Sprzedaż majątku prywatnego a działalność gospodarcza

Z uzasadnienia: Przyjęcie, że dana osoba fizyczna sprzedając działki budowlane działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czyli stałą. Nie jest działalnością handlową sprzedaż majątku osobistego (prywatnego), który nie został nabyty w celach odsprzedaży (w celach handlowych), lecz spożytkowania w celach prywatnych.

O tym czy mamy do czynienia ze sprzedażą nieruchomości stanowiących przedmiot działalności gospodarczej, czy też ze sprzedażą związaną z czynnościami wynikającymi ze zwykłym wykonywaniem prawa własności, decydujące znaczenie ma to, czy i jakiego rodzaju czynności są podejmowane w trakcie sprzedaży nieruchomości. Takie działania mogą polegać na przykład na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Błesiński, Sędziowie sędzia WSA Zofia Skrzynecka, sędzia WSA Ryszard Maliszewski (spr.), Protokolant pomocnik sekretarza Jolanta Piasecka, po rozpoznaniu w Olsztynie na rozprawie w dniu 15 grudnia 2011 r. sprawy ze skargi A. S. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej- działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia "[...]", nr "[...]" w przedmiocie zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego:

1) uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną,
2) określa, że uchylona interpretacja indywidualna nie podlega wykonaniu,
3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej na rzecz skarżącego 457 zł (czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

A.S. zgłosił wniosek z dnia 20.04.2010 r., uzupełniony w dniu 25.06.2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży działek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca nabył w dniu 26.05.2000 r. spadek na podstawie testamentu, którego przedmiotem było gospodarstwo rolne o powierzchni 2,25 ha. Nigdy nie prowadził działalności rolniczej, a otrzymaną w spadku nieruchomość użyczył znajomemu rolnikowi, który uprawiał grunt w zamian za opłacanie podatku rolnego. W 2009 r. nieruchomość została przekwalifikowana w planie zagospodarowania przestrzennego na grunt budowlany. Od chwili przekwalifikowania grunt nie był w żaden sposób użytkowany. W związku z sytuacją rodzinną (konieczność spłacenia żony po rozwodzie) A. S. zmuszony był w 2008 r. sprzedać dom.

W przeszłości dokonał sprzedaży dwóch działek zabudowanych (stary i nowy dom). Po przekształceniu gruntu na budowlany, dokonał jego podziału na 13 działek, które zamierza sprzedać z przeznaczeniem uzyskanych środków finansowych na cele mieszkaniowe (prawdopodobną budowę domu). W celu sprzedaży w/w działek nie zamierza prowadzić żadnej reklamy, lecz będzie oczekiwał na oferty. Nie posiada innych nieruchomości gruntowych, nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Mając powyższe na uwadze zadano pytanie: czy planowane transakcje zbycia opisanych działek budowlanych będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskującego sprzedaż działek nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług dotyczy wyłącznie czynności wykonywanych w ramach zgłoszonej działalności gospodarczej. Działalnością handlową byłoby nabycie i odsprzedaż tych działek, tymczasem grunt będący przedmiotem wniosku został odziedziczony. Jego sprzedaż związana jest z sytuacją rodzinną i mieszkaniową, i nie jest prowadzona w sposób profesjonalny i zorganizowany. Wskazał, iż ustawa o podatku od towarów i usług skierowana jest do uczestników obrotu profesjonalnego i nie stosuje się jej do transakcji prywatnych, dokonywanych nawet przez podatników tego podatku.

Dyrektor Izby Skarbowej, działając jako organ upoważniony przez Ministra Finansów, w interpretacji indywidualnej z dnia "[...]" nr "[...]" uznał przedstawione stanowisko za nieprawidłowe. Jako podstawę prawną interpretacji Organ powołał art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.), dalej w skrócie: O.p., oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20.06.2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. nr 112, poz. 770 ze zm.).

W jej uzasadnieniu przywołał treść art. 2 pkt 6, art. 7 ust. 1, art. 15 ust. 1 i 2, art. 41 ust. 13, art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm.), w skrócie: u.p.t.u., oraz art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15.11.1984 r. o podatku rolnym (t.j. z 2006 r. nr 136, poz. 969 ze zm.), a także wskazał na art. 710-719 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.), w skrócie: K.c.

W ocenie Organu, dokonując sprzedaży przedmiotowych działek budowlanych Wnioskujący będzie występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. W związku z posiadaniem gospodarstwa rolnego czerpał on bowiem pożytki wiążące się z jego użyczeniem. Obciążenie znajomego rolnika, któremu użyczył nieruchomość w celu uprawiania, obowiązkiem opłacania podatku rolnego dotyczącego gospodarstwa pytającego, w wyniku czego właściciel nie ponosił ciężaru tego podatku, skutkowało uzyskiwaniem przez niego korzyści. Zgodnie bowiem z zapisami powołanych regulacji ustawy o podatku rolnym, zobowiązanym do odprowadzania podatku rolnego w takiej sytuacji jest Wnioskujący jako właściciel nieruchomości, a nie osoba, której grunt użyczono.

