Usługi analizy kredytowej a zwolnienie z VAT

Z uzasadnienia: Usługi "cząstkowe" nie są zwolnione z podatku jeśli stanowią element usług pośrednictwa, o których mowa m.in. w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, tj. usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych. Aby czynności podlegały zwolnieniu na podstawie tego przepisu muszą spełnić łącznie cztery przesłanki, tj. muszą one stanowić element zwolnionej usługi finansowej, muszą stanowić odrębną całość, muszą być właściwe oraz niezbędne do świadczenia zwolnionej usługi finansowej. Zwolnienie to ma jednakże zastosowanie do usług świadczonych przez inne podmioty niż podmiot świadczący zwolnioną usługę finansową, gdyż taki podmiot, świadcząc swoje usługi, niejako "wyręcza" podmiot świadczący zwolnioną usługę finansową w świadczeniu niektórych jej elementów.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Gorzeń, Sędziowie Sędzia WSA Irena Wesołowska (spr.), Sędzia WSA Bogusław Woźniak, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Beata Jarecka, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 14 listopada 2013 r. sprawy ze skargi A Sp. z o.o z siedzibą w na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 23 stycznia 2012 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1. uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną;
2. określa, że zaskarżona interpretacja indywidualna nie może być wykonana;
3. zasądza od Ministra Finansów na rzecz strony skarżącej kwotę 457 (czterysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

We wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego "A" Sp. z o.o. Spółka komandytowo - akcyjna z siedzibą w G., należąca do grupy B, wskazała, że świadczy usługi sklasyfikowane jako pozostałe pośrednictwo pieniężne (PKWiU 64.19), pozostałe formy udzielania kredytów (PKWiU 64.92) oraz działalność wspomagająca usługi finansowe z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKWiU 66.19). Spółka nie jest podmiotem udzielającym kredytów. Świadczy usługi analizy kredytowej na rzecz podmiotów zainteresowanych nabyciem usług od spółki, w tym również podmiotów z ww. grupy, z którymi ma podpisane umowy outsourcingu usług analizy kredytowej. Zakres czynności spółki obejmuje:

- sprawdzanie zgodności wniosku kredytowego klienta z ofertą,

- ocenę zdolności kredytowej uczestników transakcji,

- ocenę punktowej transakcji (scoring),

- weryfikację dokumentacji kredytowej w zakresie źródła i wysokości dochodu:

a) zweryfikowanie i potwierdzenie danych o źródle i wysokości dochodu telefonicznie/faksem/mailem/na podstawie dokumentacji zawartych w dokumentacji wniosku;

b) weryfikacja terenowa - zweryfikowanie i potwierdzenie danych o źródle i wysokości dochodu w siedzibie wystawcy dokumentu przez firmę współpracującą;

- ocenę sytuacji finansowo-ekonomicznej klienta oraz ocenę proponowanego zabezpieczenia, przygotowanie umowy kredytowej z zabezpieczeniem rzeczowym lub umowy dla zobowiązania konsorcjalnego,

- ustanawianie (zmiana/zwolnienie) zabezpieczenia rzeczowego w przypadku transakcji z zabezpieczeniem rzeczowym,

- kontrolę przedmiotu zabezpieczenia, polegającą na ocenie stanu faktycznego przedmiotu

- zabezpieczenia przez firmę zewnętrzną,

- monitorowanie wartości przedmiotu zabezpieczenia:

a) weryfikacja metodą porównawczą - oszacowanie wartości przedmiotu zabezpieczenia na podstawie ofert lokalnych;

b) ocena z wyceną rzeczoznawcy - ocena stanu wraz z wyceną przedmiotu zabezpieczenia przeprowadzoną przez firmę zewnętrzną;

c) operat szacunkowy przedmiotu zabezpieczenia wykonany przez firmę zewnętrzną;

- ocenę sytuacji finansowej klienta posiadającego zobowiązanie na cele gospodarcze,

- kontrolę kontynuacji ubezpieczenia przedmiotu, stanowiącego zabezpieczenie zobowiązania polegającą na wezwaniu kredytobiorcy do przedłożenia polisy ubezpieczeniowej oraz jej sprawdzenie pod względem formalnoprawnym.

Realizacja usługi odbywa się poprzez każdorazowe złożenie zamówienia przez zleceniodawcę na daną usługę. Na podstawie wyników czynności spółki, zleceniodawca podejmuje decyzję w kwestii udzielenia kredytu/pożyczki. W związku z powyższym spółka zadała pytanie, czy do usług świadczonych przez spółkę znajdzie zastosowanie art. 43 ust. 13 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej "U.p.t.u.", tj. czy spółka uprawniona jest do zastosowania zwolnienia do świadczonych przez siebie usług.

Zdaniem spółki świadczone przez nią usługi analizy kredytowej niewątpliwie są związane z usługami udzielania kredytów lub pożyczek, co wskazuje, że co do zasady usługi opisane w niniejszym wniosku mogą być przedmiotem zastosowania zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 13 U.p.t.u.

