NSA: Nadpłata powstaje nie tylko w przypadkach wprost wyliczonych w Ordynacji Podatkowej

Z uzasadnienia: ...Nadpłata powstaje wtedy, gdy podatnik spełnia nieistniejące zobowiązanie podatkowe lub istniejące zobowiązanie spełnia w wysokości przekraczającej określony prawem obowiązek. Najistotniejszą cechą nadpłaty jest więc nieuzasadnione prawnie przysporzenie budżetu Skarbu Państwa (gminy, powiatu, województwa) kosztem majątku podatnika.

Teza

Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego wskutek przeniesienia własności rzeczy lub prawa majątkowego w trybie przewidzianym w art. 59 § 1 pkt 6 O.p. nie wyklucza możliwości powstania nadpłaty w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 1 O.p.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Tomasz Zborzyński (sprawozdawca), Sędzia NSA Krzysztof Winiarski, Sędzia WSA del. Mirosław Surma, Protokolant Joanna Legieć, po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P. S.A. z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 28 kwietnia 2016 r. sygn. akt I SA/Ol 121/16 w sprawie ze skargi P. S.A. z siedzibą w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu z dnia 23 listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2011 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu z dnia 23 listopada 2015 r. nr [...], 3) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu na rzecz P. S.A. z siedzibą w W. kwotę 1 367 (słownie: tysiąc trzysta sześćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę Spółki Akcyjnej P. z siedzibą w W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Elblągu w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za rok 2011.

Stan sprawy Sąd przedstawił w sposób następujący:

Skarżąca Spółka wnioskiem z dnia 31.12.2014 r. zażądała stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za lata 2009 – 2014 w łącznej kwocie 552.549 zł, w tym za rok 2011 w kwocie 85.012 zł, podnosząc, że nadpłacono podatek za wiatę na rowery na terenie bazy w O. oraz za część położonych tam działek gruntu w sytuacji zwolnienia ich z obowiązku podatkowego.

Burmistrz Miasta O. decyzją z dnia 10.07.2015 r. określił wysokość nadpłaty skarżącej w podatku od nieruchomości za rok 2011 na kwotę 0 zł, stwierdzając, że zobowiązanie podatkowe skarżącej wynosi 85.012 zł.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Elblągu decyzją z dnia 23.11.2015 r. uchyliło w całości decyzję Burmistrza i odmówiło stwierdzenia nadpłaty, wskazując, że decyzją z dnia 31.12.2012 r. orzeczono wygaśnięcie zobowiązania podatkowego skarżącej za rok 2011 na skutek przeniesienia przez skarżącą na organ podatkowy prawa użytkowania wieczystego dwóch działek gruntu. Powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1.09.2010 r. (II FSK 726/09) wyjaśniono, że wprawdzie w następstwie przeniesienia na rzecz organu podatkowego prawa o wartości przewyższającej wysokość zobowiązań podatkowych nadpłata wystąpiła, ale nie wskutek zapłaty, toteż nie może być stwierdzona w trybie, jaki zainicjowała skarżąca.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie skarżąca zarzuciła naruszenie art. 72 § 1 pkt 1 w związku z art. 81 § 1 oraz art. 121 § 1 i § 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm., dalej: O.p.) przez uznanie, że wygaszenie zobowiązania podatkowego wskutek przeniesienia własności rzeczy i praw majątkowych w trybie art. 66 § 1 pkt 2 O.p. nie stanowi zapłaty podatku w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 1 O.p. Powołując się między innymi na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24.10.2012 r. (II FSK 360/11) podniosła, że świadczenie w naturze jest szczególną formą zapłaty, toteż skoro świadczenie podatkowe było nienależne, nadpłatę stanowi wartość przeniesionych rzeczy i praw i powinna być ona zwrócona podatnikowi w formie pieniężnej, zgodnie z art. 77b § 1 O.p. Naruszono również art. 81 i art. 121 O.p., bowiem pomimo potwierdzenia poprawności złożonych korekt deklaracji podatkowych odmówiono realizacji wynikających z nich skutków.

Uzasadniając oddalenie skargi na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: P.p.s.a.) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie powołując się na przytoczony wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1.09.2010 r. (II FSK 726/09) wskazał, że istnienie nadpłaty uzależnione jest od dokonania zapłaty podatku lub jego pobrania, a w świetle wyróżnienia w art. 59 § 1 pkt 1 – 9 O.p. różnych sposobów wygaśnięcia zobowiązań podatkowych niemożliwe jest utożsamienie potrącenia czy przeniesienia własności rzeczy i innych praw z zapłatą podatku. Skoro zatem art. 72 O.p. przewiduje tylko dwa przypadki weryfikacji prawidłowości rozliczenia podatku w trybie stwierdzenia nadpłaty, to jest zapłatę lub pobranie, stwierdzenie nadpłaty w przypadku wygaśnięcia zobowiązania podatkowego przez przeniesienie własności rzeczy lub praw nie jest możliwe. Skoro przewidziano odrębną formę i tryb realizacji zobowiązań podatkowych, możliwość weryfikacji rozliczenia podatkowego w tym wypadku umożliwiłoby dopiero podważenie w trybie nadzwyczajnym ostatecznej decyzji stwierdzającej wygaśnięcie zobowiązania podatkowego.

W wywiedzionej od powyższego wyroku skardze kasacyjnej skarżąca Spółka wniosła o jego uchylenie w całości i rozpoznanie skargi przez uchylenie decyzji organów podatkowych obu instancji oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Na podstawie art. 174 pkt 1 P.p.s.a. zarzuciła naruszenie:

1. art. 72 § 1 pkt 1 i art. 66 § 1 pkt 2 O.p. w związku z art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm., dalej: u.p.o.l.) przez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że uregulowanie zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości przez przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych nie może prowadzić do powstania nadpłaty w tym podatku, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie wymienionych przepisów;

2. art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji przez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że wobec skarżącej nie naruszono zasady równego traktowania, w sytuacji, gdy podatkowy organ odwoławczy odmówił jej prawa do dochodzenia nadpłaty z uwagi na formę uregulowania zobowiązania podatkowego, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie wymienionych przepisów.

Ponadto skarżąca na podstawie art. 174 pkt 2 P.p.s.a. zarzuciła naruszenie:

3. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i art. 151 P.p.s.a. przez oddalenie skargi, podczas gdy decyzja podatkowego organu odwoławczego I poprzedzająca ją decyzja organu podatkowego pierwszej instancji powinny być uchylone jako wydane z naruszeniem art. 72 § 1 pkt 1 i art. 66 § 1 pkt 2 O.p. w związku z art. 6 ust. 3 u.p.o.l., a także art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji, polegającym na uznaniu, że uregulowanie zobowiązania podatkowego przez przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych na rze...