Orzecznictwo: Bezskuteczność egzekucji wobec spółki i odpowiedzialność członka zarządu

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 maja 2006 r. (sygn. akt I SA/Bk 70/06) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę Jana K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku z dnia 14 grudnia 2005 r. w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności podatkowej za zaległości podatkowe w podatku VAT za miesiące kwiecień - sierpień 2002 r. oraz kosztów postępowania egzekucyjnego.

Z przyjętego przez Sąd stanu sprawy wynika, że Jan K. został powołany uchwałą Zgromadzenia Wspólników spółki z o.o. „T.” z dnia 29 kwietnia 2002 r. na członka zarządu tej spółki. Uchwała weszła w życie z dniem powzięcia oraz nie została zakwestionowana, zaś wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym dokonano z datą 16 września 2002 r. Na tej podstawie organy podatkowe stwierdziły, że Jan K. był członkiem zarządu Spółki, kiedy powstały jej zaległości podatkowe w podatku od towarów i usług za miesiące kwiecień – sierpień 2002 r. W ich ocenie wykazana została więc pierwsza przesłanka odpowiedzialności członka zarządu spółki, jaką przewiduje art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), zwana dalej w skrócie: „ord. pod.”. Przepis ten stanowił podstawę normatywną do orzeczenia o odpowiedzialności podatnika.

Drugą przesłanką, o której mowa w wyżej przywołanym przepisie, jest bezskuteczność egzekucji w stosunku do samej Spółki. Zdaniem Sądu w tym zakresie organy podatkowe wskazały, że postępowanie egzekucyjne prowadzono do całego majątku Spółki. W jego efekcie wyegzekwowano jedynie część należności podatkowych. W toku egzekucji ustalono bowiem, że budynki i działka, na której Spółka prowadziła działalność, były wydzierżawione. Wyposażenie serwisu, stacji diagnostycznej i towary sklepowe zostały przewłaszczone na rzecz Banku X. Wprawdzie Spółka posiadała nieruchomość niezabudowaną, położoną w B. przy ul. G., obciążoną hipoteką na rzecz ostatnio wymienionego Banku, ale sprzedała ją w dniu 11 grudnia 2003 r. Potwierdza to wpis w księdze wieczystej tej nieruchomości. Ponadto we wspomnianej księdze wpisane są również następujące hipoteki: na rzecz Banku X (na kwotę miliona złotych), na rzecz Skarbu Państwa – Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku (w wysokości 106.625, 49 zł wraz z odsetkami), na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (w kwocie 235.835, 49 zł, w wysokości 434.363, 30 zł i 41.540, 74 zł), a także na rzecz Gminy Białystok (na kwotę 3.738 zł).

Pomimo podjęcia szeregu czynności, w tym zajęcia rachunku bankowego, ustanowienia zastawu na majątku ruchomym, przyłączenia się do egzekucji z nieruchomości Spółki, organ egzekucyjny – komornik sądowy – nie doprowadził do wykonania zobowiązania podatkowego w całości. W pismach z dnia 24 maja 2004 r. podał, że postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne ze względu na brak majątku Spółki. W konsekwencji organy podatkowe uznały, że spełniona została druga przesłanka orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu owej spółki.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podzielił ustalenia faktyczne i wnioski organów podatkowych. Odnosząc się do zarzutu skargi, że dla uznania bezskuteczności egzekucji nie wystarczy sam fakt niezaspokojenia roszczenia podatkowego, lecz powinno być wydane równocześnie odrębne postanowienie o bezskuteczności egzekucji, Sąd uznał go za niezasadny. W jego ocenie, skoro żaden z przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2002 r., Nr 110, poz. 959 ze zm.), zwanej dalej w skrócie: „u.p.e.a.” oraz ord. pod. nie definiuje pojęcia „bezskuteczności egzekucji”, należy je wyjaśnić zgodnie z definicją słownikową, jako „nie przynoszące pożądanych rezultatów”. Tym samym bezskuteczność egzekucji będzie miała miejsce wtedy, gdy egzekucja była skierowana do całego majątku Spółki, a organ egzekucyjny wyczerpał wszystkie możliwe sposoby egzekucji i nie zrealizował jej celu.

Sąd pierwszej instancji dodał ponadto, że podatnik nie wskazał na istnienie przesłanek wyłączających jego odpowiedzialność, o których mowa w art. 116 ord. pod. Skutkiem tego, zasadne było wydanie decyzji na podstawie tego przepisu, a organy nie naruszyły zarówno wskazanych w skardze przepisów i art. 120, art. 122, art. 124 oraz art. 187 ord. pod, które miało polegać na wadliwości przeprowadzonego postępowania dowodowego.

W skardze kasacyjnej podatnik, reprezentowany przez adwokata, zarzucił naruszenie prawa materialnego, z art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie: &b...