Dyrektor Izby Skarbowej, działając w imieniu Ministra Finansów, w interpretacji indywidualnej z dnia 23 stycznia 2012 r. uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Analizując przedstawiony we wniosku stan faktyczny na tle powołanych uregulowań prawnych, a także biorąc pod uwagę orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwanego dalej w skrócie "TSUE"), organ uznał, że świadczone przez spółkę na rzecz zainteresowanych podmiotów, w tym również podmiotów z grupy B, usługi analizy kredytowej nie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 13 U.p.t.u., bowiem nie zostały spełnione wszystkie wymienione tam przesłanki pozwalające objąć zwolnieniem przedmiotowych usług. O ile usługom świadczonym przez spółkę można przypisać cechy odrębnej całości i niezbędności do realizacji zwolnionych usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, o tyle nie można uznać ich za właściwe (specyficzne, charakterystyczne) wyłącznie dla tych usług. Wbrew opinii wyrażonej przez spółkę, podobnie zorganizowane usługi, będące w końcu przydatną analizą finansowo-ekonomiczną opartą o różnorodne wskaźniki, mogą być dokonywane również w innych celach niż tylko udzielanie kredytu, np. dla potrzeb ocenienia "kondycji" danego podmiotu w przypadku współpracy między kontrahentami, gdzie jeden z nich oczekuje pełnej informacji finansowej o drugim. Uwzględniając istotę transakcji udzielania kredytu (pożyczek pieniężnych), nie można nadać usługom świadczonym przez spółkę przymiotu "specyficzności", bowiem możliwe są sytuacje, w których efekty takich czynności wykorzystywane będą także do innych celów. Dlatego, w świetle orzecznictwa TSUE, czynności te nie mogą zostać uznane za zwolnione usługi finansowe. Nie dotyczą one wyłącznie specyficznych elementów (funkcji) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych. W związku powyższym, z uwagi na to, że nie została spełniona jedna z obligatoryjnych przesłanek, spółka nie jest uprawniona do stosowania zwolnienia od podatku do świadczonych usług na podstawie art. 43 ust. 13 w związku z art. 43 ust. 1 pkt 38 U.p.t.u., co oznacza, że podlegają one opodatkowaniu według stawki 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 U.p.t.u.

W udzielonej w dniu 2 marca 2012 r. odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa organ stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji.

W skardze skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego spółka zarzuciła naruszenie art. 43 ust. 13 U.p.t.u., poprzez uznanie, że usługi spółki nie dotyczą wyłącznie specyficznych elementów (funkcji) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych. Zdaniem spółki analiza przedmiotowego przepisu nie pozwala stwierdzić, żeby warunkiem jego zastosowania było, by dotyczyły wyłącznie specyficznych elementów (funkcji) usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych. Zarzucono nadto naruszenie art. 14 b § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 8, poz. 60 ze zm.), zwanej dalej "O.p.", poprzez dokonanie przez organ samowolnej zmiany stanu faktycznego będącego przedmiotem interpretacji przez uznanie, że przedmiotem interpretacji winny być "podobnie zorganizowane usługi" zamiast usługa świadczona przez spółkę. Zdaniem strony nie jest zrozumiałe dlaczego organ wydał interpretację w odniesieniu do usług analizy finansowo - ekonomicznej, zamiast do usług analizy kredytowej skonstruowanych tak, jak zostało to przedstawione w stanie faktycznym. W ocenie skarżącej niezrozumiałe w szczególności jest, jak weryfikacja poprawności wypełnienia wniosku kredytowego, sporządzenie umowy kredytowej czy wycena przedmiotu zabezpieczenia mogą być uznane za element usługi analizy finansowo - ekonomicznej. Końcowo zarzucono naruszenie art. 14c § 2 w zw. z § 1 O.p. przez brak odniesienia się do stanu faktycznego zaprezentowanego przez spółkę, brak wyjaśnienia dlaczego organ oparł możliwość zastosowania art. 43 ust. 13 U.p.t.u. o przesłanki niewynikające z tego przepisu oraz przez brak odniesienia się do obszernej argumentacji spółki dotyczącej zasadności zastosowania do usługi świadczonej przez nią zwolnienia z VAT wynikającego z art. 43 ust. 13 U.p.t.u.

Minister Finansów w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację i stanowisko wyrażone w zaskarżonej interpretacji.

Wyrokiem z dnia 3 lipca 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 473/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę "A" Sp. z o.o. Spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w G. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 23 stycznia 2012 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji z art. 43 ust. 14 U.p.t.u. wynika, że usługi "cząstkowe" nie są zwolnione z podatku jeśli stanowią element usług pośrednictwa, o których mowa m.in. w ust. 1 pkt 37 U.p.t.u., tj. usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Jeśli spółka świadczy usługi, o których mowa we wniosku podmiotu udzielającego kredytu lub pożyczki (podmiot świadczący usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych), to usługi te nie podlegają opodatkowaniu, natomiast jeśli usługobiorcą jest inny podmiot, to zwolnienie przewidziane w art. 43 ust. 13 U.p.t.u., nie ma zastosowania. W ocenie Sądu, wobec stanowiska strony skarżącej zakres działalności podmiotu, na rzecz którego wykonywana jest usługa spełniająca wymogi określone w art. 43 ust. 13 ustawy jest prawnie istotny.

WSA przypomniał, że spółka świadczy usługi analizy kredytowej na rzecz wszelkich podmiotów zainteresowanych nabyciem usług, w tym również na rzecz kas z grupy B, z którymi zostały zawarte umowy outsourcingu usług analizy kredytowej. Tak określony zakres podmiotów, na rzecz których mogą być świadczone usługi przez skarżącą, z uwagi na wyłączenie wynikające z art. 43 ust. 14 U.p.t.u. wyklucza uznanie stanowiska prezentowanego przez skar...