Odnosząc się do treści art. 15 ust. 1 i ust. 2 u.p.t.u. Organ interpretujący wskazał, że użyczenie gruntu wiążące się z obciążeniem osoby używającej jakimikolwiek płatnościami, posiada cechy odpłatności. Nosi zatem znamiona dzierżawy: ma charakter ciągły i dokonane zostało dla celów zarobkowych. W konsekwencji transakcje sprzedaży działek budowlanych wydzielonych z gruntu rolnego, udostępnionych w drodze czynności odpłatnej osobie trzeciej, mają związek z wykonywaniem przez niego czynności, które ustawa o podatku od towarów i usług definiuje jako działalność gospodarczą. W tej sytuacji Organ stwierdził, że sprzedając przedmiotowy grunt Wnioskodawca nie będzie zbywał majątku osobistego, ale majątek wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej, wobec czego wystąpi w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Po wyczerpaniu trybu zaskarżenia poprzez wezwanie Organu podatkowego do usunięcia naruszenia prawa we wskazanej wyżej interpretacji indywidualnej i otrzymaniu odpowiedzi z dnia 01.09.2010 r. na to wezwanie Wnioskodawca, reprezentowany przez doradcę podatkowego, złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie. Wniósł o uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości i zwrot poniesionych kosztów postępowania. Zarzucił wydanej interpretacji naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u. w odniesieniu do zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Organ zastosował bowiem błędną wykładnię tych przepisów na tle wniosków sformułowanych w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29.10.2007 r. sygn. akt I FPS 3/07. Jak podała Strona skarżąca z wyroku tego wynika, iż w przypadku działalności gospodarczej w zakresie handlu, zamiar częstotliwego wykonywania czynności musi być ujawniony już w momencie nabycia towaru, a nie tylko w momencie jego sprzedaży. Grunty, które Skarżący zamierza zbyć, zostały przez niego nabyte w drodze spadkobrania, więc nabycie to nie miało na celu podjęcia jakichkolwiek działań handlowych. Natomiast Skarżący w niniejszej sprawie nie prowadził na nich żadnej działalności produkcyjnej, usługowej, ani rolniczej, a użyczenie znajomemu rolnikowi gruntu pod działalność rolniczą było jedynie przysługą sąsiedzką. Stwierdził, że nawet gdyby uznać, iż w/w użyczenie gruntu było czynnością odpłatną, to i tak nie miała ona celów zarobkowych i nie była wykonywana w sposób częstotliwy i ciągły (a tylko taki sposób wykorzystywania może zostać uznany za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 u.p.t.u.). Ponadto w przypadku, gdy ktoś wydatkuje tyle samo ile otrzymał, to nie uzyskuje żadnego zysku i w konsekwencji nie zarabia. Nie można uznać, że w takiej sytuacji czynność ma cel zarobkowy. Odpłatność lub jej brak nie ma znaczenia, gdyż (jak wskazano powołując argumenty Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu zawarte w wyroku z dnia 23.04.2009 r. sygn. akt I SA/Wr 1377/08) wykonanie przez podmiot czynności wymienionej w art. 5 u.p.t.u. nie jest wystarczającą przesłanką do jej opodatkowania. Warunkiem opodatkowania jest bowiem działanie podmiotu w charakterze podatnika tego podatku, wykonującego samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 tej ustawy. Muszą więc wystąpić przesłanki ciągłości, celowości, zorganizowania i zarobkowego charakteru, które w przypadku Skarżącego nie wystąpiły.

Podsumowując powyższe autor skargi stwierdził, iż zastosowanie w zaskarżonej interpretacji art. 15 ust. 1 i 2 ustawy jako podstawy opodatkowania czynności sprzedaży działek budowlanych jest błędne i niewłaściwe w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej działający w imieniu Ministra Finansów wniósł o jej oddalenie. Podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej interpretacji.

Sąd postanowieniem z dnia 24.11.2010 r. sygn. akt I SA/Ol 721/10 zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., z uwagi na toczące się przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej postępowanie wobec skierowania pytania prejudycjalnego przez NSA z dnia 09.03.2010 r. sygn. akt I FSK 2134/08.

W dniu 15.09.2011 r. przyczyna zawieszenia ustała - Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok w sprawach połączonych o sygn. akt C-180/10 i C-181/10. Stąd też WSA w Olsztynie postanowieniem z dnia 10.10.2011 r. podjął zawieszone postępowanie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Przystępując do rozstrzygania ww. sprawy należy stwierdzić, że wraz z przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, częścią pol...