Broker ubezpieczeniowy a zwolnienie z VAT

Usługi brokerów ubezpieczeniowych, polegające na pozyskiwaniu odszkodowań od zakładów ubezpieczeniowych na zlecenie osób indywidualnych, nie mieszczą się w pojęciu usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (spr.), Sędzia NSA Maria Dożynkiewicz, Sędzia NSA Grażyna Jarmasz, Protokolant Marek Wojtasiewicz, po rozpoznaniu w dniu 8 października 2013 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej K. Sp. z o.o. z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lipca 2012 r. sygn. akt III SA/Wa 2133/11 w sprawie ze skargi K. Sp. z o.o. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od K. Sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz Ministra Finansów kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami.

1.1. Wyrokiem z 2 lipca 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2133/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę K. sp. z o.o. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z 6 kwietnia 2011 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług.

1.2. Sąd pierwszej instancji przedstawiając stan faktyczny sprawy podał, że we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego spółka wskazała, że prowadzi m.in. działalność, polegającą na uzyskiwaniu odszkodowań od zakładów ubezpieczeniowych na zlecenie osób indywidualnych. Na usługę tę składają się następujące czynności:

- oszacowanie wysokości szkody (w szczególności szkód osobowych), w tym: oszacowanie przybliżonej wysokości uszczerbku na zdrowiu związanego z różnymi urazami (najczęściej chirurgiczno-ortopedycznymi) i związane z tym ustalenie możliwości uzyskania zadośćuczynienia za ból oraz cierpienie fizyczne i psychiczne; obliczenie kosztów poniesionych na zakup lekarstw oraz niezbędny sprzęt ortopedyczny i rehabilitacyjny; ustalenie przewidywanych kosztów opieki; ustalenie wysokości utraconych dochodów; w przypadku wypadku śmiertelnego, oszacowanie pogorszenia sytuacji materialnej, zadośćuczynienie za stratę osoby najbliższej, koszty pogrzebów, stypy, itp;

- udokumentowanie szkody, tj. pozyskanie niezbędnej dokumentacji prawniczej, medycznej, urzędowej oraz dokumentacji z zakładów pracy uwiarygodniającej powstanie szkody;

- zgłoszenie szkody do zakładów ubezpieczeń (tzn. sporządzanie pisma roszczeniowego, wypełnienie formularzy dostarczanych przez zakłady ubezpieczeń, uzyskanie i przedstawienie dokumentacji prawniczej, medycznej, urzędowej, z zakładów pracy);

- oczekiwanie na wypłatę odszkodowania z zakładów ubezpieczeń oraz przekazanie odszkodowania osobie zlecającej usługę;

- w przypadku szkody rzeczowej, świadczona jest również usługa oszacowania tej szkody: ustala się zniszczone przedmioty i określa się wartość poniesionych strat.

Spółka zadała pytanie, jaką stawkę podatku od towarów i usług należy zastosować w przypadku powyższej usługi, polegającej na pozyskiwaniu odszkodowań od zakładów ubezpieczeniowych na zlecenie osób indywidualnych, w świetle przepisów, jakie wejdą w życie od 1 stycznia 2011 r. Jednocześnie spółka stanęła na stanowisku, że opisaną usługę należy uznać za usługę pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, która od 1 stycznia 2011 r., na mocy art. 1 pkt 8a ustawy z 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476), będzie korzystała ze zwolnienia z tego podatku.

Minister Finansów za nieprawidłowe uznał stanowisko wnioskodawcy. Organ wskazał, że formułując zwolnienie w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej "u.p.t.u."), prawodawca odniósł się do ustawy z 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 ze zm.), w szczególności do jej art. 3 ust. 1 i 3-5, gdzie wymieniono czynności ubezpieczeniowe. Zasady wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych określono zaś w art. 2 ust. 1-3, art. 4 i art. 6 ust. 2 ustawy z 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U. Nr 124, poz. 1154 ze zm.). W ocenie Ministra Finansów, spółka nie wykonuje czynności ubezpieczeniowych w rozumieniu art. 3 ust. 3-5 ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Ze stanu faktycznego opisanego przez spółkę we wniosku wynika, iż między nią i ubezpieczonymi nie istnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia, a jedynie stosunek prawny polegający na uzyskiwaniu odszkodowań od zakładów ubezpieczeń. Zdaniem Ministra Finansów, spółka nie świadczy również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka. W konsekwencji organ uznał, że czynności opisane we wniosku o wydanie interpretacji, wykonywane na rzecz osób poszkodowanych w ich imieniu i na ich rzecz, nie stanowią usług ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 u.p.t.u.

Minister Finansów stwierdził również, że usługi świadczone przez spółkę na rzecz osób poszkodowanych nie stanowią pośrednictwa ubezpieczeniowego, w rozumieniu art. 4 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. W ocenie organu spółka wykonuje bowiem niektóre czynności w ramach umowy zlecenia, zawartej przez nią z poszkodowanym, której przedmiotem jest uzyskanie od zakładu ubezpieczeń najbardziej satysfakcjonujących świadczeń odszkodowawczych. Organ przyjął, że usługi świadczone przez spółkę są formą współpracy, polegającą na wspieraniu za wynagrodzeniem osób poszkodowanych w celu uzyskania takich świadczeń i nie korzystają ze zwolnienia od podatku, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 u.p.t.u. Zdaniem Ministra Finansów, czynności wykonywanych przez spółkę na zlecenie osób indywidualnych nie można także uznać za usługę stanowiącą element usługi ubezpieczeniowej lub reasekuracyjnej bądź też usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, która sama stanowi odrębną całość i jest właściwa oraz niezbędna do świadczenia tych usług. Charakter tych czynności wskazuje bowiem, iż są one co prawda związane ze stosunkiem ubezpieczeniowym, którego stronami są zakład ubezpieczeń oraz klient (osoba poszkodowana), ale nie można ich uznać za usługę stanowiącą element usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, niezbędną do jej świadczenia. Czynności te nie korzystają zatem ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 13 u.p.t.u.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.

2.1. Po uprzednim wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa spółka w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wniosła o uchylenie opisanej wyżej interpretacji indywidualnej, zarzucając jej naruszenie art. 43 ust. 1 pkt 37 u.p.t.u. w zw. z art. 4 pkt 2 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, przez błędną wykładnię i w efekcie uznanie, że świadczone przez spół...