Zaliczenie kwoty zwrotu VAT na zobowiązania podatkowe

Z uzasadnienia: Termin zwrotu różnicy podatku od towarów i usług wynika z ustawy regulującej ten podatek (art. 87 ust. 2 ustawy o VAT). Organ ma obowiązek dokonania zwrotu najpóźniej w ostatnim dniu tego terminu. Postanowienie o zaliczeniu powinno w związku z tym, zgodnie z zasadą pogłębiania zaufania do działania organów podatkowych (art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej) być wydane niezwłocznie po dokonaniu zaliczenia, a najpóźniej w dniu, w którym przypada termin zwrotu podatku, tak aby podatnik mógł się dowiedzieć, dlaczego na jego rachunek nie wpłynęła cała lub część kwoty należnego mu zwrotu. Podatnik winien mieć bowiem pewność co do stanu swoich zobowiązań podatkowych i wiedzieć, które z nich wygasło w wyniku zaliczenia przysługującemu mu zwrotu podatku.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (sprawozdawca), Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej K. S.A. w L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 31 stycznia 2011 r. sygn. akt I SA/Wr 1276/10 w sprawie ze skargi K. S.A. w L. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 20 sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie zaliczenia zwrotu podatku od towarów i usług za grudzień 2009 r. na poczet zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych za styczeń i luty 2010 r.:

1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od K. S.A. w L. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w W. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 1276/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę K. S.A. z siedzibą w L. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia 20 sierpnia 2010 r., nr [...] w przedmiocie zaliczenia zwrotu podatku od towarów i usług za grudzień 2009 r. na poczet zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych za styczeń i luty 2010 r.

Rozstrzygnięcie to zapadło w następującym, przyjętym przez Sąd pierwszej instancji, stanie faktycznym:

Postanowieniem z dnia 29 marca 2010 r. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego we W. zaliczył przysługujący K. S.A. z siedzibą w L. (dalej powoływanej jako: "Spółka") zwrot podatku od towarów i usług za grudzień 2009 r. w wysokości 72.861 zł na poczet zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych za styczeń 2010 r. w kwocie 46.605.925 zł oraz za luty 2010 r. w kwocie 26.255.075 zł. Spółka złożyła w dniu 28 stycznia 2010 r. deklarację dla podatku od towarów i usług za grudzień 2009 r., w której wykazała kwotę do zwrotu. Pismem z dnia 16 lutego 2010 r. strona wniosła o zaliczenie zwrotu za grudzień 2009 r. na poczet zaliczki w podatku dochodowym od osób prawnych za styczeń 2010 r. w kwocie 48.382.631 zł i zwrot pozostałej kwoty w wysokości 24.478.369 zł na rachunek bankowy. Po czym pismem z dnia 15 marca 2010 r. wniosła o zaliczenie zawrotu podatku od towarów i usług za styczeń 2010 r. na poczet zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych za luty 2010 r. w kwocie 43.298.366 zł, jednocześnie zmieniając wcześniejszy wniosek, aby część kwoty która miała zostać zwrócona na rachunek bankowy w kwocie 5.084.265 zł zaliczyć na zaliczkę za luty 2010 r., a pozostałą kwotę 19.394.104 zł zwrócić na rachunek bankowy. Mając na uwadze, że w momencie wydawania postanowień strona posiadała bieżące zobowiązania z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych za styczeń i luty 2010 r. w ocenie organu konieczne było dokonanie zaliczenia zwrotu na poczet tych zobowiązań w innych wysokościach niż żądała strona.

W zażaleniu Spółka zarzuciła naruszenie art. 62, art. 76 §1, art. 76a, art. 76b, art. 217, art. 219, art. 210 § 4, art. 120, art. 121, art. 139, art. 140 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), powoływanej dalej jako "O.p.". W uzasadnieniu strona wskazała, że organ powinien dokonać zaliczenia zgodnie z jej wnioskiem i dokonać zwrotu na rachunek bankowy, gdyż na Spółce w momencie składania deklaracji w podatku od towarów i usług nie ciążyły zaległe i bieżące zobowiązania podatkowe. Ponadto podkreśliła, że zaliczenie powinno nastąpić z dniem złożenia deklaracji VAT, a nie z dniem wymagalności zaliczek.

Postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej we W. utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. Organ uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że zwrot bezpośredni podatku od towarów i usług jest możliwy, gdy brak jest zaległych bądź bieżących zobowiązań podatkowych, a sposób dokonania zaliczenia na poczet zaległości i bieżących zobowiązań podatkowych wynika z art. 62 § 1 O.p. W tym kontekście podniesiono, iż na dzień dokonania zwrotu za grudzień 2009 r. było już wymagalne zobowiązanie spółki z tytułu zaliczki na podatek dochodowy za styczeń i luty 2010 r. W zakresie zarzutu strony, że zaliczenie powinno zostać dokonane z dniem złożenia deklaracji wykazującej zwrot podatku, organ odwoławczy wskazał, że z przepisu art. 76a § 2 pkt 1 i 76 b O.p. wynika, że zaliczenie zwrotu podatku następuje z dniem złożenia deklaracji wykazującej zwrot, ale dotyczy to zaliczenia na poczet zaległości podatkowych. W sytuacji, gdy deklaracja wykazująca zwrot została złożona wcześniej niż powstało zobowiązanie podatkowe, zaliczenie następuje z dniem, z którym zobowiązanie to stało się wymagalne.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Spółka zarzuciła naruszenie art. 62 § 1 w związku z art. 76, 76 a § 1 i 76b O.p. przez pominięcie wniosków strony w sprawie zaliczeń, które pozwoliłyby w ustawowych terminach zaspokoić należności Skarbu Państwa. Ponadto zarzuciła naruszenie art. 7 Konstytucji RP w związku z art. 87 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), powoływanej dalej jako "u.p.t.u.", przez dokonywanie zaliczeń zwrotów podatku od towarów i usług, który doprowadził do nieterminowego zwrotu nadpłat na rachunek bankowy. W uzasadnieniu skargi wskazano, iż organ podatkowy nie ma swobody w wyborze zobowiązania podatkowego regulowanego w drodze zaliczenia zwrotu podatku, w szczególności, gdy Skarb Państwa dysponuje wielością zwrotów przewyższających znacznie zobowiązania znane organowi, a podatnik wnioskuje o stosowne zaliczenia tych zwrotów podatku od towarów i usług, które zaspokajają Skarb Państwa z tytułu należnych mu podatków w dacie ich wymagalności. W takiej bowiem sytuacji, zgodnie z art. 62 § 1 O.p. w związku z art. 76a i 76b, organ związany jest wskazaniem podatnika co do zobowiązań podatkowych, na poczet których należy zaliczyć zwrot podatku. Jednocześnie zaliczenia te powinny być dokonywane w dacie złożenia przez podatnika deklaracji wykazujących zwrot, zaś zwroty podatku przewyższające zaległe bądź bieżące zobowiązania powinny być zwrócone podatnikowi w ustawowych terminach. W ocenie Spółki działanie organów podatkowych rażąco narusza zasady regulowania zobowiązań podatkowych w drodze zaliczenia zwrotu podatku poprzez całkowite pominięcie składanych przez spółkę wniosków.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko wyrażone w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę. Odwołał się do przepisów Ordynacji podatkowej konkretyzujących kwestię zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości podatkowych (m.in. art. 76 ust. 1, art. 76a O.p.), by w tym kontekście podkreślić, że zasadniczo zwrot podatku może być dokonany tylko w przypadku, gdy na podatniku nie ciążą zobowiązania podatkowe, a wola podatnika w tym zakresie jest brana pod uwagę wyłącznie w przypadku zaliczenia nadpłaty na poczet zobowiązań przyszłych. Dla oceny stanu zobowiązań podatkowych, co wyraźnie zaakcentował Sąd pierwszej instancji, ważny jest moment wydania postanowienia o zaliczeniu zwrotu podatku. W konsekwencji organ zobowiązany jest do uwzględnienia aktualnego stanu zobowiązań podatkowych.

Następnie skład orzekający w sprawie wskazał, że zwrot podatku nie może nastąpić, jeżeli na dzień zwrotu istnieją zaległe i bieżące zobowiązania. W momencie wydawania postanowienia z dnia 29 marca 2010 r. o zaliczeniu zwrotu za grudzień 2009 r. były wymagalne zobowiązania spółki z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych za styczeń i luty 2010 r. W ocenie Sądu pierwszej instancji, także w momencie składania przez stronę wniosku z dnia 16 lutego 2010 r. zobowiązanie za styczeń, wbrew twierdzeniu strony, było już zobowiązaniem bieżącym, a nie przyszłym, albowiem zobowiązanie to było określone, ale termin płatności jeszcze nie nadszedł. W rezultacie wnioski strony w tym zakresie należało uznać za bezprzedmiotowe. Za nietrafne także znano zarzuty dotyczące dokonania zaliczenia zwrotu podatku od towarów i usług w dacie wymagalności zaliczek w podatku dochodowym od osób prawnych zamiast w dacie złożenia przez Spółkę deklaracji wykazującej zwrot tego podatku.

Wyrok ten strona skarżąca zaskarżyła skargą kasacyjną domagając się, na podstawie art. 185 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270), powoływanej dalej jako "p.p.s.a.", uchylenia wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny oraz zasądzenia zwrotu na rzecz Spółki kosztów postępowania. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono, na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a., naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 3 § 1 p.p.s.a. i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 62 § 1, art. 76, art. 76a § 1 i art. 76b O.p. poprzez wadliwą kontrolę legalności skutkującą nieuchyleniem przez Wojewódzki Sąd Administracyjny zaskarżonego postanowienia i w konsekwencji zaakceptowanie działania organów podatkowych dokonujących bezpodstawnego zaliczenia należnego Spółce zwrotu podatku od towarów i usług / nadpłaty z urzędu, z pominięciem wniosków składanych ...