowanie wydatków w pytaniach i odpowiedziach – część I Dokumentowanie wydatków w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.
Rodzaj poniesionego wydatku ma znaczenie dla powinności jego udokumentowania w sensie odzwierciedlenia zaistniałych zdarzeń, skutkujących określonym rodzajem wydatku. Jednak nie wystarczy samo przedstawienie dowodu poniesienia wydatku, lecz konieczne jest, aby wydatek mieścił się w definicji kosztów uzyskania przychodów zapisanej w art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), z uwzględnieniem art. 23 ustawy.
17.12.2006Mieszkanie jako miejsce prowadzenia działalności Prowadzenie działalności we własnym mieszkaniu jest zjawiskiem powszechnym w naszej rzeczywistości. Prowadzenie działalności w mieszkaniu ma swoje plusy i minusy. Z jednej strony wiele wydatków można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Z drugiej przy określaniu wydatków stanowiących koszt uzyskania przychodów mogą pojawić się liczne wątpliwości, czy rzeczywiście dany wydatek może być kosztem, czy też nie. Wskazana jest więc daleko idąca ostrożność, aby nie narazić się na ewentualny, kosztowny spór z fiskusem.
16.07.2006Brak faktury i uznanie wydatku za koszt uzyskania przychodów Pytanie podatnika: Czy bez posiadanej faktury VAT potrącone przez Zamawiającego z należnego podatnikowi wynagrodzenia kwoty, (koszty wody, energii elektrycznej, usług ochrony placu budowy) mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, jeżeli powyższy fakt wynika z postanowień zawartej między stronami umowy, a Zamawiający z tytułu dokonanych potrąceń nie wystawił faktur VAT?
20.03.2006Działalność we własnym mieszkaniu i podatek VAT Pytanie: W jaki sposób rozliczać VAT z faktur dokumentujących dostawę mediów (prąd, gaz, woda, telefon), kiedy dotyczą one całego domu, którego część wykorzystuję na prowadzenie działalności gospodarczej? Dodam, że dla celów ewidencjonowania kosztów uzyskania przychodów rozliczam koszty proporcjonalnie w stosunku do wykorzystywanej powierzchni, dokumentuję dowodem wewnętrznym i wprowadzam do PKPiR.
