Orzecznictwo podatkowe: Opodatkowanie budynków przy braku ewidencji

Wykładnia art. 1a pkt 1, art. 2 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a-e) ustawy z dnia 12 stycznia 1991. r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) wskazuje w przypadku braku ewidencji budynków, że zakres odesłania przepisów do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118) pozwala tylko na określenie, czy dany obiekt jest budynkiem, natomiast jego charakter powinien być określony w postępowaniu podatkowym w oparciu o wszystkie prawnie dopuszczalne dowody.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Nowak, Sędziowie NSA Stefan Babiarz (sprawozdawca), WSA del. Tomasz Zborzyński, Protokolant Barbara Mróz, po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej E. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 grudnia 2007 r. sygn. akt I SA/Gl 461/07 w sprawie ze skargi A. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia 4 kwietnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2007 r., sygn. akt I SA/Gl 461/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę A. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia 4 kwietnia 2007 r. w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego.

Ze stanu sprawy przyjętego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że A. P. wniosła skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia 4 kwietnia 2007 r., utrzymującą w mocy decyzję Wójta Gminy K. z dnia 15 marca 2004 r. ustalającą A. i E. P. wymiar podatku od nieruchomości za 2003 r. w kwocie 474 zł. Do wydania powyższej decyzji odwoławczej doszło po uprzednim dwukrotnym uchyleniu ostatecznych decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego wyrokami Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

W skardze na powyższą decyzję podatniczka zarzuciła, że mimo trzykrotnego rozpoznawania sprawy Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie potrafiło ustalić, czy przedmiot opodatkowania jest budynkiem mieszkalnym w rozumieniu prawa budowlanego, czy też jest innym obiektem zdefiniowanym w polskim prawie. Sformułowała przy tym zarzut naruszenia art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm., dalej: p.p.s.a.), gdyż mimo niezmienionego stanu faktycznego - nie zastosował się on do wiążącej oceny prawnej, wyrażonej w wyroku WSA. Zdaniem skarżącej, wobec zmiany ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (jedn. tekst Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm. - zwanej dalej upol) z dniem 1 stycznia 2003 r. obowiązuje ustawowa definicja budynku mieszkalnego, zgodnie z którą o tym, co jest domem mieszkalnym decydują przepisy prawa budowlanego i zapisy w ewidencji nieruchomości i budynków, a jeśli nie ma zapisów - dokumentacja budowlana i ewentualnie opinia biegłego. Podniosła ponadto, że skoro jej budynek jest "mieszkalno-letniskowy", a takiej kategorii nie przewidziano w uchwale Rady Gminy, to opodatkowanie go pozostaje w sprzeczności z decyzją budowlaną.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie w całości, podtrzymując swe stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz ustosunkowując się do zarzutu naruszenia art. 153 p.p.s.a.

Do stanowiska zawartego w skardze przyłączył się uczestnik postępowania - E. P., formułując analogiczne zarzuty w piśmie procesowym z 15 listopada 2007 r. i wniósł o przeprowadzenie dowodu z szeregu załączonych dokumentów. Zarzucił, że Rada Gminy nie miała podstaw prawnych do kreowania nowych przedmiotów opodatkowania, gdyż pozostaje to w sprzeczności z art. 217 Konstytucji RP. Organy podatkowe nie są zaś uprawnione do ustalania sposobu zaspokajania podstawowych potrzeb mieszkaniowych.

Na rozprawie pełnomocnik Samorządowego Kolegium Odwoławczego wniósł o oddalenie skargi i raz jeszcze podkreślił, że w oparciu o wszystkie zgromadzone dowody organy prawidłowo ustaliły charakter spornego budynku jako budynku letniskowego. Dodatkowo wskazał, że prawidłowość tej oceny potwierdził także, odczytany na rozprawie, załącznik do pisma procesowego E. P. w postaci kserokopii projektu architektoniczno-budowlanego, w którym obiekt określono jako "domek letniskowy - użytkowanie całoroczne".

