NSA. Spóźniona deklaracja nie uchroni przed sankcyjnym 20-proc. PCC

Z uzasadnienia: Stawka określona w art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych ma zastosowanie zawsze wtedy, gdy należny podatek nie został wpłacony do dnia wszczęcia postępowania kontrolnego, w trakcie którego podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki. Z zastosowania tej stawki nie zwalnia nawet samo uiszczenie podatku od czynności cywilnoprawnych według stawki 2% w sytuacji, gdy nie wynikał on ze skutecznie złożonej deklaracji podatkowej. Taka zapłata nie może zostać bowiem uznana za zapłatę "należnego podatku".

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Grażyna Nasierowska, Sędzia NSA Małgorzata Wolf-Kalamala, Sędzia WSA del. Alina Rzepecka (sprawozdawca), Protokolant Anna Świech, po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 27 sierpnia 2014 r. sygn. akt I SA/Łd 630/14 w sprawie ze skargi P. W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 21 marca 2014 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych:

1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od P. W. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi kwotę 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 630/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (zw. dalej: WSA, Sądem I instancji) oddalił skargę P. W. (zw. dalej skarżącym, stroną) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (zw. dalej: Dyrektorem IS, organem odwoławczym, organem II instancji) z 21 marca 2014 r., w przedmiocie ustalenia podstawy obliczenia podatku i określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ze stanu faktycznego przyjętego przez Sąd I instancji wynikało, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. (zw. dalej: Naczelnikiem US) uznając, że opodatkowania pożyczki zawartej 1 lipca 2009 r. dokonano w wyniku przeprowadzonego postępowania kontrolnego oraz po upływie terminu do jej opodatkowania stwierdził, że spełniona została przesłanka określona w art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649; zw. dalej: u.p.c.c.). W konsekwencji, decyzją z 7 stycznia 2014 r. określił wg stawki 20% zobowiązanie podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 90.000 zł, precyzując, że po uiszczeniu przez stronę kwoty 9.000 zł do zapłaty pozostaje 81.000 zł.

W treści tego orzeczenia wskazano, że postanowieniem z 23 maja 2012 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w L., wszczął wobec skarżącego postępowanie kontrolne w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 r. W jego toku skarżący wskazał, że w 2009 r. dofinansowywał prowadzoną działalność gospodarczą z własnych środków pieniężnych, pozyskanych z prywatnych pożyczek w łącznej wysokości 1 100 000 zł, w tym umowy pożyczki udzielonej 1 lipca 2009 r. przez S. T. w kwocie 450.000 zł., na dowód czego 3 czerwca 2013 r. przedłożył umowę ww. pożyczki. Wcześniej, 9 maja 2013 r., skarżący złożył deklarację PCC-3, w której ujawnił wspomnianą pożyczkę oraz uiścił od niej podatek w wysokości 9.000 zł, obliczony wg stawki 2% wraz z należnymi odsetkami.

Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor IS decyzją z 21 marca 2014 r. uchylił zaskarżoną decyzję organu I instancji w całości i ustalił skarżącemu na kwotę 430.000 zł. podstawę obliczenia podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu umowy pożyczki zawartej 1 lipca 2009 r. oraz określił wysokość zobowiązania w tym podatku na kwotę 86.000 zł. Organ nie podzielił zarzutów strony kwestionujących zasadność zastosowania 20% stawki sankcyjnej. Uznał natomiast zasadność zastosowania w niniejszej sprawie zwolnienia podatkowego określonego w art. 9 pkt 10 lit. d u.p.c.c. zwalniającego od podatku pożyczki do 5.000 zł od jednego podmiotu i do 25.000 zł od wielu podmiotów- w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych, co skutkowało koniecznością uchylenia decyzji organu I instancji i ustaleniem podstawy opodatkowania w wysokości 430.000 zł oraz 20% podatku od tej wartości w wysokości 86.000 zł., W skardze na decyzję skarżący zarzucił naruszenie art. 7 ust. 1 i art. 7 ust. 5 pkt 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 4 u.p.c.c., a także: art. 121 § 1, art. 122, art. 187 § 1 oraz art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.).

W odpowiedzi na skargę Dyrektor IS wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

WSA stwierdził, że z art. 7 ust. 5 pkt 1 u.p.c.c. wynika, że dla zastosowania sankcyjnej stawki podatku od czynności cywilnoprawnych istotne jest, aby na fakt otrzymania pożyczki powołał się sam podatnik i to w jednej z sytuacji wskazanych w tym przepisie, a mianowicie przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku: czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego. Przez owo "powołanie się" należy rozumieć wszelkie działania podatnika prowadzące do ujawnienia pożyczki, niezależnie od ich charakteru oraz formy, w jakiej są podejmowane. Zdaniem Sądu złożenie przez podatnika przed organem podatkowym, bądź organem kontroli skarbowej, oświadczenia, że otrzymał pożyczkę, od której nie został zapłacony należny podatek, w jednej z sytuacji opisanych w art. 7 ust. 5 u.p.c.c., stanowi "powołanie się" przez podatnika na fakt otrzymania pożyczki.

W ocenie Sądu organy podatkowe w sposób prawidłowy przeprowadziły postępowanie dowodowe, podjęły wszelkie czynności niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy został poddany wszechstronnej i wnikliwej analizie, co znalazło swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W skardze kasacyjnej skarżący zaskarżył wyrok WSA w całości zarzucając naruszenie:

1. prawa materialnego (art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej "p.p.s.a.") poprzez jego błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie, tj.: art. 7 ust. 1 i art. 7 ust. 5 pkt 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 4 u.p.c.c.,
2. przepisów postępowania (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.), które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: art. 135 p.p.s.a. w związki z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c p.p.s.a. w związku z art. 184, art. 32 Konstytucji RP oraz art. 3 § 2 pkt 1 p.p.s.a. (w zw. z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych - Dz. U. Nr 153, poz. 1269, z późn. zm.; dalej "p.u.s.a."), poprzez ich niezastosowanie, wbrew obowiązkowi wynikającemu wprost z ustawy, a w wyniku tego zaakceptowanie przez WSA (sanowanie) rażącego naruszenia przez organy skarbowe obu instancji przepisów postępowania znajdujących się w szczególności w art. 121, art. 122, art. 187, art. 191 Ordynacji podatkowej, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i rozp...