Nieodzyskane pożyczki w kosztach uzyskania przychodu

Kto może zaliczyć do KUP nieodzyskane pożyczki?

Jeśli pieniądze stały się przedmiotem przestępstwa popełnionego przez osobę, za pośrednictwem której podatnik udzielał pożyczek, nie mógł mieć do nich zastosowania przepis art. 16 ust. 1 pkt. 25 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który swym zakresem obejmuje nieściągalne kredyty (pożyczki).

Jeżeli podatnik prowadzi działalność na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na udzielaniu, za pośrednictwem innych osób, pożyczek, kwoty nieodzyskanych pożyczek nie mogą zostać przez podatnika zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt. 25 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten bowiem swym zakresem obejmuje nieściągalne kredyty (pożyczki) udzielane przez instytucje działające na podstawie przepisów szczególnych, np. Prawa bankowego. Do tych przepisów nie zaliczają się podmioty działające na podstawie ogólnych regulacji z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej — orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

O co toczył się spór?

Spółka prowadziła działalność w zakresie udzielania pożyczek. Podatnik udzielał tych pożyczek głównie za pośrednictwem swoich przedstawicieli, do których zaliczała się m.in. Violetta P.

Spółka zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów kwotę ponad 194 tys. zł, stanowiącą wartość utraconych pożyczek udzielonych za pośrednictwem Violetty P., oraz kwotę ponad 19 tys. zł, stanowiącą wartość utraconych pożyczek udzielonych za pośrednictwem innych osób.

Spółka wyjaśniła, że każdorazowo w przypadku, gdy okazywało się że spółka nie odzyska udzielonej pożyczki, kwota utraconej pożyczki była zaliczana do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt. 25 lit. b) Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.). W ocenie organów podatkowych spółka zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów utracone pożyczki z naruszeniem wskazanego wyżej przepisu ustawy o CIT.

Zgodnie z treścią tego przepisu nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem udzielonych przez jednostki organizacyjne uprawnione, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, do udzielania kredytów (pożyczek) — wymagalnych, a nieściągalnych kredytów (pożyczek), pomniejszonych o kwotę niespłaconych odsetek i równowartość rezerw na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów. Zdaniem organów podatkowych przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do podmiotów działających na podstawie następujących ustaw:

— Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych...