Rekompensata za przewlekłość postępowania sądowego a przychód w PIT

Z uzasadnienia: Skoro Państwo przyjęło na siebie obowiązek zrekompensowania swoim obywatelom niedogodności wynikających z przewlekłych postępowań sądowych, to niezrozumiałe byłoby roszczenie tego samego Państwa o opodatkowanie tak uzyskanego przysporzenia majątkowego. Akceptując taki punkt widzenia należałoby uznać, że Państwo oczekuje korzyści wynikających z własnego, bezprawnego zaniechania realizacji prawa obywatela do rozpoznania sprawy sądowej w rozsądnym terminie.

SENTENCJA

Dnia 26 lutego 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Paweł Janicki Sędziowie: Sędzia WSA Bożena Kasprzak Sędzia WSA Paweł Kowalski (spr.) Protokolant: Małgorzata Kowalczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lutego 2013 roku sprawy ze skargi H. Sz. na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie indywidualna interpretacja przepisów prawa podatkowego w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych:

1. uchyla zaskarżoną interpretację;
2. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. na rzecz skarżącej H. Sz. kwotę 457 (czterysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Skarżąca H. S. wystąpiła do Ministra Finansów z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiła następujący stan faktyczny:

W dniu 26 stycznia 2012 r. wnioskodawczyni, działając na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843) złożyła skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy o sygn. akt [...] bez nieuzasadnionej zwłoki przez Sąd Rejonowy dla Ł. - Ś. w Ł.. Sąd Okręgowy w Ł. [...] Wydział Cywilny Odwoławczy postanowieniem z dnia [...]., wydanym w sprawie sygn. akt [...], stwierdził przewlekłość postępowania we wskazanej powyżej sprawie i przyznał od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Ł.-Ś. w Ł. - na rzecz wnioskodawczyni kwotę 5.000,00 zł. W dniu 5 czerwca 2012 r., wnioskodawczyni otrzymała pismo z Sądu Rejonowego dla Ł. - Ś. w Łodzi Oddział Finansowy, wzywające ją do wypełnienia i zwrotnego przesłania "Oświadczenia" do celów obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, które jest niezbędne dla wystawienia PIT-8 C.

Zdarzenie przyszłe w niniejsze sprawie polegać ma na tym, że wnioskodawczyni będzie musiała rozliczyć się z otrzymanej na wyżej wskazanej podstawie sumy pieniężnej w deklaracji podatkowej za rok 2012 przy założeniu, iż zasądzona postanowieniem Sądu Okręgowego kwota podlega opodatkowaniu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350 ze zm.; dalej "u.p.d.f.").

W piśmie uzupełniającym podano, iż otrzymana stosownie do postanowienia Sądu Okręgowego w Ł. [...] Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia [...] sygn. akt [...], suma pieniężna nie ma związku z jakąkolwiek działalnością gospodarczą prowadzoną przez wnioskodawczynię. Otrzymana suma pieniężna nie dotyczy korzyści, które wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby nie doszło do stwierdzenia opisanej wyżej przewlekłości postępowania.

W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym skarżąca zadała następujące pytanie: Czy zasądzona przez Sąd Okręgowy suma pieniężna podlega opodatkowaniu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem wnioskodawczyni suma pieniężna przyznana stronie postępowania sądowego z tytułu przewlekłości tegoż postępowania ma de facto charakter zadośćuczynienia za doznaną krzywdę moralną spowodowaną naruszeniem prawa do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Nie stanowi ona wzbogacenia się natury fizycznej, ani wynagrodzenia za pracę czy też wygranej w totalizatorze sportowym. Jest to sankcja Skarbu Państwa za wadliwe zorganizowanie wymiaru sprawiedliwości oraz stanowi swego rodzaju rekompensatę dla skarżącego za przewlekłość postępowania w sprawie (tak m. in. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 stycznia 2006 r. III SPP 154/05). Skoro Skarb Państwa, którego zaniechania i zaniedbania skutkują zasadnością skargi, naruszył obowiązujące zasady postępowania, to zachowanie takie nabiera charakteru swoistego deliktu, potwierdzonego orzeczeniem Sądu uwzględniającym skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Dodatkowo wnioskodawczyni wskazała, iż wysokość zasądzonej sumy pieniężnej została określona w orzeczeniu sądowym i nie dotyczy ani prowadzonej działalności gospodarczej ani korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono, a istotą zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.f. jest to, że świadczenie nie wzbogaca beneficjenta w żaden sposób, lecz jedynie rekompensuje poniesioną stratę za naruszone prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

W ocenie skarżącej nie ulega zatem wątpliwości, że o charakterze danego świadczenia nie może i nie przesądza sama jego nazwa. Niesprecyzowanie przez ustawodawcę, że dane świadczenie jest odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem, nie determinuje braku takiego charakteru. W prawie cywilnym obok ustawowych pojęć "odszkodowanie" i "zadośćuczynienie" nie występuje "suma pieniężna". Jednakże, należy zwrócić uwagę na treść art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego, w którym mowa właśnie o "przyznaniu poszkodowanemu odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę". Bez wątpienia, pojęcie "suma pieniężna" jest charakterystyczne dla podstawy prawnej orzeczenia stwierdzającego przewlekłość postępowania, tj. ustawy z...