Orzecznictwo: Faktury wystawione przez nieistniejący podmiot

1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 grudnia 2006 r., sygn. akt I SA/Sz 515/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny wSzczecinie oddalił skargę Dariusza R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 22 czerwca 2005 r. wprzedmiocie podatku od towarów i usług za maj 2004 r.

2. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd I instancji ustalił, iż organy podatkowe stwierdziły w wyniku przeprowadzonej kontroli, iż jeden z kontrahentów podatnika, wystawiający dla niego faktury za zakup oleju napędowego, jest podmiotem nieistniejącym, w związku z czym uznano, mając na uwadze art. 86 ust. 1 i 2 pkt 1 lit. a oraz art. 92 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535) jak i przepis § 14 ust. 2 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 roku w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 97, poz. 970), iż 9 faktur VAT z maja 2004 r., wystawionych przez wspomnianą firmę, nie stanowi dla podatnika podstawy do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Organy wskazały, iż w przypadku gdy sprzedaż towarów lub usług została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi, wystawionymi przez podmiot nieistniejący, faktury te nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego. Organ odwoławczy podkreślił, że dobra wiara podatnika przy zawarciu transakcji nie ma wpływu na wymiar podatku od towarów i usług oraz możliwości obniżenia podatku należnego na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, bowiem ustawa nie łączy skutków prawnych w zakresie obowiązków i praw podatnika z dobrą lub złą wiarą nabywcy. Jak zauważył organ podatkowy, w interesie podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą jest sprawdzenie wiarygodności kontrahentów, czego skarżący nie uczynił. Skoro nabywca towarów i usług może potrącić tylko podatek uiszczony przez zbywcę, to nieuiszczony podatek obciążą nabywcę, nawet jeśli działał w dobrej wierze. Dyrektor Izby Skarbowej uznał też, iż postępowanie prowadzone przez Prokuraturę i Policję jest odrębnym postępowaniem i nie ma wpływu na ocenę przesłanek, stanowiących podstawę określenia prawidłowej kwoty zobowiązania w podatku od towarów i usług za maj 2004 r.

3. W skardze na powyższą decyzję podatnik wniósł o jej uchylenie w całości i umorzenie postępowania w przedmiotowej sprawie. Skarżący ponowił argumentację zawartą w odwołaniu, podkreślając ponadto swoją uczciwość i to, iż nie mógł podejrzewać, że jego kontrahent nie dopełni płatności podatku VAT.

4. Wojewódzki Sąd Administracyjny, oddalając skargę, podkreślił, iż w podatku od towarów i usług faktury VAT pełnią podstawową rolę. Dokumenty te stanowią potwierdzenie dokonania zawartej transakcji i stanowią podstawę dla nabywcy towaru do odliczenia podatku naliczonego. Jednakże nabywca towarów może skorzystać z tego uprawnienia o ile sprzedający odprowadzi podatek VAT do budżetu państwa. Podatnik ma prawo do skorzystania z możliwości obniżenia podatku należnego po spełnieniu warunków ściśle określonych w ustawie, jednakże na nim ciąży obowiązek wykazania, że te warunki zostały spełnione. Jak słusznie zauważył Dyrektor Izby Skarbowej, nabywca towarów może odliczyć tylko podatek uiszczony przez zbywcę, a nieuiszczony podatek obciąża nabywcę towarów, nawet jeśli działał w dobrej wierze. Ustawodawca w art. 107 ustawy o podatku od towarów i usług przewidział możliwość sprawdzenia wiarygodności kontrahenta poprzez zwrócenie się nabywcy do wystawiającego fakturę z pisemnym żądaniem udostępnienia do wglądu oryginału lub uwierzytelnionego notarialnie odpisu potwierdzenia zgłoszenia rejestracyjnego lub pisemnego potwierdzenia złożenia deklaracji podatkowej, w której została ujętą fakturą, w terminie 14 dni. Ponadto skarżący mógł zwrócić się do właściwego urzędu skarbowego o potwierdzenie zarejestrowania kontrahenta jako podmiotu gospodarczego. Mając na uwadze, to że transakcja nie była jednorazowa i opiewała na wysokie kwoty, skarżący powinien zachować szczególną ostrożność przy wyborze kontrahenta.

Co do zarzutu skarżącego, iż na zmianę zaskarżonej decyzji może mieć wpływ wynik postępowania prowadzonego przez Prokuraturę i Policję, Sąd I instancji przyznał rację organowi podatkowemu, iż przedmiotem postępowania karnego jest ustalenie czy zostało popełnione przestępstwo w związku z wystawieniem faktur VAT przez nieuprawniony podmiot i nie ma ono wpływu na ocenę przesłanek, stanowiących podstawę określenia prawidłowej kwoty zobowiązania w podatku od towarów i usług.

5. W skardze kasacyjnej strona zaskarżyła powyższy wyrok w całości oraz wniosła o uchylenie tego wyroku w całości i poprzedzających go decyzji obu instancji i umorzenie postępowania wraz z kosztami, bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Szczecinie do ponownego rozpatrzenia z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania z uwzględnieniem kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych, a także o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa doradcy podatkowego według norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego poprzez błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie art. 107 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 27 kwietnia 2004 r., § 14 ust. 2 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 27 kwietnia 2004 r., § 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług do których nie maja zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, polegające na oparciu rozstrzygnięcia w sprawie na uchylonych i nieobowiązujących przepisach prawa oraz naruszenie art. 145 § 1 pkt c Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z tym, iż Sąd I instancji nie dostrzegł naruszenia postanowień I Dyrektywy Rady z dnia 11 kwietnia 1967 roku w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych oraz VI Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych-wspólny system podatku od wartości dodanej, przez naruszenie zasady równości opodatkowania jak i zasady neutralności VAT.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono również naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 141 § 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez brak prawidłowej podstawy prawnej rozstrzygnięcia i oparcie orzeczenia o uchylone przepisy-art. 107 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 27 kwietnia 2004 r., § 14 ust. 2 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 27 kwietnia 2004 r., § 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, zgodnie z którymi, zdaniem Sądu I instancji podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku VAT, co miało wpływ na wynik sprawy.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej strona wskazała, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie uzasadniają...