Sąd pierwszej instancji - oddalając skargę - nie podzielił zarzutu naruszenia art. 153 p.p.s.a. Nie podzielił bowiem oceny podatniczki, że stan faktyczny sprawy nie uległ żadnej zmianie, gdyż dopiero na tym etapie postępowania zostało jednoznacznie stwierdzone, że sporny budynek nie jest ujęty w ewidencji budynków, co nakazał sprawdzić Sąd w poprzednim wyroku. Skoro więc w odniesieniu do budynku odpadła możliwość oparcia decyzji podatkowej na danych wynikających z ewidencji gruntów i budynków, obowiązkiem organu odwoławczego, rozpoznającego ponownie odwołanie skarżących od decyzji Wójta Gminy K, było sprawdzenie, czy sposób ustalenia rzeczywistego charakteru budynku, jako przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości, był prawidłowy. Przy dokonaniu tej oceny organ odwoławczy winien był kierować się wskazówkami, zawartymi w uzasadnieniu poprzedniego wyroku WSA, któremu to wymogowi uczynił zadość. W ocenie Sądu, SKO wzięło pod uwagę wszystkie ustalenia faktyczne, zarówno dane dotyczące samego budynku jak i gruntu, na którym został wzniesiony, a także ustalenia dotyczące sposobu korzystania z tego budynku przez właścicieli. Uznało za udowodnione, że w pozwoleniu na budowę z dnia 6 lipca 1999 r. (po jego sprostowaniu na żądanie skarżącej i jej męża postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2000 r.) budynek określono jako "mieszkalno-letniskowy", podobnie jak w zgłoszeniu użytkowania obiektu budowanego z dnia 26 czerwca 2003 r. Jednocześnie wskazano na zlokalizowanie budynku na terenie przeznaczonym, zarówno w dacie wydawania pozwolenia budowlanego, jak i zakończenia budowy, na terenie przewidzianym w ówcześnie obowiązującym planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę letniskową, a nie mieszkalną. W ocenie organów podatkowych, przesądzało to o letniskowym charakterze budynku, a żadne późniejsze zdarzenie prawne nie zmieniło tego charakteru. Organ wskazał wreszcie na okresowe korzystanie z budynku przez właścicieli, co sami przyznali, oraz na fakt umiejscowienia ich centrum życiowego w miejscu stałego zamieszkania w C., które zapewnia im zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych.

Sąd pierwszej instancji analizując te ustalenia w kontekście wywodów zawartych w uzasadnieniu wyroku WSA z dnia 18 października 2006 r. wskazał, że Sąd zwrócił uwagę przede wszystkim na to, że poszczególne ustalenia pojedynczo nie stanowią same w sobie dostatecznej podstawy do uznania, że budynek ma charakter letniskowy, a nie mieszkalny. Wskazał tym samym na potrzebę ponownej analizy ustaleń faktycznych, przy czym wcale nie przesądził - wbrew przekonaniu strony skarżącej - o mieszkalnym charakterze spornego budynku. Organ odwoławczy zaś przeprowadził ponowną ocenę ustaleń faktycznych, przedstawił wszystkie przeprowadzone dowody, odniósł się do nich i wyprowadził z nich wniosek końcowy, który nie narusza prawa. W ocenie Sądu, dokonano wszystkich, nieodzownych ustaleń dowodowych, zatem dalsze prowadzenie postępowania podatkowego nie jest uzasadnione potrzebą wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy. Organ podatkowy był uprawniony do samodzielnego ustalenia charakteru budynku będącego przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

W ocenie Sądu, zmiana stanu prawnego od dnia 1 stycznia 2003 r., wynikająca ze znowelizowania ustawy o podatkach i opłatach lokalnych ustawą z dnia 30 października 2002 r. (Dz. U. Nr 200, poz. 1683) - zwanej dalej upol, a polegająca na dodaniu art. 1a, zawierającego ustawową definicją m. in. pojęcia "budynek", nie zmieniła w sposób radykalny określenia tego przedmiotu opodatkowania, gdyż jedynie przeniosła do ustawy podatkowej definicję budynku, zawartą w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118). Definicje te są jednobrzmiące i stanowią, że budynek to "obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach". Sąd podkreślił, że posłużenie się definicją budynku (ujednoliconą od 2003 r. dla prawa budowlanego i podatków lokalnych) oznacza tylko tyle, że przepisy prawa budowlanego są podstawą do zakwalifikowania obiektu jako budynku, nie zaś do oceny jakiego rodzaju jest on budynkiem, dla potrzeb opodatkowania. W niniejszej sprawie kwestia, czy obiekt wzniesiony pr...